"Europese landbouw is slecht voorbereid op klimaatverandering"
Stephen Leahy
26 mei 2011
Europa gaat als gevolg van de klimaatverandering een hongerige toekomst tegemoet, tenzij het landbouwbeleid verandert en boeren deelnemers worden in landbouwonderzoek, staat in een nieuw rapport.
In het rapport staat ook dat het doel dat Europa zich heeft gesteld om het verlies van biodiversiteit in tien jaar tijd terug te dringen, niet gehaald zal worden als er geen beleidswijziging komt.
Frankrijk heeft te maken met ernstige droogte, maar Europese zaadwetten verhinderen dat boeren soorten kunnen gebruiken die daar beter tegen bestand zijn, zegt Michel Pimbert van het International Institute for Environment and Development (IIED), een nonprofitorganisatie in Londen.
“De Europese zaadwetten zijn gericht op uniformiteit. Frankrijk mag alleen goedgekeurde zaden gebruiken en die nieuwe soorten hebben veel water nodig”, zegt Pimbert, de auteur van het rapport.
Patenten
“De vrijheid van boeren om te kiezen welke zaden ze gebruiken om betere soorten te ontwikkelen en te werken op een manier die de biodiversiteit verrijkt, is essentieel voor de aanpassing aan de klimaatverandering”, zegt Pimbert.
“Het Europese landbouwbeleid verhindert aanpassing aan de klimaatverandering. Het is ook slecht voor de biodiversiteit, omdat boeren gedwongen worden een keuze te maken uit steeds
minder soorten zaad en dierenrassen”, zegt hij.
Boeren zijn gebonden door een systeem van patenten en intellectuele eigendomsrechten. In de praktijk betekent dat dat alleen de meest geavanceerde soorten op de markt komen. Die soorten vallen onder de wetten voor intellectueel eigendom, wat betekent dat boeren (doorgaans aan grote bedrijven) moeten betalen voor het gebruik van de gepatenteerde genen en gepatenteerde technologie.
Wetenschappers mogen om dezelfde redenen geen gebruik maken van de volledige diversiteit aan zaden, zegt Pimbert.
Agro-ecologie
Het nettoresultaat is een dramatische afname in genetische diversiteit bij veel gewassen, staat in het rapport Farm Seed Opportunities dat eerder deze maand werd gepubliceerd. Het rapport is gebaseerd op bevindingen van onderzoeksinstituten uit de publieke sector, boerennetwerken en organisaties van biologische boeren uit zes Europese landen.
Experts zijn het erover eens dat diversiteit zorgt voor veerkracht in het voedselproductiesysteem dat het zwaar te verduren zal krijgen door de klimaatverandering. Dat is onder meer gebleken in Afrika. Gebruik van combinaties van planten, bomen en dieren verdubbelde in tien jaar tijd in twintig landen in Afrika ten zuiden van de Sahara de opbrengst van de oogsten. Dat blijkt uit een recent rapport van Olivier de Schutter, de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel.
De Schutter noemt deze vorm van landbouw “agro-ecologie.” Met agro-ecologie is niet alleen meer voedsel tegen lagere kosten te produceren, ook de gezondheid van de bodem gaat erop vooruit. Tegelijk neemt de CO2-uitstoot af.
Het huidige systeem van voedselproductie “bedreigt ons allen” schrijft bioloog en auteur Colin Tudge in het voorwoord van het rapport. “Het soort landbouw waarmee in korte tijd veel geld wordt verdiend, is absoluut in strijd met het soort landbouw dat ons kan blijven voeden op langere termijn.”
Agro-ecologisch boeren werkt zoals de natuur werkt, zegt hij: een grote diversiteit aan organismen die zich synergetisch gedragen. Volgens hem is er inmiddels voldoende bewijs dat met agro-ecologie meer voedsel geproduceerd wordt, en dat op een duurzamere manier.