Drie bedreigingen voor vrede in Colombia
Wies Willems
07 maart 2016
De Colombiaanse regering en de Farc-rebellen beloven tegen 23 maart de vredesonderhandelingen af te ronden. Niet evident gezien deze drie uitdagingen.
Lees meer over het vredesakkoord in Colombia
Na meer dan een halve eeuw gewapend conflict zou het akkoord een nieuw begin kunnen zijn voor het land.
De broze afspraken moeten natuurlijk nog waargemaakt worden en dat is onder andere door deze drie uitdagingen niet evident.
52% van de grond in handen van 1,1% van de eigenaars
Meer dan de helft van de grond in Colombia is in handen van ongeveer één procent van de eigenaars, blijkt uit cijfers van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP). Het overgrote deel van de landeigenaars bezit kleine en middelgrote percelen. Grootgrondbezitters, vaak in samenwerking met paramilitaire milities, gebruiken geweld tegen de lokale bevolking om meer land te verwerven of om hun bestaande eigendom te beschermen. Suikerriet- en oliepalmplantages, grootschalige veeteelt en bosbouw, maar ook mijnbouw, oliewinning en energieprojecten zoals grote stuwdammen leiden tot nieuw geweld op het platteland.
Net deze sectoren beschouwt de regering in haar nationale ontwikkelingsplan als strategische ‘locomotieven van de economie’. Een vredesakkoord dat dit economische model verankert, zal geen duurzame vrede brengen, zeggen inheemsen en kleine boeren.
6 miljoen interne vluchtelingen op een bevolking van 48 miljoen
In het Colombiaanse conflict kwamen tussen 1958 en 2012 officieel 220.000 mensen om het leven. Paramilitairen zijn verantwoordelijk voor meer dan de helft van de slachtoffers. Zes miljoen Colombianen zijn binnen hun land op de vlucht voor het geweld, of werden verdreven van hun land.
Daarmee telt het land, met 12,5% van de bevolking, het op één na grootste aantal interne vluchtelingen wereld, na Syrië. Het grootste deel van hen behoort tot inheemse, Afro-Colombiaanse of (etnisch gemengde) boerengemeenschappen.
14% van het grondgebied verlaten of gewelddadig toegeëigend
Wies Willems is beleidsmedewerker bij Broederlijk Delen. Lees meer over hun campagne rond Colombia.
8 miljoen hectare grond, of 14 procent van het Colombiaanse grondgebied, werd in de loop van het conflict verlaten of met geweld afgenomen. In 2011 nam de regering de Wet inzake Restitutie van Gronden aan, een eerste stap richting compensatie van de slachtoffers. De wet moet het mogelijk maken om land dat op illegale wijze werd toegeëigend (door geweld, intimidatie of corruptie), terug te geven aan de rechtmatige gebruikers.
Maar vier jaar later is er in de praktijk weinig vooruitgang geboekt. Het nationale ontwikkelingsplan verhindert bovendien een effectief restitutiebeleid. Zo vallen heel wat concessies voor mijnbouwprojecten samen met gronden die geclaimd worden voor restitutie.
Dit artikel werd geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Voor slechts €20 kan u hier een jaarabonnement nemen!