Kinderrechtencommissaris wint Gouden Woonwagen
Liza Noteris
07 juli 2015
Het Kinderrechtencommissariaat ontvangt dit jaar de Gouden Woonwagen, een tweejaarlijkse trofee van het Minderhedenforum. De niet-aflatende strijd voor de rechten van kinderen van woonwagenbewoners was de voornaamste reden voor deze bekroning. ‘We kunnen dit uiteraard niet vieren, we moeten dit aanklagen.’
Specifiek voor woonwagenbewoners houdt het Kinderrechtencommissariaat toezicht op de onderwijskansen van kinderen, maar ook op hun recht op gezondheidszorg, een stabiele woonomgeving en georganiseerde vrijetijdsbesteding.
Wat de aanpak van het commissariaat bijzonder maakt, is dat ze ter plaatse gaan en in de caravan naar de verhalen van de woonwagenbewoners luisteren. Achteraf zoeken ze met alle betrokkenen constructieve oplossingen voor de complexe problemen. Maar dit loopt niet steeds op wieltjes. Of net wel, en dat is het probleem.
Op wieltjes
Het recht op wonen op wielen is erkend in de Vlaamse Wooncode, maar wordt te weinig toegepast
Zij hebben toch hun huis mee, dat huis op wielen? Zij zijn toch gewoon om rond te dolen? Is dat niet eigen aan hun cultuur? Het zijn veel gehoorde vragen over woonwagenbewoners, die vooral de onwetendheid bij de meerderheid van de bevolking duidelijk maken.
Vaak wordt vergeten dat onze maatschappij helemaal niet meer voorzien is op rondreizende gezinnen. Toch worden steeds meer woonwagenbewoners gedwongen om voortdurend rond te trekken en worden ze van hun vaste standplaats verdreven.
Het recht op wonen op wielen is erkend in de Vlaamse Wooncode. ‘Alleen levert men veel te weinig inspanningen om dit recht ook mogelijk te maken’, zegt Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris sinds 2009. Deze situaties leiden volgens hem tot een negatieve beeldvorming: ‘De problemen die hierrond ontstaan, verschijnen snel als problemen van en door woonwagenbewoners. En dat bemoeilijkt op zijn beurt de installatie van nieuwe residentiële terreinen.’
Vechten tegen een reus
Als families gedwongen worden voortdurend rond te trekken, verminderen de onderwijskansen van de kinderen.
‘Op school liepen mijn kinderen een grote achterstand op, omdat we telkens moesten verhuizen. Ook al kocht ik boeken en schrijfgerief. Het interesseerde hen niet meer. Toen we opnieuw een vaste plek kregen, zag ik mijn kinderen weer openbloeien. Ze konden weer lachen, spelen en vriendjes hebben.’ Anita Vosselmans getuigt over de positieve effecten van een stabiele woonomgeving op haar kinderen. Als families gedwongen worden voortdurend rond te trekken, verminderen de onderwijskansen van de kinderen.
Kim Janssens, stafmedewerker woonwagenbewoners aan het Minderhedenforum, ziet in de uitreiking van de Gouden Woonwagen een kans om woonwagenbewoners in de kijkers te zetten. Maar ze wil duidelijk maken dat het niet om een viering gaat: ‘We kunnen dit [gebrek aan onderwijskansen] uiteraard niet vieren, we moeten dit aanklagen. Want het gaat over de toekomst van de kinderen.’
Wat haar aangrijpt bij de gezinnen die van de ene plek naar de andere reizen, is de onmacht waarmee ze mee kampen. Ze vergelijkt het met het vechten tegen een reus: ‘Ze kunnen dit gevecht niet winnen, want de reus is doof voor hun smeekbedes en blind voor het onrecht dat hen wordt aangedaan. En toch hopen ze dat de reus op een dag naar hen luistert, want een vaste woonplaats opent deuren, creëert kansen en biedt mogelijkheden.’
Wagen uitrijden
Bruno Vanobbergen benadrukt dat hij de gouden woonwagen een mooie plaats zal geven. Maar dat is niet voldoende: ‘We laten de wagen ook uitrijden. Om op de hoogte te blijven van de situatie van deze kinderen, maar ook om voluit de Vlaamse volksvertegenwoordigers alert te houden en aan te sporen om snel stappen te zetten.’