“‘Witte mannen, grijze maatpakken en gekleurde meisjes’
De wereldwijde verontwaardiging over het Trumpiaanse seksisme was ook voelbaar in de woonkamer van Ikrame Kastit. Maar Donald is helemaal niet alleen met zijn misselijke daden en fantasieën, weet Kastit. De poezenmutsjes moeten ook eens goed in eigen kring kijken en de wortels van het kwaad aanpakken.
Vrijdagavond, samen met mijn 9 maanden oude dochter probeerden we wat muziek te spelen op haar ‘pianootje’. Het geluid dat we produceerden was helaas niet het enige dat pijn deed aan de oren, want op de achtergrond hoorde ik de inauguratie van Trump. Het leek alsof er een film speelde waarin de “bad guy” nog verslagen moest worden.
Hoe moet ik later aan mij dochter uitleggen dat kerels die uitspraken doen als “grab them by the pussy” president kunnen worden van één van de machtigste landen op de wereld?
Glimlachen als verweer
Toch is Trump niet de uitzondering. Geprivilegieerde mannen geraken spijtig genoeg voortdurend weg met seksistisch gedrag in een samenleving waarin mannen en vrouwen zogezegd gelijk zijn. Zo lang we in het Westen beweren dat de strijd rond gelijkheid voor vrouwen en minderheden achter de rug is, vrees ik dat we op een koloniale en patriarchale manier stappen terug in de tijd zetten.
Als studente ging ik aan de slag als hostess om mijn studies te financieren. Toen werd ik me echt bewust hoe seksistisch onze maatschappij is. Samen met heel wat collega’s moesten nasty seksueel getinte opmerkingen en oneerbare voostellen over ons heen laten gaan. We hadden allen al geleerd dat we daar best niet kwaad op reageerden, want dan waren we misschien onze job kwijt en de meesten waren, zoals ik, afhankelijk van die dagcontracten.
De meestal witte mannen verwachtten dat we klaar stonden om hen te bedienen en hun wensen uit te voeren
Vrouwen met een migratieachtergrond kregen meer te verduren dan hun witte collega’s. Veel mannen waren niet gegeneerd om hun fantasieën over Marokkaanse vrouwen kenbaar te maken. Hostessen met een zwarte huidskleur kregen de vuilste opmerkingen over zich heen.
De meestal witte mannen verwachtten dat we klaar stonden om hen te bedienen en hun wensen uit te voeren. De handigste reactie is wat dommig te glimlachen alsof je het niet goed begreep en daarom hun voorstellen negeerde. Zo vermeed je dat hun grote ego gekraakt werd met alle nare gevolgen vandien, zoals het verliezen van je job.
Dit soort wangedrag van mannen kwamen we niet alleen op het werk tegen. Als we ’s avonds samen een terrasje gingen doen, herhaalden de feiten zich: andere mannen, zelfde gedrag.
Eén ding hadden al die witte mannen in maatpak gemeenschappelijk: ze voelden zich superieur. Het ergste is dat ze die overtuiging ook in gedrag omzetten: jij staat ten dienste van mij. Hun seksistisch gedrag aanklagen en hiervoor erkenning krijgen was aartsmoeilijk.
Die ervaring spreekt boekdelen over de reële machtsverhoudingen. Hun gedrag werd door heel wat mensen met excuses toegedekt: fout begrepen, ‘t was maar een grapje of die had een pintje teveel op, niet op letten. Zo zijn mannen nu eenmaal, je weet wel. Witte mannen in maatpak kunnen toch niet seksistisch zijn, want seksisme is toch typisch voor bruine mannen rond la Gare du Midi?
Ik erger mij dood
Kledingvoorschriften zijn terug van nooit weg geweest. Hoe lang of kort moet de rok van een vrouw zijn? Moet ze wel of niet een hoofddoek dragen? Mag of moet de burkini, of is die absoluut ontoelaatbaar… Eén zaak is duidelijk: een mening hebben over de kleding van vrouwen en die mening als norm opleggen, is populair. Dit gaat zo ver dat de toegang tot school of werk verboden wordt als je een hoofddoek draagt.
Een mening hebben over de kleding van vrouwen en die mening als norm opleggen, is populair
Seksisme bestaat in alle bevolkingsgroepen en moet gezamenlijk aangepakt worden. Maar die aanpak houdt best wel rekening met de verschillende machtsverhoudingen in onze samenleving om effectief te zijn. Ik erger mij ook dood als ik op straat voor hoer uitgescholden word, maar die kerel kan er tenminste niet voor zorgen dat ik mijn inkomen verlies.
Dat bij ons vrouwen nog altijd minder verdienen voor exact hetzelfde werk, dat er nog steeds veel meer mannen dan vrouwen leidinggevende functies bekleden en vooraan staan bij verkiezingen, dat ze het bestuur uitmaken, minister- en schepenfuncties op zich nemen, en dat vrouwen gemiddeld zes uur per week meer met het huishouden bezig zijn dan mannen: dat is allemaal geen toeval. Gazet Van Antwerpen bracht recent het artikel uit Wie maakt het in 2017? en schoof zes mannen naar voren, geen vrouw te bespeuren. En hoe vaak zien we panelgesprekken op studiedagen waar enkel mannen het woord krijgen?
Een nieuwe feministische golf
Seksisme is geen exotische ziekte, het is ook bij ons een hardnekkig probleem dat we alleen fundamenteel kunnen aanpakken door onze patriarchale samenleving in vraag te durven stellen.
Seksisme is geen exotische ziekte, het is ook bij ons een hardnekkig probleem
De overwinning van Trump heeft alvast heel wat mensen in de VS op de been gebracht die vragen stellen met daar een groot uitroepteken achter. Een vrouwenmars van vrouwen en mannen van verschillende afkomsten, overtuigingen en met elk hun eigen voorkeuren, bewijst dat we samen een nieuwe feministische golf kunnen creëren.
Die golf wordt groter telkens kinderen spelen met speelgoed dat rollenpatronen doorbreekt, telkens mannen een stap opzij zetten om een vrouw naar voren te schuiven, telkens de overheid maatregelen neemt tegen structurele discriminatie. Of zijn we soms vergeten dat er quota nodig waren en blijven om de macht van witte mannen in onze parlementen te breken?!
#womensmarch