Zijn de opkomende landen nu gevestigde machten?
Diverse auteurs
17 september 2015
Wat kunnen we leren van opkomende machten als Brazilë, Rusland, India, China en Zuid-Afrika die samen de BRICS vormen? Vertaalt hun groeiende economische macht zich ook in politieke macht? Mogen we stilaan spreken van een multipolaire wereldorde met zes grootmachten?
In 1980 vertegenwoordigden alle groei- en ontwikkelingslanden samen 36% van de wereldproductie, in 2013 was hun aandeel opgelopen tot 56%. Binnen die grote groep worden de vijf BRICS-landen dikwijls apart genomen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika vertegenwoordigen nu 30% van de wereldeconomie en tot voor kort namen zij de helft van de wereldwijde economische groei voor hun rekening.
Maar dat groter economisch belang vertaalt zich niet zomaar in politieke en economische macht. Zo is het Amerikaanse defensiebudget nog altijd groter dan dat van BRICS en de grotere Europese NAVO-lidstaten samen. India, Brazilië en Zuid-Afrika zouden maar wat graag tot de Veiligheidsraad van de VN toetreden en er ook een vetorecht hebben, maar serieuze onderhandelingen over de hervorming van de Veiligheidsraad zijn nog niet eens begonnen en China en Rusland, die wel zitting en een veto hebben, scharen zich niet echt met volle kracht achter de vraag van de andere BRICS-landen.
De BRICS-landen zijn geen vurige verdedigers van een Nieuwe Internationale Economische Orde.
Het stemrecht in het Internationaal Monetair Fonds weerspiegelt momenteel helemaal niet het toenemend belang van de BRICS-landen, maar de aanpassing van het stemrecht verloopt met heel kleine ministapjes en het Amerikaans Congres ligt dwars.
De BRICS-landen zijn ook geen vurige verdedigers van een Nieuwe Internationale Economische Orde. Zij lijken zich zonder al te veel interne oppositie in te schakelen in een veeleer liberale economische wereldorde.
In concrete dossiers hebben de individuele BRICS-landen soms tegenstrijdige belangen. Wat deze landen wel verenigt, is een streven naar multipolariteit en pluralisme, een wereldorde met een zestal gelijke ‘grootmachten’, niet langer gedomineerd door één grootmacht en zijn bondgenoten.
Dries Lesage onderzoekt in deze MO*paper de politieke betekenis van deze groep van vijf landen. In de volgende bijdragen komen dan de vijf landen met hun eigen belangen en problemen elk om beurt aan bod. Stijn Sintubin en Ng Sauw Tjhoi behandelen recente evoluties in China. Laurent Delcourt legt uit waarom Brazilië ook wel eens Belindia wordt genoemd, een land van een minderheid van (Belgische) bon vivants met een grote meerderheid van armen als in India. Jef Van Hecken verklaart waarom Amartya Sen zijn eigen land een economische reus op lemen sociale voeten noemt. Karin Debroey komt tot het besluit dat er sinds 1994 veel veranderd is en dat Zuid-Afrika daarom een baken voor heel Afrika blijft. Lien Verpoest legt uit hoe Poetin het pragmatisme in zijn buitenlandbeleid heeft opgegeven en nu terugplooit op een sterk nationalisme en extreem conservatisme.
Deze MO*paper wordt uitgegeven in samenwerking met De Gids op Maatschappelijk Gebied. De Gids publiceerde de reeks over de BRICS-landen in verschillende nummers in 2015. MO*paper bundelt de bijdragen om ze zo toegankelijk te maken voor een nieuw en ruim publiek.
Op dinsdag 22 september wordt deze MO*paper voorgesteld op een seminarie met Dries Lesage, Luc Cortebeeck, Ching Lin Pang en Gie Goris. Het seminarie start om 18u30 en vindt plaats bij het ACV in Brussel, Pletinckxstraat 19. Iedereen welkom. Gelieve wel in te schrijven via info@mo.be.
Over de auteurs
Dries Lesage is professor Internationale Politiek aan de UGent.
Stijn Sintubin is stafmedewerker van ACV Internationale Dienst.
Ng Sauw Tjhoi is journalist en Chinakenner.
Laurent Delcourt is historicus en onderzoeker aan het Centre Tricontinental – CETRI, Louvain-la-Neuve.
Jef Van Hecken werkte voor Wereldsolidariteit als continentaal dossierbeheerder met en in Azië (2003- 2014).
Karin Debroey is Afrikaspecialiste ACV Internationale Dienst.
Lien Verpoest is professor Slavistiek en Oost-Europakunde aan de KU Leuven.
Over de MO*papers
MO*papers is een serie analyses die uitgegeven wordt door Wereldmediahuis vzw. Elke paper brengt fundamentele informatie over een tendens die de globaliserende wereld bepaalt. MO*papers worden toegankelijk en diepgaand uitgewerkt. MO*papers worden niet in gedrukte vorm verspreid. Ze zijn gratis downloadbaar op www.MO.be/papers. Bij het verschijnen van een nieuwe paper wordt een korte aankondiging gestuurd naar iedereen die zich registreert op www.MO.be/papers.