Lente 2015

Je kan dit nummer in deze winkels en boekhandels kopen (€ 5,5) of je kan ook een abonnement bestellen voor slechts € 20. Knack-abonnees ontvangen MO* automatisch bij hun pakket.

TRENDS

Voorwoord: Het elfde gebod - door Gie Goris
Onze fakkels en kaarsen moeten sociale rechtvaardigheid en inclusie bepleiten, niet de discriminatie en uitsluiting waar antisemieten, islamhaters of extremistische gelovigen voor pleiten.

In beeld: Een vreemde oplossing - door Simon Davidse
The Pacific Solution, zo heet het beleid waarmee Australië asielzoekers afvoert naar detentiecentra op de eilanden Manus (Papoea-Nieuw-Guinea) en Nauru.

Wereldwatchen: Opvallende trends deze lente - door redactie
- Het g-woord
- Broze landen
- De samenleving polariseert
- Grondstoffenprijzen toch nog hoog
- Zes weken tegen Boko Haram
- De revolutie heruitvinden

Veerkracht nader bekeken: Aanpassen of veranderen? - door Stefaan Anrys
Veerkracht – of, met de Engelse term, resilience – is sinds enkele jaren een van de modewoorden in de ontwikkelingssamenwerking. Vorig jaar nog ondertitelde de VN-ontwikkelingsorganisatie haar jaarlijkse Human Development Report met Reducing Vulnerabilities and Building Resilience. Moeten de armen veerkrachtig worden? Moet het Zuiden schokbestendiger worden tegen ongelijkheid, klimaatrampen en onveiligheid? Veerkrachtig zijn mensen die weer op hun pootjes terechtkomen na een schok. Maar critici zeggen dat wie veerkracht predikt, elke ambitie om de wereld echt te verbeteren opgeeft. Een voor- en een tegenstander aan het woord.

Biomassacentrales: groen van ver, maar ver van groen? - door Han van de Wiel
Amerikaanse bossen worden in hoog tempo vermalen tot houtkorrels – voor Europese elektriciteitscentrales. Biomassa heeft een ‘groene’ reputatie, maar is dat wel terecht? ‘Om klimaatverandering te bestrijden hakken we om wat ons juist beschermt. Zijn we tot niks anders in staat?’

Trans-Atlantisch handelsoverleg mikt op deregulering: Voor Europa – of voor Business Europe? - door Johan Corthouts
2015 wordt het jaar van de waarheid voor de handel tussen Europa en de VS. De komende maanden moet duidelijk worden of er een doorbraak komt in de onderhandelingen over een nieuw, controversieel handelsverdrag tussen de twee economische grootmachten.

Kwartaalcijfers: De explosie van Latijns-Amerika - door Wies Willems
Verschillende Latijns-Amerikaanse landen hebben hun spectaculaire economische groei van de laatste jaren te danken aan de hoge prijzen voor metalen, olie en aardgas op de internationale markten. De bodemrijkdommen van het continent zijn van cruciaal belang voor de wereldeconomie.

FOCUS: OCEANEN

Lisa Levin en het leven van de zeeën: ‘De oceaan is de laatste grens’ - door Alma De Walsche
Al meer dan dertig jaar bestudeert de internationaal gerenommeerde oceanografe Lisa Levin microben, algen, ongewervelde diertjes, vissen, koralen, anemonen en hun interacties. In die drie decennia is niet alleen onze kennis over de oceaan gegroeid en veranderd, ook de oceaan zelf is niet meer dezelfde. En dat heeft alles te maken met het gedrag van de mens, direct en indirect.

