Kiezen tussen pest en cholera in Pakistan

De Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) hebben juist een reisverbod uitgevaardigd. Het leger is langzaam bezig zijn offensief tegen de Taliban uit te breiden, van Noord-Waziristan naar de weerspannige Khyberprovincie.

Burgers moeten nu kiezen wie ze gehoorzamen. Als ze blijven, lopen ze het risico om slachtoffer te worden van de artillerie van het leger, dat de terroristen wil uitroeien in de hele Afghaans-Pakistaanse grensregio waar ze sinds 2001 straffeloos verblijven. Maar als de burgers vluchten, lopen ze het risico om gestraft te worden door de militanten, die de burgers hard nodig hebben om een algeheel bombardement te voorkomen.

Strooipamfletten

‘We zitten klem tussen de Taliban en het leger.’

Eind oktober kregen ze een waarschuwing van de Taliban dat hun huis zou worden opgeblazen als ze luisterden naar het evacuatiebevel van het leger. Dat bevel was gekomen in de vorm van pamfletten, die met helicopters werden uitgestrooid. Sommige burgers nemen nu het risico om te blijven, terwijl anderen hun leven riskeren en de oorlogszone proberen te ontvluchten.

Zahir Afridi, die in het gebied woont, wist onlangs het vluchtelingenkamp in Jallozai te bereiken, 35 kilometer van Peshawar, door te doen alsof zijn dochtertje van twee dringende medische hulp nodig had.

‘De Taliban stonden ons toe om te vertrekken, op voorwaarde dat we zouden terugkeren als ze beter was’, zegt hij. ‘Maar dat kunnen we niet, uit angst voor ons leven. De mensen zijn bang voor de Taliban, want ze hebben van vijftig stammenleden het huis verwoest omdat die het gebied waren ontvlucht. We zitten klem tussen hen en het leger.’

Menselijk schild

Burgers worden door de opstandelingen gebruikt als een soort menselijk schild. Het is een beproefde en succesvolle strategie, die ook al werd gebruikt in de Swatvallei in de provincie Khyber-Pakhtunkhwa (KP), waar de Taliban aan de macht waren tussen 2007 en 2009.

‘Toen het leger aanviel, in 2009, lukte dat niet, omdat burgers werden ingezet’, zegt Shams Rehman, een politiek analist aan het Regeringscollege in Peshawar. Het was onmogelijk om een massaal offensief te beginnen. In 2010 beval de regering echter een massale evacuatie, waarvoor ze kampen had ingericht in het Mardandistrict. ‘Zo isoleerde de regering de militanten en kon ze hen verslaan.’

Ditzelfde model volgt de regering nu in Noord-Waziristan, een gebied dat in tien jaar tijd een stevige uitvalsbasis is geworden voor de activiteiten van de TTP en Al Qaeda. De regering heeft tot nog toe weinig kunnen doen tegen dit “hoofdkwartier”, door de grote burgerpopulatie in het gebied. Nu is bijna een vijfde deel van het gebied vrij van burgers. Sinds de campagne begon, op 15 juni, zijn meer dan 500.000 mensen gevlucht naar “tentsteden” in de provincie Khyber-Pakhtunkhwa. Het leven is daar zwaar, er is chronisch tekort aan voedsel, water, sanitatie en medische zorg, en alleen de reis erheen heeft al veel slachtoffers geëist, door een hittegolf die temperaturen van 45 graden bereikte.

Zelfde lot

Het totaal aantal ontheemden in het noorden van Pakistan, die van de ene provincie naar de ander zijn gevlucht, bedraagt al meer dan een miljoen.

De burgers van Khyber Agency kunnen zich opmaken voor hetzelfde lot. Muhammad Shad, die pas in Peshawar aankwam met zijn twaalfkoppige familie, zegt dat zijn clan vijf uur moest lopen voordat ze een voertuig vonden dat hen naar de hoofdstad kon brengen. ‘De situatie was heel erg’, zegt de 55-jarige loonwerker in het Jallozaikamp, waar hij nu woont. ‘We voelden ons allemaal heel bedreigd.’ Heel veel vrienden en buren worden nog steeds “in gijzeling” gehouden door de Taliban, zegt hij. En hun bedreigingen zijn niet loos. De TTP heeft in augustus twintig huizen in brand gestoken van voormalig militanten die hun wapens hadden ingeleverd.

Desondanks zijn er al 95.000 mensen uit het district gevlucht. Het totaal aantal ontheemden in het noorden van Pakistan, die van de ene provincie naar de ander zijn gevlucht, bedraagt al meer dan een miljoen.