Kerk onderhandelt wapenstilstand tussen Salvadoraanse bendes

El Salvador neemt een indrukwekkende daling van het aantal moorden waar sinds begin maart. Het land telde de eerste maanden van 2012 nog een gemiddelde van veertien moorden per dag. Een cijfer dat plots gereduceerd werd naar zes. De reden hiervoor is volgens verschillende bronnen de overeenkomst bemiddeld door de Katholieke Kerk tussen de twee grootste bendes van het land, de Mara Salvatrucha (MS-13) en de Barrio 18 (M18).

Het land behoort al jaren tot de meest gewelddadige landen ter wereld. Volgens Al Jazeera bedroeg het officiële moordcijfer vorig jaar 4354, zoveel als 71 per 100 000 inwoners. Bendes teisteren het land met drugsoorlogen, afpersing, inbraken, gewelddadige berovingen, kidnapping, prostitutie, wapenhandel, etc. In bijkomend nieuws, lezen we dat het land voor de eerste keer in drie jaar een ‘moordvrije dag’ heeft meegemaakt. Dit werd niet meer vastgesteld sinds Funes zijn plaats als president innam in 2009.

De oorsprong van zowel MS-13, als M-18 gaat terug naar Los Angeles, in de Verenigde Staten van Amerika, waar zich nog altijd een groot deel van de bendeleden bevindt. Na hun arrestatie in de VS, werden verscheidene leden gedeporteerd naar hun land van afkomst, El Salvador, waar ze hun criminele activiteiten verder zetten en hun netwerk uitbouwden.

Rol Kerk en Regering

De rol van de Kerk en de regering blijft echter erg onduidelijk in de overeenkomst die leidde tot de wapenstilstand. Monseigneur Fabio Colindres, hoofdaalmoezenier van het leger en de politie, eigent zich de roem toe de bendes te hebben overtuigd om de wapens neer te leggen. Hij benadrukte in een persconferentie dat de politie noch de regering enige deal sloot met de bendes en dat deze laatste op eigen initiatief naar de Kerk kwamen om iets aan de situatie te doen. ‘Ze beseften tot onze grote verbazing zelf dat ze deel uitmaakten van het probleem, evenals van de oplossing’, aldus Colindres in El Faro. Op 26 maart droeg de aalmoezenier een mis op bij de MS-13 leden in de Ciudad Barrios gevangenis, samen met pauselijk ambassadeur van El Salvador, Luigi Pezzuto.

De regering ontkent met aandrang dat ze een akkoord sloten met de bendeleden en toegevingen zou gedaan hebben. Nochtans gaf de regering onder leiding van president Mauricio Funes de toestemming om 30 bendeleden (vijftien van elke bende) van een zwaarbewaakte gevangenis naar een minder bewaakte over te plaatsen en kende hen enkele privileges toe, waaronder familiebezoeken en geld. De vermindering van het geweld kent Funes toe aan goed politiewerk en strenge veiligheidsmaatregelen.

Dit alles doet vragen rijzen bij het publiek. Indien de regering succesvol onderhandeld heeft met de bendes, waarom ontkent ze dit dan? Wat is de precieze rol van Colindres en is hij te vertrouwen? Hoe lang duurt dit staakt-het-vuren, want vorige periodes van vrede bleken slechts van korte duur te zijn? Waar is de input van de Amerikaanse regering die al jaren investeert in een zware antidrugs- en bendeoorlog? En is deze überhaupt op de hoogte van de ontwikkelingen tussen de drugsbendes? De Salvadoraanse bevolking is blij met het krimpend aantal moorden, maar bekijkt het proces met veel argwaan en scepsis.

Andere criminaliteit

Het moordcijfer mag dan al sterk gedaald zijn, de overige criminele activiteiten die op de bendes’ naam staan, gaan onverminderd verder. Families, bedrijven, marktkramers, buseigenaars, enzovoort, worden verplicht om maandelijks hun “rente” aan de bendeleden te betalen. ‘Ik sprak onlangs met de eigenaar van twee bussen die me vertelde dat hij maandelijks 1500 dollar per bus aan de bendes moet betalen. Als hij dat niet doet, wordt hij vermoord of worden zijn bussen in brand gestoken.’, aldus Guillermo Denaux vanuit El Salvador.