Wie domineert de hoge golven? - door Jean-Louis Vandevoorde
- Maritieme handel zet groei voort
- Europa koploper containerlijnvaart
- Scheepsbouw is Aziatisch onderonsje
- Waterbouw rijmt met Benelux
- Wind doet offshoregolf aanzwellen
- Vissers zijn kleine zelfstandigen

20.000 mijnen onder zee: Wereld maakt zich op voor de ontginning van de oceaanbodem - door Alma De Walsche
Een stijgende wereldbevolking en een immer groeiende economie blijven de honger naar delfstoffen stimuleren, ondanks de (voorlopig) dalende prijzen. In die zoektocht naar ertsen en mineralen werden de verste uithoeken verkend, vergeten volkeren onder de voet gelopen en de waardevolste natuurgebieden omgewoeld. De volgende grens ligt in de diepste en donkerste krochten van de oceaan met zijn overvloed aan rijkdommen.

De minerale schatten van de diepzee: Belgische bedrijven bij koplopers oceaanexploratie - door Koen Vandepopuliere
Mijnbouw vindt, om voor de hand liggende redenen, vooral op het land plaats. Maar de belangstelling voor diepzeemijnbouw groeit. Die mineralen ontginnen wordt steeds interessanter, door de stijgende grondstoffenprijzen. En ook steeds makkelijker, door technologische vooruitgang: denk aan geavanceerde robots, videoapparatuur en onderwatertechnologie. En Belgische bedrijven blazen hier een stevig partijtje mee.

Het bestuur van de zee: Over nationale en internationale wateren, en wie waar profijt van heeft - door John Vandaele
Zijn de wereldzeeën werkelijk de meest wetteloze gebieden ter wereld? John Vandaele verkent het terrein.

Weg ijs, hallo schepen: welkom op de nieuwe Noordpool - door Julie Reniers
De Noordpool is hot. In 2007 stuurde Rusland de expeditie Arktika 2007 naar het noordelijkste punt van onze aardbol, en daar aangekomen plantten de Russen hun vlag op de bodem van de oceaan. Ook de Verenigde Staten, Canada, Noorwegen en Denemarken (via Groenland) claimen stukken van het Arctische gebied. De inzet? Grondstoffen in de zeebodem, die door de klimaatopwarming plots heel wat makkelijker te ontginnen worden. En de terugtrekkende poolkappen openen nog meer perspectieven.

Piraeus, China’s toegangspoort tot Europa: De Nieuwe Zijderoute - door Tess Vonck
Zeshonderd jaar geleden hadden handelsreizigers er maanden voor nodig, vandaag lukt het in minder dan twee weken: Chinese producten naar Europese consumenten brengen. De nieuwe zijderoute maakt gebruik van bulkcontainers en monsterschepen in plaats van karavanen, en in plaats van in karavanserais wordt er nu geïnvesteerd in containeroverslag. De Griekse haven van Piraeus kan uitgroeien tot de onmisbare schakel tussen de grootste bron van goederen en de grootste afzetmarkt in de wereldhandel. Tenzij Syriza daar een stokje voor steekt.

De zee als utopische bouwplek: Drijvende dromen - door Toon Lambrechts
Als kind heb ik uren gebladerd in het boek Op dromen gebouwd. Het verhaal over twee eilanden, waarvan het ene ten onder gaat aan ongebreidelde expansiedrift, fascineerde me enorm. Niet door de ecologische boodschap, nee, het waren de bouwwerken waarmee de eilandbewoners de zee wilden veroveren die mijn kinderlijke aandacht trokken. Met papier en kleurpotloden maakte ik mijn eigen eiland, dat steeds grootser werd. Zonder het te beseffen voegde ik me in een lange traditie van utopische denkers die de leegte van de zee niet kunnen zien zonder een futuristisch bouwwerk uit de golven te laten opduiken.

Onder druk: De gemondialiseerde wereld van het diepzeewerk - door Stefaan Anrys
Christoph Warnez is al zestien jaar beroepsduiker. Hij begon als onderwaterlasser bij Hydrex, een Antwerps shippingbedrijf dat over de hele wereld scheepsherstellingen en -inspecties uitvoerde. Enkele jaren en peperdure opleidingen later onderhoudt deze eenenveertigjarige Belg ’s werelds grootste olie- en gasinstallaties. Diep onder zee.

