Ethiopië laakt malaria-advies Artsen zonder Grenzen
Sonny Inbaraj
29 december 2003
De Ethiopische regering is niet opgezet met de manier waarop Artsen zonder Grenzen (AzG) blijft aandringen om een nieuwe malariatherapie te mogen gebruiken die in Ethiopië nog niet is goedgekeurd. Ethiopië wordt getroffen door een epidemie van de levensbedreigende ziekte, en volgens AzG kunnen met een nieuwe combinatietherapie op basis van artemisinine, duizenden slachtoffers vermeden worden. Maar de Ethiopische minister van Volksgezondheid Kebede Tadesse stelt dat het onethisch is een nieuw geneesmiddel uit te testen op stervende mensen.
Artsen zonder Grenzen waarschuwde al op 5 december dat Ethiopië de malaria-epidemie alleen maar erger zal maken als het blijft zweren bij de klassieke geneesmiddelen. Volgens de organisatie worden de regio’s Amhara, Oromia, Southern Nations, Nationalities and People Regional state (SNNPR) en Tigre geconfronteerd met de zwaarste malaria-epidemie sinds 1998. In ziekenhuizen van Oromia en de SNNPR stelde de organisatie een spectaculaire stijging vast van het aantal patiënten met malariasymptomen. In de meeste gevallen zijn die mensen besmet met plasmodium falciparum, een potentieel dodelijke variant van de malariaparasiet. In vier dorpen waar AzG gegevens verzamelde, kwam de organisatie uit op sterftecijfers 3,5 tot 11 per 10.000 personen per dag. Een sterftecijfer van meer dan 1 persoon per 10.000 inwoners per dag wordt al beschouwd als het begin van een noodsituatie. Volgens Artsen zonder Grenzen schiet de klassieke eerstelijnsbehandeling in Ethiopië tekort: veel malariaparasieten zijn er al resistent tegen die medicijnen.
Het Ethiopisch ministerie van Volksgezondheid geeft toe dat jaarlijks vijf miljoen Ethiopiërs met malaria besmet worden, en dat dit aantal tijdens een epidemie kan oplopen tot 15 miljoen. 45 van de 70 miljoen Ethiopiërs leven in gebieden waar de gevaarlijke ziekte voorkomt. Maar minister van Volksgezondheid Kebede Tadesse vindt dat AzG een desinformatiecampagne voert en nieuwe en ongevraagde geneesmiddelen en behandelingswijzen opdringt.
AZG wil van de Ethiopische regering de toelating malariapatiënten in het land te behandelen met een combinatietherapie op basis van artemisinine (ACT), een therapie die al voorlopig is goedgekeurd door de Wereldgezondheidsorganisatie. De Ethiopische overheid voert experimenten uit met de behandeling. Volgens minister Tadesse zullen de resultaten daarvan volgende maand bekend gemaakt worden, maar AzG verwacht een oordeel pas in maart 2004. Tadesse verwijt AzG dat ze van de Ethiopische regering eist dat die haar eigen regels in verband met de toelating van nieuwe geneesmiddelen overtreedt.
Het VN-kinderfonds Unicef, dat samen met de Wereldgezondheidsorganisatie malariamiddelen levert aan Ethiopië om de epidemie in te dammen, maakt zich zorgen over de kosten die verbonden zijn aan de eventuele keuze voor ACT. De therapie zou tot tien keer duurder zijn dan het inzetten van de klassieke malariamiddelen. Voor Ethiopië zou dat een meerkost van 22 tot 30 miljoen dollar betekenen - volgens Unicef onbetaalbaar voor het arme land. In oktober vroegen de VN de internationale gemeenschap 5,8 miljoen dollar om de epidemie in Ethiopië te bestrijden, maar van dat bedrag ontbreekt nog altijd één miljoen.
Unicef wijst er ook op dat kinderen en zwangere vrouwen enkel een ACT-behandeling mogen krijgen onder medisch toezicht - moeilijk te organiseren bij miljoenen besmettingsgevallen. Bovendien zijn er momenteel niet genoeg ACT-dosissen voorradig om de massale behandelingscampagne te voeren die in Ethiopië nodig is.