“‘Storm op de online zee’

Met de feestdagen naar de zee gaan en van de zon op het strand genieten is een traditie in vele Zuid-Afrikaanse families. En, zoals het altijd tijdens de feestdagen gebeurt, kan het best druk worden op het strand. Zeker met de hoge temperaturen van de laatste dagen. Dat er mensen over de drukte gaan klagen is min of meer te verwachten.

Maar dat ze de schuld aan de zwarte mensen geven en de ‘goede oude tijden’ van apartheid terug willen roepen – dat was voor het Zuid-Afrikaanse internetpubliek erover.

Vorige week schreef de makelaarster uit Durban, Penny Sparrow, een post en ergerde zich aan ‘de apen die deze dagen op de stranden worden toegelaten’. Het verspreidde zich razendsnel over verscheidene sociale media. Verontwaardigde reacties lieten niet lang op zich wachten en hashtags zoals #CallingPennySparrow en #PennySparrowMustFall waren waarschijnlijk tussen de meest gebruikte hashtags van de voorbije week. Facebookwalls van mijn vrienden waren overspoeld met plaatjes van apen, maar ook met foto’s van overvolle stranden van overal in de wereld. Het is niet alleen het uitgesproken racisme van haar uitspraak maar vooral de nostalgie waarmee ze naar de segregatiewetten van het apartheidsregime denkt dat de gal deed overlopen bij zo veel mensen.

Ook al wordt het meestal niet zo publiek geuit zijn zulke opinies echter niet zo schaars zoals we zouden willen denken. Meer dan twintig jaar na de eerste democratische verkiezingen en het afschaffen van apartheid zijn er nog steeds (blanke) mensen die dergelijke gevoelens koesteren. Penny Sparrow is ongewild het symbool geworden van de ambetante tante voor wie zich de rest van de familie schaamt. Maar terwijl er in de jaren negentig waarschijnlijk stemmen zouden rijzen ter haar verdediging (van de blanke kant), en ter haar veroordeling (van de zwarte kant), is de algemene reactie anno 2016 anders. De publieke opinie lacht met Sparrow en pleit voor medelijden met haar bekrompen racisme. Aan de andere kant heeft haar werkgever haar publieke uitspraken heel serieus genomen en is ze haar job kwijt. Bovendien overweegt de politieke partij ANC om Sparrow aan te klagen vanwege haar racistische uitspraken.

Vooral in traditioneel Afrikaner delen van het land, zoals Pretoria waar ik woon, heeft men soms het gevoel dat er niet veel is veranderd sinds 1994. Maar de reacties op die ene ondoordachte Facebook post zorgt ervoor om mijn hoop in de maatschappelijke vooruitgang van Zuid Afrika terug op te krikken.