Graag drinkbare boeken in plaats van plastic op ons bord!

‘Tegen 2050 zal er meer plastic dan vis in de oceanen zitten’, waarschuwde Avaaz, één van de grootste online activistenorganisaties ter wereld, begin maart. Avaaz baseert zijn campagne op een rapport van de Ellen MacArthur Foundation.

Datzelfde rapport verduidelijkt dat plastic verpakkingen een meerwaarde bieden, maar dat ze niet bij het afval mogen belanden. Er wordt benadrukt dat het hoog tijd is dat we ervoor zorgen dat dit afval hergebruikt kan worden, zodat het niet in onze ecosystemen terecht komt. Dat dit pijnpunt ook werd aangekaart op het World Economic Forum in Davos, toont aan dat het bewustmakingsproces op gang komt.

Plastic op ons bord

Voor meer dan de helft van de wereldbevolking is de oceaan de voornaamste voedselbron. De toenemende plastic vervuiling van onze zeeën en oceanen is dan ook een ware milieuramp.

Vaak zijn we ons niet bewust van de verschillende manieren waarop we met plastic het water vervuilen. Bijvoorbeeld kleding van fleece en nylon laat vezels los bij het wassen. Deze vezels zijn zo klein dat ze zelfs de zuiveringsinstallaties passeren. Ook sommige verzorgingsproducten zijn gevuld met microplastic. Wanneer we deze producten gebruiken, spoelen deze deeltjes gewoon weg met het afvalwater.

‘Wanneer we sommige verzorgingsproducten verwijderen, spoelen deze deeltjes gewoon weg met het afvalwater.’

Als deze kleine deeltjes plastic in het water belanden, worden ze door veel dieren, die in of van de zee leven, aanzien voor voedsel. Op die manier komt giftig afval onze voedselketen binnen. En dat kan enorm schadelijk zijn voor onze gezondheid.

Het kan onze hormoonhuishouding in de war sturen en zelfs kanker veroorzaken.

Een propere oceaan binnen handbereik?

Een van de enkelingen die het grote publiek bereikte met zijn uitvinding is de Nederlandse Boyan Slat. Deze uitvinder en ondernemer ontwierp in 2012 een installatie om afval op te ruimen uit de oceanen. De drijvende installatie in de vorm van een V wordt in zee geplaatst. Door de natuurlijke stromingen in de oceaan concentreert het afval zich, waarna schepen het kunnen ophalen.

Slat slaagde er in om genoeg geld in te zamelen om zijn project (deels) te kunnen realiseren. Proefopstellingen van The Ocean Cleanup zullen dit jaar al voor de kust van Scheveningen (NL) en in de buurt van het Japanse eiland Tsushima komen. In 2020 komt een plasticvanger van 100 kilometer lang in de Grote Oceaan tussen Californië en Hawaï. De Ambitieuze Boyan Slat hoopt daarmee de helft van de “plastic soup” in dat deel van de oceaan op te ruimen.

Creatieve oplossingen

Steeds meer wetenschappers gaan op zoek naar innovatieve oplossingen. Theresa Dankovich ontwikkelde The Drinkable Book. Dat is geen vloeibaar boek, maar ééntje waarvan de pagina’s elk tot 100 liter water kunnen filteren. De pagina’s van het filterboek zijn geïmpregneerd met nanodeeltjes zilvernitraat die beschermen tegen ziekmakende bacteriën.

Dit boek is geen dure droom die nooit in de praktijk gebracht kan worden. Doordat één bladzijde minder dan een eurocent kost kan het boek ook gebruikt worden door mensen die door hun leefomstandigheden geen toegang hebben tot drinkbaar water. Na succesvolle tests in Ghana, Haïti en Kenia worden de filters technisch verder op punt gezet.

Kunst maakt bewust

Ook kunst kan een belangrijke bijdrage leveren in de sensibilisering voor het probleem. ‘De kunstenaar hoort thuis in het hart van het maatschappelijk debat. Dit is de plek waar hij zijn kritische rol voluit opneemt en zijn werk linkt aan problemen en uitdagingen die ieder van ons aanbelangen’, stelt Christophe De Jaeger, curator van de expo Water War in Kortrijk.

‘De kunstenaar hoort thuis in het hart van het maatschappelijk debat’

Chris Jordan is één van die kunstenaars. Hij werd bekend met zijn foto’s van albatrossen die gestorven zijn doordat ze plastic rommel die in de zee drijft voor voedsel aanzagen. De vogels leven en broeden op de Midway eilandengroep tussen Californië en Japan. Deze eilanden liggen op duizenden kilometers van een vast continent maar vlakbij een door plastic zwaar vervuilde plek in de Stille Oceaan. Een plaats waar de gevolgen van massaconsumptie en ongecontroleerde industriële groei pijnlijk duidelijk worden.

Ook dichter bij huis wordt geprobeerd om onze geest te prikkelen. De hele week van Wereldwaterdag (22 tot 29 maart) lijkt het alsof er een gigantische waterput in de stationshal van Gent-Sint-Pieters ligt. Vzw Protos probeert met een 3D-tekening aandacht te vragen voor de waterproblemen wereldwijd. Dat doen ze samen met Belmundo, een jaarlijks activiteitenfestival rond internationale solidariteit in Gent, dat dit jaar helemaal in het teken van water staat.

In de Budafabriek in Kortrijk werken wetenschappers, ondernemers, kunstenaars en actieve burgers samen aan de expo Water War. Onder andere de foto’s van Chris Jordan en The Drinkable Book zijn nog te bezichtigen tot 26 juni 2016.

Het festival Belmundo in Gent organiseert nog tot 31 maart tal van wateractiviteiten.