“‘10 december, dag van de mensenrechten. In Colombia is er weinig te vieren.’

De meeste agressies tegen mensenrechtenorganisaties houden verband met de verdediging van ontheemde gemeenschappen die terug wensen te keren naar hun gronden. Er worden ook meer subtiele en minder bekende methodes gebruikt om mensenrechtenactivisten het zwijgen op te leggen. De arrestatie van de hoogzwangere Carolina Rubio vorige maand is hier een sprekend voorbeeld van.

In oktober stelde de mensenrechtenactiviste Carolina Rubio in België een kritisch rapport voor over de mensenrechtensituatie in Colombia. Bij haar terugkeer in Colombia werd ze op 16 december aangehouden en naar de gevangenis gestuurd. Het onderzoeksbevel werd uitgevaardigd op basis van een anoniem getuigenis van twee ex-FARC leden. Mede dank zij internationaal protest, werd ze na 24u “omwille van gezondheidsredenen” vrijgelaten, maar moet ze zich ter beschikking van het gerecht houden. In een brief bedankt ze iedereen die ijverde voor haar voorlopige vrijlating.

Carolina heeft felle kritiek op de manier waarop de gerechtelijke politie haar onderzoek voerde. De twee anonieme getuigenissen die aan de basis liggen van het tegen haar geopende onderzoek, staan bol van de leugens en tegenstrijdigheden. Zolang de regering compensaties blijft geven aan informanten en zich baseert op rapporten van de veiligheidsdienst DAS, zullen de gevangenissen gevuld worden met onschuldigen. Carolina Rubio klaagt ook aan dat het officiële beschermingsprogramma, waar ze sinds 5 jaar onder valt vanwege haar mensenrechtenwerk, opgeheven werd op het moment dat ze de gevangenis mocht verlaten.

Haar aanhouding bewijst wat Caroline tijdens de lobbybezoeken in België (die gefaciliteerd werden door OIDHACO — het Europees Bureau voor de mensenrechten in Colombia — en Broederlijk Delen) herhaaldelijk heeft aangekaart. Het werk van mensenrechtenactivisten wordt ernstig bedreigd door het

Het DAS, een van de Colombiaanse inlichtingendiensten, werd tijdens de voorbije regering van Alvaro Uribe systematisch gebruikt om mensenrechtenverdedigers, journalisten, oppositieleden en zelfs leden van het Hoger Gerechtshof te bespioneren, onder druk te zetten en te bedreigen.

tematisch gebruik van ongefundeerde gerechtelijke onderzoeken. Een recent onderzoek van de campagne “Human Rights Defenders Under Threat”  toont aan dat tussen december 2009 en december 2010 meer dan 130 mensenrechtenactivisten slachtoffer werden van willekeurige aanhoudingen, gerechtelijk onderzoek of strafrechtelijke processen op basis van onvoldoende bewijslast

Reynaldo Villalba, lid van het advocatencollectief CCAJAR, geeft aan dat de organisatie in haar 25-jarig bestaan reeds duizenden dergelijke rechtszaken heeft onderzocht tegen mensenrechtenverdedigers, gemeenschapsleiders en leiders van sociale organisaties. Allen vertonen ze dezelfde onregelmatigheden: valse verklaringen van getuigen die betaald werden of die andere voordelen ontvingen, belemmering van de toegang tot verdediging, gemanipuleerd bewijsmateriaal en het gebruik van rapporten van de veiligheidsdienst zonder bronvermelding.

Dit laatste element, het oneigenlijk gebruiken van de veiligheidsdiensten om mensenrechtenverdedigers in diskrediet te brengen, vormt de kern van de zgn. DAS-affaire. Het DAS, een van de Colombiaanse inlichtingendiensten, werd tijdens de voorbije regering van Alvaro Uribe systematisch gebruikt om mensenrechtenverdedigers, journalisten, oppositieleden en zelfs leden van het Hoger Gerechtshof te bespioneren, onder druk te zetten en te bedreigen. Momenteel lopen er in Colombia diverse rechtszaken tegen verschillende kaderleden van het DAS. In 2009 kwam aan het licht dat het DAS ook actief was in Europa en o.a. Belgische NGO’s zoals Broederlijk Delen, Oxfam-Solidariteit en CNCD-11.11.11 in het vizier had. Twee van de slachtoffers en zes NGO’s, waaronder Broederlijk Delen, legden op 19 oktober 2010 klacht neer bij het Belgische gerecht, dat een onderzoek opende naar de zaak.

Patricia Verbauwhede werkt bij de ngo Broederlijk Delen.