Oorlogsweduwen Sri Lanka zoeken toevlucht tot sekswerk

De meeste weduwen wonen in de Tamilgebieden in het noorden en oosten. Tamils zijn overwegend hindoe en geloven traditioneel dat een weduwe ongeluk brengt. Hertrouwen is dus niet aan de orde. Door de beperkte economische kansen zien veel vrouwen geen andere optie dan sekswerk.

“We proberen ze ervan af te houden, maar ze zeggen dat ze geen keus hebben”, zegt een activist, die niet met naam genoemd wil worden. “We geven de vrouwen condooms en advies over anticonceptie, als bescherming.”

Belemmerd

De regering selecteert streng welke ngo’s in het noorden mogen werken. Ontwikkelingsorganisaties die de infrastructuur opbouwen, ja, maar organisaties die werken aan bewustwording, vrede, vrouwenrechten of het verwerken van trauma’s wordt het werk moeilijk gemaakt.

“Als je zegt dat je van een ngo bent, heb je problemen”, zegt Saroor, oprichter van de Noordelijke Mannar Vrouwen Ontwikkelingsfederatie. Ze is een van de winnaars van de ‘N-PEACE’-prijs van het VN Ontwikkelingsprogramma UNDP, waarmee vrouwen worden gesteund in gebieden die uit een conflict komen.

Volgens Saroor is misbruik van meisjes een groot probleem in het noorden. In de afgelopen maanden alleen al zijn er 26 gevallen gemeld. Veel gevallen worden nooit gemeld. Hun veiligheid is in het geding door het gebrek aan middelen, door gebroken families en de afwezigheid van verantwoordelijke mannen. “Vrouwen zeggen dat ze bang zijn om hun huis uit te komen omdat ze zich zorgen maken over de veiligheid van hun kinderen.”

Counselling

“Ze hebben geen mogelijkheid om hun verhaal te vertellen”, zegt Shanthi Sachithanandam, directeur van het Viluthu Centrum voor Human Resource Development. “Er is een grote nood aan counselling.”

Maar mensenrechtengroepen die zich uitspreken, lopen risico. Zo ontving Seela — niet haar echte naam — bedreigingen nadat ze tegen verslaggevers had verteld over een dorp in het noorden waar vrouwen massaal sekswerk waren gaan doen. “De vrouwen zijn heel kwetsbaar”, zegt ze. “We zijn heel bezorgd over hun ellende en we willen ze helpen zichzelf uit deze val te bevrijden, maar we kunnen niet veel doen zonder steun van de staat.”.

Visaka Dharmadasa heeft een organisatie opgericht voor vrouwen en voor ouders van vermiste soldaten. In juni komt er meer duidelijkheid, zegt ze, omdat ze dan een onderzoek klaarheeft, het eerste onderzoek volgens haar dat zich niet richt op de economie en de infrastructuur, maar op de trauma’s en de vermissingen. “Terwijl de grootste problemen zijn.”

De Sri Lankaanse Commissie voor Verzoening en Lessen uit het Verleden heeft in haar aanbevelingen aan de regering al eerder aandacht gevraagd voor het lot van de Tamilvrouwen. “Hun levens zijn vaak eenzaam en onzeker, en ze worden behandeld als symbool van ongeluk in hun eigen kringen.” Daarbij is het ook nog moeilijk om te bewijzen dat ze daadwerkelijk getrouwd zijn geweest, omdat de officiële burgeradministratie vernietigd is in de oorlog.

De regering ontkent overigens nog steeds dat er veel burgers zijn omgekomen door de eindfase van de oorlog, tot mei 2009. Er loopt nog een officieel regeringsonderzoek.