België bindt strijd aan tegen aasgierfondsen
Lina Janssen
07 mei 2015
Op woensdag 6 mei zetten alle partijen in het Belgische parlement hun schouders onder een wetsvoorstel dat de strijd aanbindt met aasgierfondsen. België toont zich hiermee een pionier in de strijd tegen de fondsen die winst maken op kap van kwetsbare landen.
Aasgierfondsen zijn investeringsfondsen die de schuldpapieren van kwetsbare landen aan een prikje proberen te kopen, in de hoop er later munt uit te slaan. Via juridische weg proberen de aasgierfondsen een volledige afbetaling af te dwingen van die kwetsbare landen, inclusief rentes en eventuele boetes.
Vooral ontwikkelingslanden die al in financieel moeilijke papieren zitten, worden door gebrek aan een internationaal regulerend kader het slachtoffer van aasgierfondsen.
België als koploper
Het nieuwe wetsvoorstel laat rechters toe om zelf te beslissen of ze al dan niet met een aasgierfonds te maken hebben. Indien dat het geval blijkt te zijn, beperkt de wetgeving het bedrag dat het fonds kan terugvorderen.
Aasgierfondsen kunnen in België geen winst meer maken op de kap van arme landen.
Om te beslissen of het al dan niet om een aasgierfonds gaat, is één criterium doorslaggevend: er moet een duidelijke wanverhouding zijn tussen het bedrag van de aankoop en de wederverkoop van de schuld. Als dat het geval is, moet er nog voldaan worden aan minstens één van de zes andere facultatieve criteria.
Die criteria focussen zich onder andere op de huidige financiële situatie van het land, de mogelijke impact van schuldaflossing en de vestigingsplaats van het fonds, zo valt te lezen in het wetsvoorstel.
De belangrijkste verwezenlijking van het wetsvoorstel is dat aasgierfondsen in België geen winst meer kunnen maken op de kap van arme landen. De aasgierfondsen zullen in België namelijk enkel de prijs die ze voor het schuldpapier betaalden, kunnen terugeisen.
Sneeuwbaleffect
In 2008 keurde de Belgische Senaat al eens unaniem een wetsvoorstel rond aasgierfondsen goed. Dat voorstel moest voorkomen dat aasgierfondsen beslag kunnen leggen op Belgisch ontwikkelingsgeld, bestemd voor landen met schulden. Die wet kwam er nadat aasgierfondsen het Belgisch ontwikkelingsgeld in beslag namen dat bedoeld was voor een waterkrachtcentrale in Congo-Brazzaville.
Dat initiatief leverde België op internationaal niveau heel wat krediet op. ‘Onder andere Engeland nam in 2008 een soortgelijk initiatief. Ook in de VS kwam een voorstel op tafel te liggen, maar dat geraakte tot nu toe niet door de onderhandelingen’, vertelt Jan Van de Poel, beleidsmedewerker van 11.11.11. ‘Wie weet zorgt het nieuwe wetsvoorstel in België ervoor dat de bal ook daar eindelijk aan het rollen gaat.’
Internationaal gehoor
Belgische wetsvoorstellen hebben wel degelijk een impact.
Om aasgierfondsen volledig aan banden te leggen, is echter een multilateraal akkoord nodig.
‘Het is heel moeilijk om op internationaal vlak met alle landen een akkoord te bereiken. Daarom is het goed dat er op nationaal vlak wetten worden vastgelegd. Dat kan andere landen overtuigen, en die landen kunnen dan samen druk uitoefenen op internationaal niveau,’ verklaart Van de Poel.
‘In juli komt de VN-top samen in het Ethiopische Addis Abeba in het kader van ontwikkelingsfinanciering. Daar komen ook de lopende onderhandelingen over faillisementregeling aan bod. In de wetsontwerpen over schuldregeling wordt trouwens verwezen naar de initiatieven die reeds genomen werden in België en Engeland. Dat bewijst dat de Belgische wetsvoorstellen wel degelijk een impact hebben.’