Vluchtelingen maken digitale kaart van “hun” Duinkerke

In Duinkerke ontstond er enige tijd geleden een georganiseerd vluchtelingenkamp ter vervanging van de “jungle” van Duinkerke, ten noorden van die andere jungle in Calais. Het kamp vormt de laatste halte richting het Verenigd Koninkrijk.

Hulpverleners verdwalen soms in een doolhof van tentjes.

Het kanaal oversteken is mogelijk, maar neemt tijd in beslag: er is geld voor nodig en vaak lukt het niet van de eerste keer. Daarom sloegen enkele duizenden vluchtelingen die initieel op weg waren naar het Verenigd Koninkrijk hun tenten op in het noorden van Frankrijk.

Maar ook in een vluchtelingenkamp gaat het leven voort. Sommige bewoners begonnen een winkeltje of een restaurant. Het kamp in Duinkerke groeide ondertussen uit tot een semipermanente woonplek. Omdat nieuwkomers hun weg niet altijd lijken te vinden in de wirwar van kleine straatjes, besloot Mapfugees een kaart van het kamp te ontwikkelen. Ook de vluchtelingen kunnen daarbij helpen. De kaart verschijnt in meerdere talen, zowel geprint als digitaal.

In samenwerking met de bewoners

Link

Lees meer op de wereldblog van Jorieke Vyncke

Jorieke Vyncke, Mapfugee vrijwilligster in Duinkerke, vertelt dat het idee in Calais ontstond: ‘In de jungle van Calais was er nood aan meer orde. Hulpverleners en vrijwilligers vonden de weg soms niet terug in een doolhof van tentjes.’ Het kamp telt officieel duizenddriehonderd vluchtelingen. Mapfugees schat dat er tweeduizenddriehonderd migranten aanwezig zijn.

‘De kaart verschijnt ook op je smartphone.’

Vyncke maakte eerst een basisplan op van het terrein. Wat later verscheen een eerste geprinte versie. Enkele vluchtelingen hielpen bij het hele proces. Vyncke: ‘De meeste bewoners komen uit Irak en Iran. Ze hebben verstand van kaartlezen. De kaart zal via een gratis app ook op de smartphone verschijnen. Zo vind je nog sneller de weg terug.’

In de toekomst zullen de vluchtelingen het project overnemen. Mapfugees biedt de vluchtelingen een opleiding aan om met de software (OpenStreetMap) vertrouwd te raken. Ze leren ook data op het terrein te vergaren. Op die manier zijn ze zelf in staat aanpassingen in het kamp te visualiseren. Vyncke: ‘De bewoners hebben weinig om handen. Ik ben blij dat ik hen iets bijbreng waarvoor ze zich willen inzetten.’

Kampbewoners stellen de kaarten mee op

© Johan Richer

‘Duinkerke is geen jungle meer’

The Jungle Maps Team, zoals de Mapfugees aanvankelijk heetten, werkte een eenvoudige kaart van het kamp in Calais uit waarop vluchtelingen gebedsplekken en ontspanningsruimtes kunnen terugvinden. Toch spreekt Vyncke niet langer over Jungle Maps: ‘Het kamp in Calais is een echte jungle, in Duinkerke ligt dat anders. De organisatie is er beter. Vluchtelingen werken gemakkelijker mee, er zijn minder spanningen en het is er ook veiliger.’

‘Mensen willen weten waar ze kunnen bidden en ontspannen, maar ook waar ze hun gsm opladen.’

Artsen Zonder Grenzen, dat het kamp in Duinkerke opzette, tekende eerder al een plan uit. Volgens Vyncke klopt die plattegrond niet langer: ‘AZG ontwierp een plan, maar ondertussen kwamen er al zoveel mensen bij. Het kamp is ondertussen twee kilometer lang. Tijd voor een actuele kaart, dachten we.’

De kaart van AZG strookt volgens Mapfugees ook niet echt met de noden van de vluchtelingen. Vyncke beweert dat haar kaart net op tijd verschijnt. De infrastructuur van het kamp bestaat uit materiaal van ngo’s, vrijwilligers en de vluchtelingen zelf. ‘De huidige kaarten sluiten niet meer aan met de noden van de kampbewoners,’ zegt Vyncke, ‘en net daarom bieden wij onze hulp aan. Mensen willen weten waar ze hun smartphone kunnen opladen en waar de wifi hotspots in het kamp te vinden zijn.’

Inwoners lopen er school, doen inkopen in het kamp, zien er een dokter en luisteren naar muziek in een geïmproviseerd theater. ‘Nu iedereen in het kamp zijn draai lijkt te vinden, is een oriëntatiemiddel van de plek waar je woont geen overbodige luxe’, vindt Vyncke. De kaart geeft ook de tenten, douches, keukens en watervoorzieningen weer.

Een eerste geprinte versie van het kamp.

© Johan Richer

AZG spitste zich ondertussen weer toe op de medische activiteiten in het vluchtelingenkamp. Utopia56 mobiliseert vrijwilligers die in Noord-Frankrijk aan de slag zijn en coördineert verschillende verenigingen op het terrein. Die kunnen nu allemaal gebruik maken van de kaart die de vluchtelingen opstelden.

‘Een plattegrond van het kamp in Duinkerke is zeer handig’, vertelt Sofie D’Hulster, voorzitster van de recent opgerichte vzw Humain. Elk weekend trekken de vrijwilligers van vzw Humain naar Noord-Frankrijk om de vluchtelingen een hart onder de riem te steken. Als het kamp uitbreidt, weten ze meteen waar ze bij wie terechtkunnen.

Permanente woonplaats?

Toch zit de Jorieke Vyncke met een dubbel gevoel. Het terrein in kaart brengen, kan de indruk wekken dat het kamp stilaan een nieuwe gemeente wordt. Net als de kampbewoners hoopt ze dat er een politieke oplossing uit de bus komt. Maar zolang de overheid geen structurele toekomstvisie biedt, zal ze zich blijven inzetten om het de vluchtelingen zo aangenaam mogelijk te maken.

Wordt het kamp stilaan een dorp?

‘We kunnen de kaart ook nog uitbreiden. We zullen ook Duinkerke en enkele buslijnen toevoegen aan de plattegrond. De vluchtelingen vragen daar trouwens zelf naar. Ze willen bijvoorbeeld weten waar het postkantoor ligt om in contact te blijven met familie in het buitenland’, stelt Jorieke Vyncke.

Enkele kampbewoners verzamelen data van het terrein.

© Johan Richer

Mapfugees zette ondertussen ook een cowdfunding op waarmee het materiaal zal aankopen, internetdata (3G) aanschaffen en de kaarten zal printen. Jorieke Vyncke maakt deel uit van het Humanitarian Open Street Mapping Team. De non-profitorganisatie is wereldwijd actief en biedt hulpverleners en lokale bewoners overzicht op het terrein waarin zij zich bevinden. Eerder bracht de organisatie onder meer de ebola-epidemie en de aardbeving in Nepal in kaart.

De kaart van Duinkerke vind je hier terug.