De bekroonde Syrische journalist Rami Jarrah is aangehouden in Turkije. Vier jaar geleden sloeg hij op de vlucht uit Syrië, maar hij keerde de laatste maanden vaak terug om over de puinhoop ter plaatse te berichten. Een interview met de man een week voor zijn arrestatie. Wat gebeurt er echt in Aleppo?
Lees hier het artikel over de arrestatie van Jarrah
De bekroonde Syrische journalist Rami Jarrah is net terug uit het belegerde Aleppo. 300.000 mensen zitten er in de val tussen Russische bommen, een belegering door Assad en de dreiging van IS. Rami Jarrah is één van de enigen die nog verslag uitbrengt van in de getroffen gebieden.
Het drukke verkeer van Istanboel klinkt doorheen mijn urenlange Skype-gesprek met Rami Jarrah. Net als vele Syrische activisten en journalisten brengt hij zijn dagen door in de Turkse metropool. Toch keerde hij het afgelopen anderhalf jaar vier keer terug naar Aleppo. Jarrah wil niet aan de zijlijn toekijken, maar aan de zijde van zijn medeburgers staan en verslag uitbrengen.
Daarvoor had hij in 2012 al de International Press Freedom Award ontvangen van de Canadian Journalists for Free Expression. Voor ANA Press, dat hij oprichtte als één van Syrië’s eerste onafhankelijk persagentschappen, stuurt hij bewogen videoverslagen de wereld in.
Met al zijn terreinervaring is Jarrah vandaag perfect geplaatst om te duiden welke plannen achter de bommen en de tienduizenden vluchtelingen schuilen. Maar ook: hoe hij zélf deze tragedie beleeft, als Syriër en als mens.
‘In Turkije ben ik een illegale vluchteling zonder werkvergunning, zoals alle andere vluchtelingen’, zegt Jarrah. ‘Ik kan niet vrij met het vliegtuig reizen van Istanboel tot Gaziantep. Syrië kan ik niet legaal binnengaan. Als de Turkse politie me onderweg tegenhoudt, kan ik worden opgesloten. Wat ik nu doe, sluit nochtans aan bij de Turkse belangen. Dat heb ik ook gezegd toen ik de Turkse president Erdogan ontmoette met een groep Syrische journalisten. We vroegen aandacht voor de slechte behandeling aan de grens met Syrië. Ik vertelde hem dat hij een apart statuut en meer vrijheid moest voorzien voor Syrische journalisten.’
Dan moet je langs bij de Turkse geheime dienst en die zal verwachten dat je een bepaald soort journalistiek brengt.
Jarrah: Inderdaad. En wat als we willen berichten over dingen die niet binnen de Turkse belangen passen? Ik zeg al langer dat Turkije, bondgenoot van de Syrische revolutie, de grootste vijand zal worden van de mensen die aan de basis van de revolutie lagen. En nu wordt Turkije wel heel zwaar op de proef gesteld.
Rusland en de Syrische regering lanceerden hun offensief op Aleppo, net wanneer de vredesgesprekken in Genève begonnen. Hoe kan dat?
Jarrah: Bij de lancering van de vorige vredesgesprekken in Genève begon de regering Homs te belegeren. Bij nieuwe vredesgesprekken doen ze hetzelfde met Aleppo. De oppositie wist dat de regering dit van plan was. Een week voor de gesprekken bracht de regering troepen naar de door de rebellen belegerde sjiitische stadjes Nubl en Zahraa, en ontplooide het Nusra-Front 2000 strijders in dat gebied. Tijdens deze cruciale ontwikkelingen hielden de media hun spotlights op IS. En dan was plots iedereen verbaasd toen er een soort eindstrijd losbarstte simultaan met het begin van vredesgesprekken.
Zien we de eerste dagen van een Syrisch Sarajevo?
Door Assad worden de mensen van Aleppo terroristen genoemd en door IS ongelovigen
Jarrah: Absoluut. En we beseffen niet dat de dimensies van de tragedie potentieel groter zijn dan ooit tevoren. Aleppo zal belegerd worden door Assad én IS. Het gaat hier om 300.000 mensen overgeleverd aan twee brutale dictaturen. Hun extreme weerzin om zich te onderwerpen, zal een extreem antwoord krijgen. Door Assad worden zij terroristen genoemd en door IS ongelovigen. Het pad van de verdelgingslogica is al lang geëffend. Ze worden ofwel verdreven, ofwel vermoord, ofwel uitgehongerd tot ze zich onderwerpen.
