YOUT#OPIA: couchsurfing-marathon in 28 landen

Tess Vonck besloot door Europa te gaan couchsurfen met als directe aanleiding de verkiezingen voor het Europees Parlement. Maar het gaat verder dan dat.

“De portretten van jonge Europeanen zijn bedoeld als een barometer, een middel om inzicht te krijgen in hun culturele en sociale achtergrond en te peilen naar hoe zij over Europa denken. Iedereen heeft er een mening over, maar tegelijk niemand. Ik heb het gevoel dat we ons steeds Europeser voelen, en toch vertrouwen veel mensen de instellingen niet”, legt Vonck uit.

Vonck gelooft in de noodzaak van het Europese project, maar tegelijk stelt ze zich vragen over de manier waarop politiek wordt geleid. “De keuzes worden steeds door een meerderheid bepaald en een minderheid, in dit geval de jongeren, is daar niet mee gebaat”, meent Vonck.

“Je vraagt je dan af of Europa wel op het juiste spoor zit. Ik vond bijvoorbeeld verschillende studies die aantonen dat jongeren steeds minder gaan stemmen, zeker voor de Europese verkiezingen. Tijdens de vorige stemming in 2009 bracht minder dan een derde van hen een stem uit. Er wordt zoveel gesproken over onze ‘Generatie Y’ in de media, maar weinig onderwerpen die jongeren aanbelangen, worden serieus genomen. Ik had het gevoel telkens te moeten uitleggen dat ik heus wel andere dingen aan de wereld wil toevoegen dan likes op Facebook of een boodschap in 140 tekens. Vandaar de hashtag in de titel, als knipoog naar de tijd die we besteden aan de sociale media.”

Filosofie van couchsurfing

Vonck koos voor couchsurfing omwille van de filosofie erachter, niet omdat het budgetvriendelijk is, zoals Freek Braeckman onlangs in ‘Café Corsari’ verkondigde.

“Door bij iemand op de zetel te slapen, leer je de stad of het land kennen door de ogen van een local. Het is indrukwekkend hoe snel je aan deze manier van reizen went, hoe snel ook iemand zijn hart voor je opent en hoe gastvrij mensen zijn. Toch kwam ik niet enkel aangename figuren tegen. Mijn host in Boekarest, Radu, nam me mee in de riolen onder het noordstation voor een ontmoeting met de grootste maffiabaas van de stad. Wat ik daar zag, heeft me enorm gechoqueerd.”

Wat leerde Vonck dan zoal bij over de Europese Unie en zijn bewoners? “Na twintig zetels en meer dan twee maand reizen, kan ik zeggen dat het Europa in de ogen van de jongeren die ik ontmoette heel sterk lijkt op wat ik zelf voor ogen had. Een Europa dat niet bevolkt wordt door een verloren generatie, maar een generatie jongeren die het continent doet bewegen en nadenkt over hun toekomst en die van anderen. Er bestaat een wij-gevoel onder de jonge Europeanen dat voortdurend in verandering is. Ondanks de vele stereotiepen is er veel dat ons bindt, zoals het verlangen om gehoord te worden, je samenleving te maken en het gevoel hebben dat je iets kan veranderen”, stelt de Europanaute.

Kille wind

“Er waait een kille wind over Europa”, vervolgt Vonck. “Van Helsinki tot Athene drijft een conservatieve, populistische en soms zelfs extreme wind een aswolk over het continent. Sinds de crisis lijkt dat steeds meer het enige antwoord op onzekerheid, migratieproblemen en heersende frustraties. Die wind geeft de rechtse of conservatieve partijen vleugels, wat zeker de toekomst van jongeren en nieuwkomers niet ten goede komt.”

Tijdens haar reis kwam Vonck meermaals in contact met jongeren die hun plaats vinden in dat populisme, omdat ze simpelweg geen andere uitweg meer zien. “Zo was er in Polen een mars van duizenden rechtse jongeren die een regenboogvlag, symbool van diversiteit, in brand staken tijdens de nationale feestdag. Conservatisme, egoïsme en angst zijn een gevaarlijke cocktail waar ik weinig toekomst in zie. Veel jongeren die ik ontmoet heb, maken zich daar ernstige zorgen over.”

Geen apathie

“Ongeacht hun politieke voorkeur of achtergrond waren alle jongeren het erover eens dat er verandering moet komen en dat zij daar zelf aan kunnen meewerken. Van apathie heb ik niets gezien. Deze jongeren zijn geïnformeerd genoeg om kritisch te zijn, te jong om verzuurd of cynisch te zijn en te dorstig naar het leven om gewoon toe te kijken”, meent Vonck.

De beste metafoor voor de huidige politieke situatie in Europa vond Vonck bij haar Finse host Milla. “Zij beschreef Europa als een treurwilg waarvan de takken laag afhangen, maar de grond niet raken. Tijdens de reis kwam ik gelukkig veel inspirerende jongeren tegen die het belang van hun stem inzien, zelfs als ze verandering nastreven via onrechtstreekse politiek zoals kunst of vrijwilligerswerk. Zelf geloof ik dat stemmen misschien weinig verschil maakt, maar niet stemmen maakt geen verschil”, besluit Vonck.

© 2014 – C.H.I.P.S. StampMedia – Emily Van Campenhout