Etnische spanningen verergeren politieke crisis op Madagascar

De twee hoofdrolspelers van het drama op Madagascar, de voormalige
president Didier Ratsiraka en zijn uitdager Marc Ravalomanana, hebben
elkaar nog geen duimbreed toegegeven. Volgens het grondwettelijk
hooggerechtshof heeft Ravalomanana op 16 december 46,2 procent van de
stemmen gehaald duidelijk meer dan de 40,8 procent voor Ratsiraka, maar
niet voldoende om volgens de grondwet een tweede stemronde overbodig te
maken. Maar Ravalomanana verklaarde dat er bij de verkiezingen gefraudeerd
was en dat hij in werkelijkheid de nodige 52 procent van de stemmen achter
zijn naam had gekregen. Op 22 februari legde hij in de hoofdstad de eed af
als nieuwe president en stelde hij een kabinet samen.

Didier Ratsiraka, de in 1976 door een coup aan de macht kwam maar sinds
1996 twee keer als president werd verkozen, blijft bij zijn standpunt dat
er een tweede stemronde moet komen om uit te maken wie de nieuwe president
van Madagascar wordt. Vanuit zijn thuisbasis, de havenstad Tamatave,
blokkeert hij de toevoerweg naar de hoofdstad Antananarivo. Brandstof is
daar al schaars geworden, maar vooral het gebrek aan voedingsmiddelen als
rijst begint door te wegen. De religieuze organisaties in de hoofdstad die
de voorbije maanden dagelijks hun steun betuigden aan Ravalomanana,
organiseren nu voedselbedelingen. 41 procent van de bevolking op Madagascar
bestaat uit christenen en zeven procent is moslim, terwijl iets meer dan de
helft lokale religies aanhangt.

Buiten de hoofdstad zijn het de Merina’s, een volk van Maleis-Indonesiche
oorsprong, die het zwaar te verduren krijgen. Ze hebben zich altijd al
gediscrimineerd gevoeld door de inwoners van de steden aan de kust, maar nu
zijn er berichten over regelrechte aanvallen op Merina’s in Tamatave. De
meeste slachtoffers van het politieke geweld tot hiertoe zijn ook Merina’s..
De verkiezingen van december werden nog gedomineerd door economische
meningsverschillen, maar de etnische tegenstellingen die nu worden
opgebouwd zouden het samenleven van de verschillende bevolkingsgroepen op
Madagascar voor veel langere tijd kunnen hypothekeren.

De houding van het leger in het conflict tussen de twee presidenten is nog
onduidelijk. Officieel is het leger nog altijd neutraal dat bleek onder
meer toen Ravalomanana eerder deze maand de krijgswet afkondigde en het
leger geen vin verroerde. Maar de door Ravalomanana als minister van
Defensie benoemde generaal Jules Marnizara, heeft al aangekondigd dat hij
van nu af aan “bevelen ontvang van president Ravalomanana”. De stafchef van
het leger, Ismael Mounibou, lijkt dan weer trouw te blijven aan Ratsiraka.

Cruciaal worden ook de machtsverschuivingen in de zes regionale besturen.
De zes provincies van Madagascar hebben heel wat macht en kunnen eventueel
uiteindelijk de balans doen overhellen in het voordeel van één van beide
kandidaten. Nadat vijf van de zes provinciale gouverneurs hun steun voor
Ratsiraka hadden uitgesproken, benoemde Ravalomanana vorige week zes nieuwe
gouverneurs. Het valt af te wachten of hij erin zal slagen die nieuwe
ambtsdragers te installeren zonder de gemoederen verder te verhitten.

Duidelijk is nu al dat het conflict het land handenvol geld zal kosten.
Volgens de Wereldbank verliest Madagascar 13 miljoen euro per dag door de
lamlegging van een groot deel van de export. Het Internationaal Muntfonds
(IMF) schat dat het land verscheidene jaren zal nodig hebben om er weer
helemaal bovenop te komen. “In sommige opzichten is de schade nu al erger
dan de verwoestingen die de tropische stormen van 2000 hebben aangericht,”
meent een Zuid-Afrikaanse diplomaat.