Ghana: De toekomst ligt in het water - door Berber Verpoest
Ghana was vast van plan om de olievoorraden die in 2007 voor de kust werden ontdekt aan te wenden als motor voor ontwikkeling. Zeven jaar later zijn de Ghanezen het wachten beu. Er is getimmerd aan een stevig beleidskader, maar de hoge verwachtingen zijn nog lang niet ingelost.

De perspectieven en risico’s van zeebouw: Het blauwe goud - door Alma De Walsche
Nu het land vol is, komt ook de zee in beeld als wingewest voor voedsel, energie, medicijnen en zoveel meer. Met de visvangst is het faliekant fout gegaan en hopelijk loopt dit tijdperk van jagen en verzamelen op zee snel op zijn einde. Willen we de rijkdom van de zee ten volle benutten, dan moet dat duurzaam. Een aantal Vlaamse spelers verkent alvast de markt.

Het Laatste Woord: Schuimend grijs - door Mustafa Kör
U herinnert zich ongetwijfeld de eerste keer dat u de zee zag. Althans, de gelukkigen met ouders die zich de moeite getroostten om zomers aan stranden door te brengen.

VERHALEN

In beeld: Een nieuwe lente, een Newroz - tekst: Nina Henkens | foto: Filip Claus
Op 21 maart vieren de Koerden hun nieuwjaar. Na de overwinning op Islamitische Staat in Kobani is Newroz dit jaar meer dan ooit een bevrijdingsfeest, al blijft de vraag of de Koerden ook straks de steun van het Westen zullen blijven genieten.

De waarden en normen van Wouter Hillaert: ‘Deze regering mobiliseert voor Hart Boven Hard’ - door Tine Danckaers
De geschiedenis maakt de mensen. Dat is Wouter Hillaert aan te zien. Een jaar geleden was hij nog de kritische theaterrecensent en de sympathieke motor achter het cultuurblad rekto:verso. Sinds deze zomer werd hij het gezicht van Hart Boven Hard, het brede protest tegen het harde besparingsbeleid van deze regering. Onthaasten zal voor een volgende legislatuur zijn. Hoopt hij.

Strip: Mzee Jérôme en Che Guevara - door Jeroen Janssen & Hilde Baele
Jeroen Janssen tekende het verhaal van de Rwandees die deelnam aan de Afrikaanse expeditie van Che en HIlde Baele zorgde voor de bijhorende tekst.

Portugese regio Pinhal Interior Sul sterft uit: Een land van oude mensen - tekst: Wouter De broeck | beeld: Ruben Malia
Met meer dan een derde van de bevolking ouder dan 65 is de Portugese regio Pinhal Interior Sul statistisch het meest vergrijsde stukje EU. Dorpen sterven uit, jongeren trekken weg, akkers worden bos. En geen investering die het tij lijkt te kunnen teren.

Het chemisch huwelijk van Zuid en Noord: Afrika en Europa zijn als zwavel en kwik - door Ben Okri
De Nigeriaanse auteur Ben Okri komt begin maart naar België voor enkele lezingen. Als opmaat schreef hij voor MO* enkele bedenkingen neer over de verhouding tussen Afrika en Europa. Het mocht geen doorwrochte analyse zijn. Veeleer een vingeroefening. Een riff, noemt hij het zelf: het loopje op de gitaar dat in je hoofd blijft hangen lang nadat het liedje uit is.

Recensies
- Het Kapitalisme ontleed
- India op zoek naar nieuwe wegen
- Vijftig jaar later: Marokkaanse migratie, Vlaamse literatuur

Ten slotte: Je suis Lectrr

Je kan dit nummer in deze winkels en boekhandels kopen (€ 5,5) of je kan ook een abonnement bestellen voor slechts € 20. Knack-abonnees ontvangen MO* automatisch bij hun pakket.