H****oe kunnen groepen als het Nusra-Front overleven nu de regering de belangrijkste bevoorradingsroutes van de Turkse grens tot Aleppo heeft afgesneden?
Jarrah: Het Nusra-Front kan werken aan een wapenstilstand met IS en een fysieke levenslijn openen. Als Aleppo belegerd wordt, zou het Nusra-Front naar buiten kunnen als ze een deal sluiten met IS, dat het oosten van Aleppo controleert. Op deze manier zou IS sterker uit deze Russische campagne komen.
Een foto die is geplaatst door Rami Jarrah (@alexanderpagesy) op 8 Mei 2015 om 8:01 PDT
Robert Fisk schreef dat de dagen van IS geteld zijn en dat dit het begin is van de eindstrijd tussen Assad en IS in Raqqa.
Jarrah: Zelfs als het kalifaat van IS militair wordt weg gevaagd, is dit het begin van de verdere ideologische verspreiding van IS. Het is best mogelijk dat Assad, Rusland, Iran en Hezbollah een mars op Raqqa voorbereiden. Maar dan enkel als ultieme propagandaoverwinning: de eindstrijd tussen Assad en de vijand die hij groot maakte om hem te kunnen verslaan en het bewijs te leveren dat hij wel degelijk het enige alternatief is.
Welke wapens en verwondingen heb je gezien in Aleppo?
Jarrah: Eén van de meest gebruikte wapens is de elephant missile. Als je die raket afvuurt, hoor je het geluid van een roepende olifant. De Syrische regering maakte deze raketten aan, omdat de vatenbommen niet geschikt waren om doelwitten aan een frontlijn te raken. Nu worden deze raketten afgevuurd op de militaire posten van de rebellen aan de frontlijn. We zien ook steeds meer mensen sterven door brandwonden, veroorzaakt door witte fosfor en chlorinegas dat het Syrische leger al gebruikte in Idlib, Aleppo en Damascus.
De regering heeft effectief angst gezaaid met de propagandaboodschap dat alle rebellen zijn zoals IS
Assad controleert een deel van Aleppo. Hoe kijken de inwoners van dat stadsdeel naar de Russische bombardementen een paar kilometer verderop?
Jarrah: Je hebt er inwoners die de regering steunen sinds het begin, vooral mensen die tot minderheden behoren. De regering heeft effectief angst gezaaid met de propagandaboodschap dat alle rebellen zijn zoals IS.
Daardoor gaan deze mensen Russische en Syrische wreedheden aanvaarden als noodzakelijk voor hun overleven. Maar je hebt er ook inwoners die de rebellen steunen, en dat graag ook met daden zouden doen. Soms komen zij clandestien naar de kant van de rebellen.
Wat vertellen zij?
Jarrah: Onlangs volgde ik zo iemand. Toen we tijdens een bombardement in rebellengebied waren, belde hij met zijn familie aan de kant van het regime. Zijn ouders wisten dat hun zoon op elk moment kon sterven onder de bommen van Assad. Ik hoorde schuldgevoel in hun stem, alsof ze zich verontschuldigden voor de aanvallen van het regime. Als ze zouden kunnen, zouden ze weg gaan. Maar ze kunnen het zich niet veroorloven om smokkelaars te betalen.
Geraak je zelf gewend aan gruwel en dood?
Jarrah: Ouders die met hun kinderen over straat lopen, houden elkaars hand niet meer vast. Ze lopen als vreemden naast elkaar. Ook ik ben zo geworden. Ik neem afstand van mijn eigen kinderen. Het is een overlevingsreflex. Vroeger keek ik weg bij het zien van kinderlijken onder het puin. Nu is het normaal. Je kan een geplette vlieg zien en dat niet erg vinden omdat je het vaak ziet. Nu zijn het mensen.
Als wij de realiteit niet kunnen zien, wie zal dan verslag uitbrengen als de gruwel alledaags is geworden?
