Van Amerikaans kolonel tot vredesactiviste: Mary Ann Wright uit felle kritiek op Trump

Vredesactiviste Mary Ann Wright in Brussel.

© Arnaud De Decker​

Bijna 30 jaar lang heeft ze een van de hoogste functies binnen het Amerikaanse leger bekleed. In 2003, vlak voor de oorlog in Irak, besloot kolonel Mary Ann Wright om zich terug te trekken. ‘Irak binnenstormen is een van de grootste fouten die wij ooit hebben gemaakt. Ik schaam mij er enorm voor.’ Wright besloot om het geweer van schouder te veranderen en staat nu in het andere kamp, die van de activisten die naar vrede in plaats van oorlog streven. In dat kader is ze deze week ook in Brussel voor ondermeer een lezing over de gevaren van de huidige oorlogspolitiek en deelname aan de protestacties tegen Trump en de Navo.

Wat vindt u van het beleid van Donald Trump sinds zijn aanstelling als president in januari ?

Mary Ann Wright: Zijn eerste honderd dagen waren chaotisch. Dat werd meteen duidelijk toen het moslimverbod bekend raakte. Dat zorgde meteen voor heel veel protest. We wisten dat het een moeilijke tijd zou worden toen hij verkozen werd. Het is ongelofelijk dat geen enkel andere republikeinse kandidaat hem kon verslaan. Zelfs de meesten die voor hem hebben gestemd in de hoop verandering teweeg te brengen, zijn ondertussen teleurgesteld in zijn beleid. Het is een heel incompetente regering.

Voor zijn eerste buitenlandse reis stopte Trump in Saoedi-Arabië. Wat vindt u van de wapendeal die hij met de koning sloot en wat betekent dat voor de relaties met Iran?

Mary Ann Wright: Het gaat om 110 miljard dollar aan wapens. Dat is compleet gestoord. Wat gaan de Saoedi’s daar zelfs mee doen? Het is algemeen geweten dat ze mensen vermoorden in Jemen en dat ze in eigen land elke vorm van protest onderdrukken.

‘Ik, als Amerikaanse burger, wil betere relaties met Iran, ook al ben ik het niet eens met bepaalde zaken.’

Ik, als Amerikaanse burger, wil betere relaties met Iran, ook al ben ik het niet eens met bepaalde zaken: ook zij hebben militiegroepen gesteund, net zoals de VS, net zoals zoveel andere landen. Maar voor de veiligheid op deze wereld is het van cruciaal belang dat Iran betrokken wordt bij het debat.

De retoriek is altijd heel hard geweest tegenover Iran. Het is pas sinds de laatste drie jaar, onder Obama, dat er effectief vooruitgang is geboekt, en dat heeft onder andere het nucleair akkoord met zich meegebracht. Iran in een hoekje duwen is nooit een oplossing geweest.

Het is heel moeilijk om de toekomst te voorspellen, vooral met Trump als president die om de haverklap van gedacht lijkt te veranderen. Het zou wel eens kunnen dat in de komende dagen een tweet verschijnt waarin hij Iran verheerlijkt. Wie weet.

Vergeet ook niet dat, in zekere zin, de deal die hij maakte met Saoedi-Arabië als heel positief wordt beschouwd in de VS. De aandelenkoersen stegen opnieuw en het gaat geld en jobs opleveren voor de Amerikanen. Als je dat door de bril van een Trump-supporter bekijkt is dat allemaal heel positief. Zolang de Amerikanen het maar goed stellen, maakt de rest niets uit. Make America great again, weet je nog. En als dat nog meer conflicten of doden met zich meebrengt in het Midden-Oosten, dan is dat maar zo.

Na Saoedi-Arabië was Israël aan de beurt. Trump ontpopte zich als de man die voor een ‘deal’ kan zorgen in het conflict met  de Palestijnen, terwijl hij het tijdens zijn speech meer had over Iran, Saoedi-Arabië en de aanslag in Manchester dan over het conflict zelf.

Mary Ann Wright: Tot vandaag hebben veel mensen met veel meer ervaring dan Trump geprobeerd om vrede te brengen tussen Israël en Palestina, tevergeefs. Behalve als hij ervoor kan zorgen dat Israël zich terugtrekt uit Palestina en de bezette gebieden teruggeeft aan de Palestijnen, de checkpoints afschaft en stopt met de Palestijnen aan te vallen. Maar dat is onwaarschijnlijk.

De enige mogelijkheid voor Trump om vrede te brengen tussen de twee staten, is door te stoppen met Israël te steunen en dat zie ik absoluut niet gebeuren. De man die hij heeft aangeduid als VS-ambassadeur in Israël is een grote verdediger van de Joodse Staat. In zijn eigen kabinet zijn er niet veel mensen bereid om Israël te laten vallen. Het is dus heel vreemd dat hij nog durft te spreken over vrede.

Mary Ann Wright tijdens een lezing in Brussel.

© Vrede vzw​

Begin april was er een dodelijke gifgasaanval in Syrië. Kort daarna werd Syrië gebombardeerd door de Amerikanen. Wat was het eerste waar je aan dacht, als ervaren kolonel, toen je het nieuws hoorde?

‘Toen ik hoorde dat Trump 59 Tomahawks op één militaire basis in Syrië had afgevuurd, was ik werkelijk van mijn sokken geblazen.’

Mary Ann Wright: Ik heb 29 jaar voor het Amerikaanse leger gewerkt, ik ken dus alles inderdaad van binnenuit. Maar toen ik hoorde dat Trump 59 Tomahawks op één militaire basis in Syrië had afgevuurd, was ik werkelijk van mijn sokken geblazen. Eerst en vooral omdat er geen bewijzen zijn dat Assad verantwoordelijk is voor de gasaanval. Dat is de versie van het Witte Huis, maar niet die van de inlichtingendiensten. De aanval had bovendien ongetwijfeld dezelfde impact gehad mocht hij slechts één raket hebben afgevuurd. Dat is waanzinnig.

Waarom heeft hij er dan 59 afgevuurd?

Mary Ann Wright: Ik ben ervan overtuigd dat het puur om praktische redenen is. Wapens en bommen hebben een vervaldatum, de wapenindustrie moet in stand gehouden worden. Ik ben zeker dat de afgevuurde Tomahawks niet lang meer te leven hadden, en dat was een uitgelezen kans om ze te gebruiken, en vervolgens nieuwe te bestellen. Use it or lose it.

Is een afzetting van president Trump realistisch**? Het is een heel lange en moeilijke procedure.**

Mary Ann Wright: Op dit moment weet ik het niet zo goed. Ook al vindt een groot deel van de bevolking hem onbekwaam als president, alles wat hij doet is legaal. Er zal een schandaal aan het licht moeten komen dat illegaal is vooraleer een afzetting mogelijk wordt. Er zijn enorm veel advocaten bezig met al zijn dossiers uit te pluizen. Ook veel republikeinen beginnen te twijfelen aan Trumps bekwaamheid als president. Niet dat Mike Pence een betere optie is, maar hij tweet tenminste niet.