“‘Toegang tot "publieke" raadpleging versperd door politie’
Tijdens het weekend van 11-13 september hield het Braziliaanse bedrijf Odebrecht Audiencias P__ú__blicas om een milieuvergunning of EIA (Estudio de Impacto Ambiental) te verkrijgen voor het hydro-elektrisch project Rio Grande. Publiek waren deze audiënties echter allerminst; ze gingen door achter hekkens en prikkeldraad, geflankeerd door politie en andere ordehandhavers.
Op zaterdag 12 september ging de derde openbare raadpleging van Odebrecht door, over de bouw van Rio Grande I en Rio Grande II, twee waterkrachtcentrales die het Braziliaanse bedrijf op de Marañón rivier willen bouwen.
Net als bij de audiëntie van de dag voordien in Huamabamba, werden tegenstanders van het project; zowel bewoners, grondbezitters als kritische stemmen werden geweerd.
Om de zaal te bevolken werden mensen van buitenaf aangevoerd, die tegen betaling naar de presentatie kwamen luisteren. Een gefraudeerde vorm van consultatie van de bevolking, maar het levert Odebrecht wel het nodige bewijsmateriaal op voor het ministerie – de audiënties hebben plaatsgevonden en een sociale goedkeuring hebben ze zogezegd gekregen.
Audiencia Pública in Utco
Rond half vijf ‘s ochtends loop ik de straat op, onder een schitterende sterrenhemel, op weg naar de ontmoetingsplek om naar de Publieke Audiëntie in Utco te vertrekken. Ik wandel nog een beetje versuft door de koude, met mijn kap over mijn hoofd getrokken. Op drie blokken van waar ik verblijf, valt mijn oog op het lichtgevende venster van een gsm, ophooggestoken in een wagen, naar mij gericht. Iemand trekt een foto van mij, besef ik. Ik fixeer mijn blik op de wagen terwijl ik voorbij wandel, het is een witte pick-up, met ‘Policia’ in drukletters op de achterkant. Wakker geschud loop ik verder, de pick-up wordt later vergezeld van een tweede, die me blijven volgen. Niet geheel op mijn gemak blijf ik wat rondjes lopen en ik bel enkele compañeros op. Pas wanneer we in groep zijn en opnieuw de camion instappen, voel ik me pas weer honderd procent op mijn gemak.
Toegangswegen tot Utco afgesloten
Tot in het dorp waar de publieke hoorzitting doorgaat komen we niet. Op vijf kilometer vóór Utco worden we tegengehouden door de politie, we komen er niet door. Verschillende wagens komen toe, diegene die gecontracteerden bevatten, betaald door Odebrecht om aanwezig te zijn op de audiëntie, mogen doorrijden. De overigen moeten rechtsomkeer maken.
Alles doen we met de camera in de hand, beeldmateriaal is onze verdediging.
Discussiëren heeft geen zin, de politie heeft duidelijk orders gekregen, we komen er niet in. Één agent maakt permanent foto’s van ons, de commissaris van Celendín belt door wie er is, ‘Er is ook een gringa bij’, zegt hij terwijl hij naar mij wijst. ‘Vraag haar identiteitspapieren’ beveelt hij twee agenten.
Al filmend stap ik achteruit, het is duidelijk tijd om mij op de zijlijn te houden. Alles doen we met de camera in de hand, beeldmateriaal is onze verdediging, onze veiligheidsverzekering.
Een gemilitariseerde hoorzitting
Een collega met perskaart wandelt door de versperring, nadat zijn papieren zijn doorgenomen. Op 200m van het dorpje moet hij uiteindelijk halt houden, een bende mannen, gewapend met knuppels, versperren hem de weg. Diezelfde mannen waren er eveneens de dag voordien, ook contractuelen van Odebrecht. Het schooltje wordt omsingeld door agenten. Er staat een hele rij auto’s, maar die zijn niet van de omwonenden, maar van de agenten en diegenen die door Odebrecht daarheen zijn gevoerd om in de zaal te bevolken.
Odebrecht is wettelijk verplicht om participatieve hoorzittingen te organiseren, om te voldoen aan de wet op transparantie en toegang tot publieke informatie (la Ley de Transparencia y Acceso a la Informacíon Publica - Ley N°27806). Het ministerie vereist dat dat het bedrijf deze audiënties organiseert, maar gaat verder niet na of deze naar behoren georganiseerd worden. De consultaties zijn op deze manier natuurlijk een flop, er is veel lokaal verzet tegen deze projecten, maar enkel de macht van de economisch sterkste blijkt dit weekend van tel.
De inzet van Rio Grande
De projecten Rio Grande I en Rio Grande II worden geschat op een energiepotentie van 750 MW. De regio Cajamarca, die meer dan anderhalf miljoen inwoners telt, verbruikt zo’n 904,77KWh. Het project Conga (het uitbreidingsproject van de Yanacocha-goudmijn) zou naar schatting zo’n 732KWh verbruiken. Deze stuwdammen worden niet gebouwd met het doel om de inwoners van de omliggende provincies van energie te voorzien, maar om aan het hoogoplopende verbruik van water en energie van de mijnbedrijven met uitbreidingsdrang tegemoet te komen. Voor de mijnbouwsector is dit een zeer interessant project, maar voor de lokale bevolking valt er weinig bij te winnen.