Tien seconden na de impact van een vatenbom liep ik eens naar een auto die vuur had gevat. Voorin zat een jongen. Toek ik hem aanraakte om hem uit auto te halen, was hij glibberig, vochtig. Zijn huid viel uit elkaar. Ik kan het niet uitleggen, hij smolt. Dat kind heeft het niet overleefd.
Ik ben niet gelukkig dat ik hieraan gewoon ben geraakt, maar als wij de realiteit niet kunnen zien, wie zal dan verslag uitbrengen als de gruwel alledaags is geworden?
Een foto die is geplaatst door Rami Jarrah (@alexanderpagesy) op 23 Nov 2015 om 5:14 PST
Hoe verloopt het dagelijkse leven in Aleppo?
Jarrah: Vreemd genoeg ziet het dagelijks leven er normaal uit in het centrum van Aleppo. Restaurants zijn open. In sommige wijken hoor je enkel de geluiden van de 25 bominslagen per dag, maar zie je niks.
Het feit dat het zo alledaags is geworden om je geliefden te verliezen, is natuurlijk niet normaal. Vroeger, bij overlijdens, gingen we ons respect betuigen bij de familie. Vandaag is een kille “moge God hem genadig zijn” al wat je hoort. Een andere surreële situatie die je enkel kan begrijpen als je in Aleppo woont: telkens als er een aanval is op een markt, zijn het puin, de doden en gewonden na tien minuten weer opgeruimd. Mensen die laat aankwamen, merken niet eens dat er een aanval was.
Zijn er sinds de Russische interventie ook meer raketaanvallen door rebellen op het stadsdeel onder controle van het regime?
Jarrah: Ja, vooral dan door het Nusra-Front. Sinds de Russische bombardementen op Aleppo wordt het bijna normaal om wraak te nemen. De rebellen zullen meer en meer wanhoopsdaden begaan.
Er is bij de verschillende rebellengroepen geen eensgezindheid over het bestoken van burgerwijken aan de andere kant van Aleppo. Het ondersteunt immers het narratief van de regering. Maar er zijn er die deze aanvallen net willen escaleren om anderen te doen voelen wat zij voelen. Rebellengebied wordt gedomineerd door soennitische strijders die zich zo sterk door iedereen in de steek gelaten voelen dat ze enorm veel haat en wrok in zich dragen.
Rusland en de Syrische regering beweren dat ze tegen terroristen vechten.
Jarrah: De frontlijnen in en rond Aleppo waren al een tijdje relatief rustig. Ik denk dat de Russen zich aan het voorbereiden waren, en daar hoorde ook een mediaoffensief bij. Het offensief ging van start nadat zo vaak was herhaald dat ze tegen terroristen vechten, dat alle andere partijen er slecht uitzagen omdat zij de Russen verhinderden om terrorisme te bestrijden.
Het handvol mensen dat het Syrische conflict sinds het begin volgt en nog weet dat het begon als een vreedzame en seculiere opstand die daarna gewapend en seculier en uiteindelijk gewapend en islamistisch werd, roept in de woestijn. Rusland en Assad richten zich tot de meerderheid van het internationale publiek dat nu pas wakker wordt. En als je een leugen lang genoeg herhaalt, gaan mensen het geloven.
Niet één van de Russische bommen landde aan de IS-kant van het front, één kilometer verderop. Op een heuvel was de IS-vlag duidelijk zichtbaar.
Heb je bewijzen gezien dat de Russen vooral de rebellen, en niet IS aanvallen?
Jarrah: Ja. Ik was aan het front waar rebellen elke dag tegen IS vechten. Zij staan oog in oog met de grootste vijand van de wereld en worden platgebombardeerd door Russische vliegtuigen.
Niet één van de Russische bommen landde aan de IS-kant van het front, één kilometer verderop. Op een heuvel was de IS-vlag duidelijk zichtbaar. Dus, Russische vliegtuigen zouden zo’n duidelijk doelwit niet zien en de kleine controleposten van de rebellen wel?
De Russen vallen gebieden en doelwitten aan die niet gelegitimeerd zijn door de Veiligheidsraad. Maar de Veiligheidsraad heeft dat niet voldoende duidelijk gemaakt en zo gaven de VN een stilzwijgend akkoord aan de Russische bombardementen. IS heeft een groot belang bij de Russische bombardementen. Russen vernietigen de vijanden van IS en spelen bijna de luchtmacht van IS.
