#BrusselsAttacks: Afrika geeft België goede raad

Gevraagd naar lessen die België kan trekken uit Nigeria’s aanpak van Boko Haram, zegt Ahmad Salkida voorzichtig dat vergelijken moeilijk is. ‘België zal dit te boven komen, want het heeft de hele wereld achter zich en beschikt over goed functionerende instellingen.’

Ahmad Salkida is een controversiële en wereldbekende Nigeriaanse blogger en journalist, precies omdat hij opvallend veel interne informatie heeft over de gevreesde terreurgroep.

Boko Haram-insider voorspelt meer aanslagen in Europa

Ahmad Salkida: ‘Ik neem in mijn artikels zeker de falende Nigeriaanse overheid op de korrel, maar ik wil toch benadrukken dat de solidariteit en aandacht die België nu krijgt, niet te vergelijken valt met die voor Afrika. We mogen niet blind blijven voor het feit dat Europese of “blanke” levens nog altijd meer waard zijn dan die van eender welk ander ras’.

Salkida waarschuwt Europa dat het zich moet voorbereiden op nog meer onheil, precies door die onevenredige (media-)aandacht. ‘Tot de wereld evenveel aandacht besteedt aan conflicten in afgelegen gebieden in Afrika of het Midden Oosten, waar terroristen veel meer slachtoffers maken, zullen groepen zoals IS of Al Qaida blijven toeslaan waar ze de krantenkoppen kunnen halen, dus ook in Europa. De aandacht die ze daar krijgen is immers hun belangrijkste wervingsmiddel.’

‘Ga intelligent en kordaat te werk, maar niet hardhandig, want dat is alleen meer koren op de molen van haatpredikers.’

Journalisten en kenners van terreur in Nigeria, Mali en Burkina Faso, hebben veelal dezelfde raad. Handel efficiënt en kordaat, maar niet hardhandig. Verzorg je veiligheidsdiensten, maar ga niet met de grove borstel tekeer. ‘In Nigeria hebben we het terrorisme verkeerd aangepakt en misschien kunnen jullie daaruit lessen trekken’, zegt Abubakar Adam Ibrahim, schrijver in Nigeria.

Abubakar Adam Ibrahim: ‘Je moet besluitvaardig tewerk gaan tegen terrorisme, zeker in Brussel dat tot een broeihaard van radicalisering lijkt uit te groeien. Geef je radicale moslims speelruimte, dan zullen ze de lokale bevolking aansteken met hun verdorven ideeën. Ga dus intelligent en kordaat te werk, maar niet hardhandig, want dat is alleen meer koren op de molen van haatpredikers. Dat is onze fout geweest. We hebben ze speelruimte gegeven. We waren slordig in het vergaren van intelligence en eens we tot actie overgingen, deden we dat zo hardhandig dat nog meer mensen misnoegd raakten en bereid waren om tegen onze staat te vechten’.

Het is Belgen in Afrika opgevallen dat premier Michel na de aanslagen een boodschap van eenheid bracht en geen oorlogsverklaring zoals de Franse president Hollande eertijds. ‘Toch las ik ook gevaarlijke reacties’, reageert MO*-wereldblogger Mien De Graeve vanuit Ouagadougou, dat in januari werd opgeschrikt door zijn eerste terreuraanval. ‘Als België iets te leren heeft van Burkina Faso, is het wel de tendens om na de aanslagen niet te vervallen in polarisatie. Burkina Faso is in vele opzichten een meer verdraagzame samenleving dan België’.

Werf straathoekwerkers weer aan, net als in Mali

‘Dit moet erg hard aankomen voor jullie. Voor mij zijn dit soort wakes zo vertrouwd. Ik heb in mijn jeugd niet anders gekend.’

Kort voor de aanslagen in Brussel, waren er opnieuw aanslagen in Bamako (Mali): een nieuwsfeit dat amper opgepikt werd. Het is zoals een vriend uit Colombia me vertelt, wanneer ik daags na de aanslag samen met hem naar kaarsen, bloemen en tekeningen kijk op het Brusselse Beursplein. ‘Dit moet erg hard aankomen voor jullie. Voor mij zijn dit soort wakes zo vertrouwd. Ik heb in mijn jeugd niet anders gekend’. Net zo gaat in Mali de terreur onverminderd voort.

Als België van Mali iets te leren heeft, reageert een Sahel-kenner en veiligheidsexpert, die liever anoniem blijft, dan wel dat we de ontslagen straathoek- en preventiewerkers opnieuw moeten aanwerven. ‘Voor zover ik er zicht op heb, waren er vooral straatrekruteerders aan de slag, op enkele radicale imams van “garagemoskeeën” na. Je hebt dus in België meer antennes nodig, meer contacten met de gemeenschappen.’

‘In Mali heeft de overheid de “weldoeners”, de ouderlingen en traditionele leiders aan de borst gedrukt, want die hebben pak op hun “schapen”. Zij zorgen ervoor dat niet meer jongeren radicaliseren. Zo gaan er nu stemmen op bij de Malinese overheid om Iyad Ghaly, die beweegt in het leiderschap van Ansar Dine en Mujao, aan te halen omdat je zonder hem niet veel kan uitrichten tegen de radicale Islam. De Franse troepen in Mali zien dat wellicht niet zitten, maar de Malinese overheid voelt er wel iets voor’. Ansar Dine en Mujao (oftewel Mouvement pour l’unicité et le jihad en Afrique de l’Ouest) zijn enkele van de strijdende partijen in de aanslepende crisis in Mali en bewegen zich in een nogal ondoorzichtige nevel van Islamistische en Toeareg-terreurgroepen die de jongste jaren geregeld dodelijke aanslagen pleegden in het West-Afrikaanse land. Die aan de borst drukken is op zijn minst controversieel.

Ahmad Salkida (Boko Haram-kenner): ’We mogen niet blind blijven voor het feit dat Europese of “blanke” levens nog altijd meer waard zijn dan die van eender welk ander ras’. (op de foto: terreuraanslag op het Westgate shopping Center in Nairobi, Kenia)

© Reuters / Siegfried Modola​

Andermans lijden: een vaag verstaan tussen onze oren

Terwijl de vele vlammetjes aan het Beursgebouw en de tricolore gebouwen op het wereldwijde web troostend inwerken op mijn bezwaard gemoed, loopt alweer een berichtje binnen. Nana Brew-Hammond is een Ghanese schrijfster die naar Amerika is verkast. ‘Voel jij je door de aanslagen meer verbonden met slachtoffers elders in de wereld?’, vraagt ze vriendelijk.

Ik weet het niet. En in mijn reply vertel ik haar hoe een Israëlische luchtmachtcommandant op rust mij ooit op vakantie aansprak over een artikel dat ik zat te lezen, op terugreis uit Thailand. Er was net een Palestijnse baby gesneuveld in een vergeldingsactie en de man kon niet begrijpen waarom mij dat zo interesseerde. ‘Denk jij daarover een oordeel te kunnen vellen? Kan jij je überhaupt inbeelden wat het is om in terreur te leven? Wat het is om te wonen in een huis waar je de voordeur opendoet en tegelijk bang bent dat iemand langs achteren binnensluipt om je een dolk in de rug te planten?’

Misschien besef ik vandaag des te meer hoe beperkt ons begrip van andermans lijden is, een vaag verstaan, ergens tussen onze oren.

‘Da’s waar’, sms’t ze terug. ‘We hebben echt geen idee. Dat is het verschil tussen sympathie en empathie. Op zijn minst is er medelijden. Zelf al is de ervaring niet gedeeld. Er is een brug gelegd.’