Ambitieus, evenwichtig en rechtvaardig, zo omschrijft Frans minister Laurent Fabius het ultieme voorstel voor klimaatakkoord dat hij vanmiddag aan de verenigde leden voorstelde. Grote overwinnaars van dit akkoord zijn de Kwetsbare Landen maar ook de rijke landen zullen met dit akkoord de omslag maken naar veerkrachtige samenlevingen, aldus Fabius. Er kan gerust gesproken worden van een historisch moment. Al rest natuurlijk het werk om dit alles nu ten uitvoer te brengen.
‘Wat we hier hebben bereikt is niet alleen het resultaat van afgelopen twee weken, maar van de voorbije vier jaar’, zo opende Laurent Fabius de sessie zaterdag middag, verwijzend naar de klimaatconferentie van Durban in 2011 waar het idee werd bezegeld om tot zo’n akkoord te komen.
‘De inspanningen die geleverd zijn, zijn historisch en betekenen een keerpunt voor de mensheid.’
‘Dit akkoord is wat heel de wereld en elk van de landen nodig heeft. Het zal de kleine eilandstaten helpen zich beter te beschermen. Het zal Afrika op het pad zetten naar Duurzame Ontwikkeling, Latijns-Amerika helpen om zijn bossen beter te beschermen, de olielanden helpen om hun economie te diversifiëren en ons allen helpen om veerkrachtige samenlevingen te bouwen.’
‘Het zal voedselzekerheid garanderen, gezondheid, het zal een instrument zijn in de strijd tegen de armoede en het zal uiteindelijk de vrede in de wereld dienen.’
Een geëmotioneerde Fabius riep ook de mensen in herinnering die zich hebben ingezet voor dit proces, die zo graag deze dag hadden meegemaakt, maar die er niet meer zijn
12 december 2015: laat die dag de geschiedenis ingaan als de dag van het langverwachte universele klimaatakkoord, ter bescherming van de mensheid. Zo ongeveer klonk het uit de mond van president Hollande.
De pilaren van het Parijs- Akkoord
De landen engageren zich ertoe de opwarming van de aarde te beperken tot onder de 2°C t.o.v pre-industriële niveau, en spannen zich in om tot 1,5°C te beperken.
Dit betekent dat de emissies zo snel mogelijk moeten pieken en die piek moet sneller bereikt worden voor de ontwikkelde landen dan voor de ontwikkelingslanden.
Daarom zullen alle landen nationale klimaatplannen indienen, de rijke landen nemen hierbij het voortouw en zullen ontwikkelingslanden hierin bijstaan
Elke vijf jaar zullen de klimaatplannen herzien worden en optrokken worden waar mogelijk.
De eerste inventaris van de huidige klimaatplannen zal gemaakt worden in 2018
In 2023 zullen de inspanningen van alle klimaatplannen geïnventariseerd worden en in 2025 zal er een herziening komen van de klimaatplannen. Die herziening moet telkens in de richting van hogere ambities.
Voor klimaatfinanciering is de 100 miljard dollar het minimumbedrag dat vanaf 2020 internationaal zal gemobiliseerd worden.
Om de twee jaar zal die klimaatfinanciering herzien worden.
Ook groeilanden worden uitgenodigd om aan de klimaatfinanciering bij te dragen, die komt niet langer alleen van de industrielanden.
Er komt een aparte entititeit voor Schade en Verlies (Loss and Damage), dat landen toegang tot verzekeringsmechanismen moet geven
Het Parijs-Akkoord zal ter ratificatie aangeboden worden van 22 april 2016 tot 21 april 2017
Het verdrag treedt in werking zodra 55 landen het ondertekend hebben.
De Kwetsbare landen, Minst Ontwikkelde Landen en Kleine Eilandstaten zijn tevreden omdat de 1,5°C is behouden. Er is differentiatie ingebouwd door verschillende engagementen te vragen voor industrielanden, groeilanden of arme landen. Transparantie wordt verzekerd door afspraken over meten, rapporteren en verifiëren en een nieuwe voorziening voor capaciteitsopbouw van ontwikkelingslanden door de rijke landen.
De 21ste eeuw zal de geschiedenis ingaan als de eeuw waarin de Westerse beschaving afkickte van de fossiele brandstoffen.
De middenveldorganisaties, die ijverden voor mensenrechten, voedselzekerheid en klimaatrechtvaardigheid, hebben die elementen in de tekst geëxpliciteerd gekregen. Action Aid spoorde aan om het akkoord in alle hoeken van de wereld uit te schreeuwen omdat het zo gelangrijk is.
De bedrijfswereld hier aanwezig is tevreden met de beslissende keuzes die een duidelijke richting voor de economische ontwikkeling van de komende decennia aangeven. De industrie van de fossiele brandstoffen gaat wel een gewisse dood tegemoet en kan zich beter hierop voorbereiden.
Het akkoord kan beschouwd worden als een absoluut engagement voor hernieuwbare energie, een begrip dat doorheen de tekst geweven is als een rode draad.
Het uitbouwen van een koolstofprijs zit niet inbegrepen in dit akkoord, maar op hoog niveau zijn hier wel engagementen uitgesproken om daaraan te werken. Ook de subsidies aan fossiele brandstoffen worden beschouwd als een pervers mechanisme dat in de weg staat voor het soort ontwikkeling waarvoor men hier gekozen heeft. Tal van concrete maatregelen staan niet in het verdrag, maar het verdrag is wel een referentiekader dat als een hefboom kan functioneren om die initiatieven te versnellen.
De 21ste eeuw zal de geschiedenis ingaan als de eeuw waarin de Westerse beschaving afkickte van de fossiele brandstoffen en op zijn minst tot het inzicht kwam over de ernst van de toestand.
Het Pact van Parijs
Dat dit voorstel er is gekomen, is niet enkel de verdienste van wat er in Le Bourget deze twee weken is gebeurd.
We zijn sterker geworden en hebben geleerd om onze argumenten beter te onderbouwen.
In de tekst is er een aparte paragraaf voor de non-party stakeholders: dat is de civiele samenleving, de bedrijfswereld,de private sector, de financiële instellingen en de steden en gemeenten, die heel intensief betrokken waren bij dit proces.
Zowel door ongeziene wereldwijde mobilisaties in de straten, de burgerbewegingen die in de VS de Keystone-Pipeline tegenhielden, Shell die zich onder druk van Greenpeace onder meer terug trok uit het Noordpoolgebied, de grassrootsbewegingen die steenkoolprojecten deden schrappen, de desinvesteringsbeweging die miljarden dollars heeft weggehaald uit de industrie van fossiele brandstoffen. Al die initiatieven krijgen nu een kader en een grondslag in dit akkoord.
Of zoals iemand van de Fundation Hulot hier vanochtend opmerkte: “we zijn sterker geworden en hebben geleerd om onze argumenten beter te onderbouwen.
Het echte werk kan nu beginnen en bevestigt ook het geloof dat verandering mogelijk is, dat burgers wel mee richting kunnen geven aan de geschiedenis en er wel toe doen.
Dit akkoord wordt van kracht in 2020, maar een aantal afspraken kunnen alleen maar nageleefd worden als er nu al het pad daar naartoe geëffend wordt. We moeten vanaf nu, met dit akkoord onder de arm, fossiele brandstoffen afbouwen, te beginnen met steenkool, en een boost geven aan hernieuwbare, zo wordt hier gesteld.