In je videoverslagen lijk je je te schamen als je mensen op de plaats van een Russische bominslag vraagt of IS daar was.
Jarrah: Slechts tien procent van alle mensen die ik met zulke vragen aanspreek, zijn bereid me te woord te staan. De meerderheid lacht me gewoon uit. Ik probeer hen uit te leggen dat de wereld moet weten dat IS daar nergens in de buurt is. Maar dan lachen ze nog harder.
Dat mijn verslagen misschien de druk kunnen opvoeren en een tegendiscours kunnen ontwikkelen, is te ingewikkeld om uit te leggen aan afgepeigerde mensen. Na een tijdje walgde ik van mezelf omdat ik die vraag bleef stellen. Ik voelde dat ik niet van dit land was, terwijl ik dat wel ben.
Je had je aangepast aan de noden en verwachtingen van het internationale publiek.
Jarrah: Een publiek dat alles door IS-bril ziet. Maar ik weiger me over te geven. Er is geen duidelijk verhaal over wat er op lange termijn gebeurt in Syrië. Veel te snel ging alle aandacht naar het jihadisme, toen dat nog niet representatief was voor wat er gebeurde binnen Syrië.
Het Russische offensief legt de strategieën binnen het Syrische conflict bloot. De bondgenoten van de Syrische regering aarzelen niet om Assad voluit te steunen, terwijl de bondgenoten van de rebellen aarzelen en hopeloos verdeeld zijn, net als de rebellen.
Er is competitie tussen Turkije en Saoedi-Arabië, tussen de VS en Turkije, tussen Qatar en al de rest.
Jarrah: Te veel spelers willen de rebellen steunen en dat is een geopolitieke nachtmerrie. Er is competitie tussen Turkije en Saoedi-Arabië, tussen de VS en Turkije, tussen Qatar en al de rest.
Zo hebben zij er zelf voor gezorgd dat de oppositie zwak en gefragmenteerd is, tegenover een Syrische regering die met haar bondgenoten een verenigd front vormt. De Russische president Poetin ziet ook wel dat zijn vijanden verdeeld zijn. Hij grijpt zijn kansen.
Verdeel en heers is de strategie van Rusland en Assad. Als de VS een duidelijk standpunt hadden gehad, zouden we niet zijn waar we vandaag zijn. De Amerikaanse regering beloofde een krachtig antwoord na de chemische aanval op Ghouta, toen 1300 doden vielen in een paar minuten. Maar ze liet zich daarna bedotten door een kleine deal met Rusland.
De Amerikaanse aarzeling heeft een vacuüm gecreëerd?
Jarrah: Als de Amerikanen de oppositieruimte hadden bezet, zoals de Russen dat nu met volle overtuiging voor het regime doen, dan was er geen “grijpen wat je kan”-houding geweest bij de andere spelers die de oppositie steunen. De Russische strategie is profiteren van het Amerikaanse gebrek aan strategie.
Turkije kijkt lijdzaam toe hoe Rusland de Turkse bondgenoten bombardeert en zo de onderhandelingspositie van Assad versterkt.
De groepen die Rusland nu bombardeert, zijn de groepen die gesteund worden door onder andere Turkije
Jarrah: De groepen die Rusland nu bombardeert, zijn inderdaad de groepen die gesteund worden door onder andere Turkije. Het is dus een verborgen oorlog tussen Rusland en Turkije. Door de bondgenoten van Turkije te vernietigen, neemt Rusland ook wraak voor het neerhalen van het Russische vliegtuig door het Turkse leger.
Denk je dat Turkije rechtsreeks militair zal tussenkomen?
Jarrah: Neen. Turkije wil een rechtstreekse confrontatie tussen de NAVO en Rusland vermijden. Daarom zal het er vanaf nu op aansturen om het onderhandelingsproces te versnellen. Niet om burgers, maar om zijn eigen belangen te beschermen. Dat moet Turkije doen voordat Assad en Rusland hun gezag nog meer kunnen opleggen aan Syrië.
