Greenpeace lekt geheime onderhandelingsteksten over TTIP

Maandag lekte Greenpeace Nederland 248 pagina’s aan geheime informatie over TTIP, het grootste handelsakkoord ter wereld tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. De organisatie schat dat ze daarmee ongeveer 75 procent van de hele tekst mee naar buiten brengt. De tekst telt dertien hoofdstukken over telecommunicatie, samenwerking, pesticiden en landbouwbarrières.

Greenpeace stelt dat het milieu en de volksgezondheid in het gedrang zullen komen. Volgens de organisatie zullen de burgers offers moeten brengen ten voordele van de multinationals en zal vooral de EU inbinden op het vlak van gezondheid en milieubescherming. Greenpeace eist daarom dat de onderhandelingen stopgezet worden.

Jorgo Riss, directeur van Greenpeace EU, verklaart waarom de documenten verschijnen: ‘Greenpeace Nederland publiceert de documenten omdat het debat over TTIP transparanter moet worden. We zijn enorm bezorgd om het milieu en de gezondheid van de burgers, en nodigen experts uit de documenten te bestuderen. De samenleving heeft het recht te weten waarover het akkoord gaat.’

Volgens experts zijn de geheime documenten groter nieuws dan de inhoud ervan.

greensefa (CC BY 2.0)

Amerikaanse wensen op tafel

De Europese Commissie verklaart dat er momenteel zeventien geconsolideerde teksten op de onderhandelingstafel liggen. Greenpeace publiceerde er dertien. Geconsolideerde teksten zijn documenten waarin de standpunten van de EU en de VS naast elkaar liggen. Deze teksten tonen dus meteen de overeenkomsten en verschillen tussen beide. De documenten tonen voor het eerst het Amerikaanse standpunt.

‘Het lek komt uit Europa wat vervelend is voor de Europese Unie.’

Ferdi De Ville, professor aan de universiteit van Gent, voert onderzoek naar het Europese handelsbeleid. Volgens De Ville bevatten de teksten an sich weinig wereldschokkend nieuws: ‘geconsolideerde teksten bevatten nog geen toegevingen aan elkaar. Tot nu toe stonden de Amerikaanse standpunten nog niet zwart op wit op papier, maar eigenlijk kenden we die al wel.’

Toch gelooft De Ville dat de onderhandelaars aan beide kanten van de oceaan niet tevreden zijn met het lek: ‘Voor de Amerikanen is het vervelend dat hun belangen nu openbaar gemaakt worden. Maar voor de EU is het mogelijk nog vervelender dat het lek van Europese zijde lijkt te komen. Er zijn dus misschien Europese onderhandelaars die geen vertrouwen meer hebben in het akkoord.’

Waarde van de informatie

Europees Commissaris Cecilia Malmström ontkent ondertussen op haar blog dat de documenten schade berokkenen aan het onderhandelingsproces: ‘Er heersen blijkbaar vele misvattingen over de zogenaamde lekken rond TTIP. De geconsolideerde teksten zijn geen uitslag van het akkoord. Het is normaal dat de VS en de EU verschillende visies hebben.’

De tekst bevat nog geen concrete overeenkomsten.

Verder benadrukt Malmström dat de EU haar standaarden nooit zal verlagen. De EU-regelgeving rond voedselveiligheid, milieu en GGO’s zijn strenger dan in de Verenigde Staten. Europese critici vrezen dat TTIP deze regels overboord gooit.

De Ville: ‘Malmström wil de waarde van de documenten enigszins minimaliseren. Dat klopt ergens wel. Je leest enkel voorstellen in de tekst. Je leest niet op welke domeinen de VS en de EU toegevingen doen aan elkaar. Dat staat vandaag nog nergens te lezen.’ Volgens De Ville kan iedereen zijn gelijk lezen in de teksten.

De Partij van de Arbeid zegt dat de documenten ingaan tegen de beloftes die Malmström vorig jaar in het parlement deed. Volgens de PvdA zullen de Europese regels wél afzwakken, in tegenstelling tot wat de Europese Commissaris toen verkondigde. De tekst bevestigt de angst die leeft bij sociale bewegingen en organisaties, meent de PvdA.

Multinationals zullen het wetgevingsproces beïnvloeden, laat de partij weten. Ze vindt hiervoor twee verklaringen: ‘Ofwel misleiden de Europese leiders de burgers bewust, ofwel zijn de tegenstellingen tussen de VS en de EU te groot om ze publiek te maken.’

Het lek onthult de tegenstellingen tussen de EU en de VS.

Dennis (CC BY-ND 2.0)

Gevolg onderhandelingen

Toch acht Greenpeace het belangrijk dat de documenten openbaar gemaakt worden. Tijdens een persconferentie liet de organisatie weten dat de VS en de EU op een andere manier zullen onderhandelen wanneer de burgers in staat zijn het verloop van het proces te volgen.

Greenpeace: ‘Het is onze taak om steeds waakzaam te zijn en aan de alarmbel te trekken wanneer dat nodig is. Als TTIP er komt, zal de levenskwaliteit in Europa achteruit gaan. Het was dus nodig dat iemand met de documenten naar buiten kwam.’

Volgens Greenpeace gooien de onderhandelaars ook de klimaatdoelstellingen overboord. Eind vorig jaar beslisten de VN in Parijs dat de temperatuur deze eeuw niet meer dan 1,5 graden Celsius mag stijgen. Handel tussen de EU en de VS brengt dat cijfer in gevaar.

‘Komt ons lek te vroeg voor de onderhandelaars?’

De Ville voegt eraan toe dat ngo’s ook niet tevreden zouden zijn als de Europese Commissie een soortgelijk verdrag schreef zonder samenwerking met de VS: ‘Niet geheel ten onrechte vinden ngo’s dat bedrijven nu al veel rechten krijgen in de EU. Een samenwerking met de VS zal de situatie nog verslechteren. Bij onderhandelingen kan je nooit alles bereiken wat je wenst. Ngo’s verwachten dus dat de toekomt nog erger zal zijn dat wat er vandaag voorgesteld wordt.’

Greenpeace hekelt naar eigen zeggen de geheimhouding rond TTIP die zo’n twee en half jaar geleden begon: ‘De VS en de EU houden de democratie permanent uit het onderhandelingsproces.’ De Europese Ombudsman kreeg in die tijd wereldwijd klachten over het feit dat de EU alle documenten weigert te publiceren. Ook nationale regeringen en EU-parlementsleden hebben geen volledige toegang tot de inhoud van de teksten.

Europese bron

Waar de documenten vandaan komen, wil Greenpeace Nederland niet prijsgeven. De organisatie beweert dat de originele tekst vol schrijffouten stond. Elke tekst zou andere schrijffouten bevatten om klokkenluiders in de EU te kunnen ontmaskeren. Greenpeace herschreef daarom de 248 pagina’s alvorens deze gelekt werden.

‘De tekst bevat niet de meest gevoelige thema’s.’

Greenpeace is niet in het bezit van enkele hoofdstukken die nog niet geconsolideerd zijn. Deze zouden gaan over energie, bescherming van investeerders, intellectuele eigendom, subsidies en duurzame ontwikkeling.

‘Als het lek gegevens bevatte over GGOs of chemicaliën, zou de impact ervan vele malen groter zijn. De hoofdstukken die openbaar gemaakt zijn, bevatten iets minder gevoelige informatie. Het is mogelijk dat er over heel wat onderwerpen zelfs geen teksten bestaan’, concludeert De Ville.

De gelekte documenten zijn hier terug te vinden.