Studenten tonen interesse in islamitisch bankieren
Hasna Ankal
21 februari 2012
Islamitisch bankieren krijgt door de financiële en economische crisis van de laatste jaren meer aandacht. Ook moslimjongeren tonen interesse. Op 15 februari organiseerden leden van de studentenafdeling van de Belgische Islamitische Federatie (BIF) een seminarie over het onderwerp in de UHasselt.
Gastspreker was Shahzadd Jajja. Hij bespreekt de principes van islamitisch bankieren gebaseerd op zijn ervaring in de financiële sector. Daarbij is hij kritisch over de producten die sommige financiële instellingen aanbieden als islamitisch: “Staar je niet blind op een islamitisch label of een Arabische naam van een product. Wees voorzichtig dat de benaming niet enkel make-up is.”
“Ik ben niet in de positie om een fatwa uit te spreken en er bestaan zeker islamitische geleerden die het met mij oneens zijn. Maar ik voel me verplicht om jullie te informeren vanuit mijn kennis”, zegt Jajja. Hij startte zijn loopbaan bij ING Group Brussels. Later ging hij werken in Londen bij ABN-AMRO en Royal Bank of Scotland Investment Banking. Ondertussen stapte hij uit de financiële sector en startte hij een eigen zaak.
Spirituele dimensie
Volgens Jajja moet iedere moslim proberen te weten te komen wat er gaande is achter het computerscherm van een bankier. “Een bank kan iets aanbieden als islamitisch, maar tegelijk verzwijgen dat de waarde daarvan op voorhand berekend is en afhankelijk is van een rentevoet.” Zo’n product bevat volgens hem nog steeds ribaa, het Arabische woord voor woeker of rente.
Islamitisch bankieren verbiedt het gebruik van rente, geen onbelangrijk detail voor Jajja. “Alles in ons leven heeft een economische dimensie”, legt hij uit. “Onze ouders emigreerden naar België omwille van economische redenen. Het salaris is voor jullie, studenten, belangrijk bij het kiezen van een studie of een job. Maar als moslim is de spirituele dimensie veel belangrijker.”
Halal
Jajja spoort de studenten aan om rente te vermijden, ook al is dat zeer moeilijk. Hij vergelijkt banken met slagerijen die zeggen dat ze enkel halal vlees verkoopt terwijl dat niet zo is. “In zo’n geval heb je twee opties. Ofwel zeg je ‘het is niet mijn probleem’, ofwel beslis je om er niet aan mee te doen. Het is aan jullie als toekomstige generatie om op zoek te gaan naar alternatieven.”
De aanbieder van islamitische bankproduct hoeft zelf geen moslim te zijn. “Wat telt is dat de inhoud op alle vlakken in lijn is met de islamitische voorschriften.” De bank hoeft het product daarvoor niet per se ‘islamitisch’ te noemen. “Tegenwoordig vind je over alle levensbeschouwingen heen mensen die een ethisch verantwoord alternatief zoeken voor ons huidige financiële systeem”, aldus Jajja.
Kredietkaarten
Naast het verbod op rente en speculatie heeft bankieren volgens islamitische principes ook plichten. Jajja herinnert de studenten eraan dat alle informatie in het financiële systeem transparant moet zijn om eerlijkheid te garanderen. “Het is niet eerlijk als enkel geprivilegieerden informatie bezitten. Zij kunnen dan anderen uitbuiten die die kennis niet hebben.”
Jajja waarschuwt de studenten ook voor het aangaan van overbodige leningen. “Een lening is enkel toegestaan als laatste middel en enkel voor dingen die echt noodzakelijk zijn. Geef uit naargelang je vermogen”, luidt zijn advies. “Ongeveer acht jaar geleden deelde een Amerikaanse bank kredietkaarten ter waarde van 1.000 dollar uit aan studenten. De bedoeling was dat ze na hun afstuderen zouden werken en deze schuld dan konden afbetalen.” Jajja vindt dit onverantwoord: “De studenten kochten veel kleren en mp3-spelers. Dat heb je niet nodig om gelukkig te zijn.”
Jajja verduidelijk ook dat de Islam niet tegen het kapitalisme is, maar dat het kapitalisme wel grenzen heeft overschreden. “Winst maken mag, maar zonder mensen uit te buiten. Diegenen die het beleid van een bank uitstippelen, hebben geen mensen voor ogen, enkel statistieken.”
Andere kijk
De leden van de studentenafdeling van de BIF die het seminarie organiseerden, waren tevreden over de avond. Onder hen Sultan Alkis (20), studente Rechten aan de UHasselt en Adem Güngörmüs (21), student Toegepaste Informatica aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Allebei vinden ze dat er kennis nodig is over de bankwereld. “Alles wat de laatste tijd is gebeurd met de banken heeft mensen ertoe aangezet om hun verantwoordelijkheid te nemen. Dat geldt ook voor moslimjongeren, maar dat kan enkel mits voldoende kennis.”
“Ik heb gekozen voor de studierichting Financiën- en Verzekeringswezen omdat de beurs en bankieren mij interesseren”, vertelt Muhammet Senel (20), student aan de Arteveldehogeschool in Gent en secretaris van de studentenafdeling van de BIF. “Als moslim moet ik mijn geloof centraal stellen. Dit seminarie was nuttig voor een andere kijk op mijn studies.”
Net zoals Alkis en Güngörmüs wil Senel graag de mogelijkheid hebben om te bankieren in overeenstemming met de Islam. Senel: “Er moeten enkel genoeg mensen zijn die het initiatief willen nemen en anderen willen stimuleren om te investeren in een ‘islamitisch fonds’.”
© 2012 — StampMedia — Tekst en foto: Hasna Ankal