Het is waarschijnlijk al te laat, en de rebellen verwachten dat de Turkse interventie er komt. Al die jaren moesten ze zich met beperkte middelen staande houden tegen het regime en IS. En nu het een strijd op leven en dood wordt, volgt er geen steun van Turkije. Ze voelen zich voor de zoveelste keer verraden.
W****at is op korte termijn het lot van Aleppo? Komt de stad opnieuw onder controle van het regime, of komt IS naar Aleppo?
Jarrah: De tweede optie. Aleppo opnieuw volledig onder de controle van de Syrische regering plaatsen, is niet het doel van Assad en de Russen. Het is ook onmogelijk. In de wijken onder controle van de rebellen kan je de haat tegen het regime haast proeven. Het verzet zal daar nooit uitdoven.
Het regime wil met bombardementen op rebellengebied de inwoners van deze gebieden verder radicaliseren. De enige uitweg uit het belegerde Aleppo zal het IS-gebied ten oosten van de stad zijn. Het regime geeft dus een signaal aan de bevolking: jullie enige ademruimte is IS-gebied.
Een foto die is geplaatst door Rami Jarrah (@alexanderpagesy) op 19 Dec 2015 om 6:02 PST
Zullen de inwoners van Aleppo IS dan wel aanvaarden?
Jarrah: In Aleppo is de sympathie voor IS heel beperkt, maar ze willen al zeker niet dat Assad zou terugkeren. Dat is de keuze die ze voorgeschoteld krijgen: IS of Assad. Al jaren zeggen ze neen tegen beide opties en steunen zij de derde weg: de rebellen, waar natuurlijk ook het aan al-Qaeda gelieerde Nusra-Front toe behoort.
Maar nu de Russen vooral die rebellen bombarderen in plaats van IS, zal IS Aleppo-stad kunnen binnenkomen door te rekruteren binnen een geradicaliseerde bevolking die geen enkele andere uitweg ziet. Dat zal een sexy boodschap zijn voor de Syrische regering, want dit is hun verhaal sinds begin: we bestrijden extremisten en terroristen.
En doordat IS onder druk staat in Raqqa, zou IS wel eens in de richting van Aleppo kunnen uitwijken. Dus, ik zie nog eerder IS dan Assad aan invloed winnen in Aleppo.
In mei 2015 organiseerde de regering een feest in heropgebouwde wijken van Homs, één jaar na de herovering door de regering. Assad toont dat de rebellen de slechten zijn en dat hij de terugkeer van vluchtelingen mogelijk maakt. Misschien wil hij ook voor Aleppo zo’n scenario.
Het klopt dat een snel herstel van het dagelijks leven één van de krachtigste propaganda-instrumenten is voor het Assad-regime
Jarrah: Het klopt dat een snel herstel van het dagelijks leven één van de krachtigste propaganda-instrumenten is voor het Assad-regime. Maar de terugkeerders zijn enkel de mensen die bereid zijn zich te onderwerpen aan de regering. Zij die zich niet willen onderwerpen blijven vluchtelingen, maar zij zijn toch ook burgers van Syrië? Niemand vertegenwoordigt hen nog.
Bovendien kan je Homs niet vergelijken met Aleppo. Homs werd belegerd door de regering, Aleppo door twee dictaturen: Assad en IS. Zolang IS het platteland ten oosten van Aleppo controleert, kan de regering niet op haar eentje een belegering uitvoeren.
Wat is het echte doel van de Russische president Poetin?
Jarrah: De Russen hebben duidelijk gemaakt dat niemand anders dan de Syrische regering de Russische belangen aan de kust van Syrië kan garanderen. En de strategie is: de gebieden onder controle van de rebellen mogen zich niet ontwikkelen tot bevrijd gebied. De rebellen hadden grote delen van Aleppo ingenomen. Daar zijn functionerende instituten, lokale raden, scholen, fabrieken, watervoorzieningen. Inwoners begonnen te voelen dat de rebellen wel degelijk een alternatief zijn. Het is een strijd om harten en geesten van de Syriërs.
Kan je daar een voorbeeld van geven?
Jarrah: Ik ging in een ziekenhuis filmen, maar de dokter weigerde me de toegang. Dacht hij echt dat de regering niet wist dat daar een ziekenhuis was? Er zijn zoveel regeringspionnen in rebellengebied. De dokter antwoorde: dat is niet de echte reden.
