De bevalling van het Lima-Akkoord was een titanenwerk en het proces om zover te komen geeft een idee van de problematische gevoeligheden en de knopen die nog ontward moeten worden om in Parijs een sterk akkoord te bereiken.
De Limatekst is een consensus en de beste die hier en nu mogelijk was. Het is niet de meest ambitieuze en geen enkele partij heeft helemaal zijn zin gekregen, maar het is wel een belangrijke basis op weg naar Parijs en een kader waar alle landen zich in kunnen herkennen.
Uiteindelijk zijn er in Lima wezenlijke vorderingen gemaakt over de bouwstenen voor het nieuwe akkoord:
Alle - niet alleen de rijke - landen moeten hun voorstel voor nationaal klimaatbeleid indienen, idealiter in het eerste trimester van volgend jaar.
De optelsom daarvan - en afweging of dit in overeenstemming is met de 2°C opwarming - zal in november gebeuren, vlak voor de conferentie van Parijs.
Ook maatregelen voor adaptatie zullen opgenomen worden in die nationale plannen, een overwinning van de ontwikkelingslanden. Volgens Christiana Figueres, secretaris van de Klimaatconfentie, is met deze “overwinning” de jarenlange discussie over het belang van adaptatie beslecht en is nu echt in een verdrag vastgelegd dat mitigatie - broeikasgassen inkrimpen - en adaptatie - aanpassen om te beschermen tegen klimaatverandering die nu al voelbaar is - op hetzelfde niveau staan.
Het mechanisme voor “Verliezen en Schade” door klimaatimpact, dat vorig jaar in Polen is ingevoerd, was gesneuveld in de eerste slottekst, maar in de nachtelijke discussies hebben de arme landen verkregen dat dit terug een plaats kreeg in het proces naar Parijs.
Het Groene Klimaatfonds is aangegroeid tot meer dan 10 miljard dollar, wat de doelstelling voor Lima was.
De moeilijkste kaap
In het nieuwe akkoord moet iedereen - arm en rijk - een bijdrage leveren om de opwarming in te dijken.
De kaap waarop het proces dreigde te crashen is ook een heel moeilijke om te nemen. Alles draait om het principe van gezamenlijke maar verschillende verantwoordelijkheid, zoals dat gebetonneerd ligt in de Klimaatconventie.
In het Kyotoprotocol werd dat vertaald door de tweedeling tussen rijke landen (Annex 1 landen) en de arme landen (non-Annex I landen). De rijke landen die het protocol tekenden, kregen verplichtingen om tussen 2008 en 2012 hun uitstoot te beperken terwijl de arme landen geen verplichtingen kregen.
Maar bij de klimaatonderhandelingen zitten in die groep van arme landen grote uitstoters als China, India, Brazilië, Maleisië, Indonesië, Saoedi-Arabië en Mexico. In het nieuwe akkoord moet iedereen een bijdrage leveren om de opwarming in te dijken.
De oude tweedeling blijft echter diep. De polarisatie werd vooral uitgedrukt door de groep van Gelijkgezinde Ontwikkelingslanden (LMDC- Like Minded Developing Countries), waarbij de voorzitter uit Maleisië benadrukte dat het koloniale verleden de wereld in twee gesplitst heeft en dat we bijgevolg (nog steeds) in twee verschillende werelden leven.
In die groep hebben onder meer China en India een belangrijke invloed, maar ook Thailand, Argentinië, de ALBA-landen en Saoedi-Arabië zitten in die groep. Deze LMDC zitten op een aantal punten op één lijn met de Afrika Groep en de Kleine Eilandstaten (OASIS).
Een positionering van een aantal landen die tussenkwamen vind je hier.
Het Peruaanse voorzitterschap heeft die polarisatie kunnen overbruggen door bilaterale consultaties met de onderhandelingsgroepen. Enkele groeilanden zoals Brazilië, Zuid-Afrika en Mexico hebben een brugfunctie vervuld en uiteindelijk zijn er in de finale tekst een reeks toegevingen gedaan aan de “ontwikkelingslanden”.
De hobbelige weg naar Parijs
Er is nu een fundering gelegd voor een akkoord. Er is zelfs al een ontwerptekst, die als annex bij het Lima-akkoord hoort, maar die hier niet is besproken.
Volgens secretaris Christiana Figueres is het Lima-akkoord een keerpunt in dit principe van gemeenschappelijke maar verschillende verantwoordelijkheid, van de Klimaatconventie. Maar uit de scherpe bewoordingen en de aanslepende debatten is gebleken dat het zeker nog niet is verworven.
In de afrondende persconferentie zei de Franse minister Fabius, die voor de volgende top in Parijs de fakkel overneemt, zich heel goed bewust te zijn van het probleem voor volgend jaar.