De ware reden was: ‘Als je aan de buitenwereld toont dat wij functionerende burgerlijke instituten hebben, dan komt Assad ze vernietigen. Want ons succes beschadigt het narratief van de Syrische regering: dat hier alleen maar gewapende extremisten zouden zijn.’
Rusland staat pal achter de strategie van “on-ontwikkeling”. Maar een dictatuur die burgers voortdurend verhindert om zich vrij te ontwikkelen, dwingt hen in de richting van radicalisering. Zelfs mensen die anders nooit de rangen van extremisten zouden vervoegen.
‘Als je aan de buitenwereld toont dat wij functionerende burgerlijke instituten hebben, dan komt Assad ze vernietigen’
Heb je zulke mensen ontmoet?
Jarrah: Een vriend van mij is Ismaïli, een minderheidsstroming binnen de sjiitische islam. Ze zijn seculier en open. Vrouwen dragen geen hoofddoek. Uitgerekend hij werd salafist en vecht nu in Damascus.
Met een andere vriend stichtte ik aan het begin van de opstand in Damascus de Free Damascenes for Peaceful Change. Hij was enorm gedreven om onze vreedzame democratische beweging aan de wereld te tonen. Maar hij werd snel naar de beruchte gevangenis van de Airforce Intelligence gebracht.
Over die gevangenis wordt gezegd, dat als je er binnen gaat, je er niet meer buiten komt. Zijn broer contacteerde me een paar maanden later. Hij was geen activist, maar wilde zich bij ons aansluiten. Hij was gefrustreerd over zijn broer. We gaven hem de opdracht om protesten te filmen.
Een foto die is geplaatst door Rami Jarrah (@alexanderpagesy) op 24 Nov 2015 om 7:03 PST
Maar hij wilde iets effectief realiseren voor zijn broer?
Jarrah: Inderdaad. Al snel vertelde hij me dat het geen zin had. Bovendien had hij gehoord dat zijn broer zwaar gefolterd werd in de gevangenis. Hij sloot zich aan bij de rebellen van het Vrije Syrische Leger. Na acht maanden was hij ook teleurgesteld in het Vrije Leger. Ze zouden nooit de gevangenis kunnen overnemen en de gevangenen bevrijden.
Vanuit het buitenland kwam onvoldoende steun. Dus sloot hij zich aan bij een kleinere, maar radicale groep die kort daarvoor was gevormd. Hij reed een auto vol TNT de gevangenis in. Alles ging de lucht in, hijzelf én zijn broer. Omdat hij geen andere oplossing meer zag. Die groep was het Nusra-Front. Hij komt uit een communistische familie.
Deze jongeren dalen af langs een pad van extremisering. Ze denken gerechtigheid te vinden, maar nemen enkel wraak.
Waarom nam jij dat pad niet?
Jarrah: Ik had tijd om te ademen, in Caïro, in Istanboel. Wat met mensen die voortdurend in de waanzin leven? Bovendien is het makkelijker om het pad van zinloos geweld op te gaan als je in God en het hiernamaals gelooft. Ik ben atheïst en zie dit leven als iets kostbaar. Maar was die jongen een terrorist, of nam hij gewoon wraak?
Je kan mensen niet hun meest dierbare bezit afnemen zonder je af te vragen wat zo’n man dan gaat doen, of hoe hij gerechtigheid zal zoeken
Je kan mensen niet hun meest dierbare bezit afnemen zonder je af te vragen wat zo’n man dan gaat doen, of hoe hij gerechtigheid zal zoeken. Hij sloot zich aan bij een groep die terreur gebruikt als strategie, maar dat maakt hun getraumatiseerde voetsoldaten nog niet tot terroristen.
De individuele motivatie kan wraak zijn, in plaats van terrorisme. Het probleem met de islam is dat je de religie makkelijk kan gebruiken als een drug, om mensen een ideaal te geven bovenop een berg van wraak en frustraties. Ik ben geen moslim, maar ik begrijp het wel.
De minderheden die zich in hun voortbestaan bedreigd voelen door groepen als het Nusra-Front zouden opgelucht kunnen zijn, nu de regering hun belangrijkste bevoorradingsroutes van de Turkse grens tot Aleppo heeft afgesneden.
Jarrah: Dat zou kunnen, maar het zou een enorme vergissing zijn. De enige duurzame weg vooruit voor christenen en andere minderheden is om de relaties met de soennitische moslims te herstellen. Als ze zich nu laten verleiden door Assad en Rusland, bereiken ze misschien het punt waarop de relaties met de soennieten niet meer hersteld kunnen worden. Misschien is het al te laat. Misschien is er al te veel bloed gevloeid.
De rebellen hebben de sektarische kaart getrokken en zo veel schade aangericht. Hadden de rebellen die de sjiitische stadjes Nubl en Zahraa ten noorden van Aleppo belegerden, niet moeten weten dat het regime deze steden zou proberen terugnemen?
Jarrah: Ja. Als zij die stadjes niet hadden belegerd, hadden ze nu misschien steun kunnen creëren om de herovering door het regime te bemoeilijken. Ze zijn sektarisch en ideologisch gezien zo vervuld van haat tegen sjiieten dat ze niet meer denken aan effectiviteit en strategie. Maar enkel de fundamentalisten van het Nusra-Front stonden achter die belegering. Binnen de bredere rebellenbewegingen was er geen steun voor.
Ik hoor bij inwoners van Aleppo ook steeds meer beschuldigingen aan het adres van het Nusra-Front. Toch hebben tot nu toe enkel het Nusra-Front en Ahrar al-Sham het soort street credibility dat nodig zal zijn om Syrië te kunnen ontwapenen. Deze islamistisch-jihadistische groepen proberen een politieke en diplomatische rol te spelen én krijgen respect door hun inspanningen op het terrein.
Maar is er vandaag een politieke leider die Syriërs kan verenigen rond een nieuw project tijdens de transitie? Iemand die de hel begrijpt waar vele Syriërs doorheen gaan?
Jarrah: Neen. En dat is een groot probleem. De zwakke politieke oppositie bouwde geen staat op. IS bouwt een staat, de Koerden bouwen een staat. Waarom bouwt de oppositie slechts tijdelijke instituten in plaats van een echte regering in Syrië als alternatief voor die van Assad? Je kan dat niet doen vanuit Turkije, de VS of België.
Het risico is de prijs die je moet betalen als Syrische politicus vandaag
Een foto die is geplaatst door Rami Jarrah (@alexanderpagesy) op 28 Apr 2015 om 8:42 PDT
Om de twee dagen spreken politici van de oppositie op Al-Arabiya. Ze wonen in Turkije terwijl ze in Aleppo hadden kunnen zijn. Het risico is de prijs die je moet betalen als Syrische politicus vandaag. Je bent geen politicus in Zwitserland of zo. En als er hen iets zou overkomen: waarom zijn zij meer dan de journalisten, activisten, dokters en reddingswerkers die wel zijn gebleven en gestorven?
Elke sector in de samenleving heeft een prijs betaald, behalve de politieke oppositie. Ze willen op een Amerikaanse tank Syrië terug binnen rijden.
Vandaar jouw gedrevenheid om wel op het terrein te gaan?
Jarrah: Ik ben ook weg gegaan, hoewel ik één van de weinigen ben die nog regelmatig Syrië binnen gaat met gevaar voor mijn leven. Gisteren was ik in Istanboel in een bar, in Aleppo sterven ze in een andere wereld. Maar ik wil iets bereiken.
Lang voor de Russische bombardementen op Aleppo schreeuwde ik al om aandacht. Nu is er plots een groot Russisch offensief en wil iedereen dat verhaal coveren. Honderden grote en kleine zenders vroegen me om verslagen of nieuwsitems te maken. Hoeveel bijkomend werk zou ik dan hebben?
Ik deel de informatie in mijn eigen verslagen op Facebook en Instagram, opdat redacties over de hele wereld op basis daarvan hun verslagen kunnen maken. Maar ik heb er een heel dubbel gevoel bij. Rusland en Syrië investeren net in deze media-aandacht. Ze zijn blij omdat het momentum opbouwt, en het Rusland neerzet als machtig en de oppositie als zwak. Hoe meer ik met de media spreek over mijn terreinervaring, hoe meer ik eraan twijfel of het wel iets helpt.