‘Maak geld direct over aan slachtoffers ramp’

Zowel het Wereldvoedselprogramma (WFP) als World Vision International, die samenwerken in Somalië, Zuid-Soedan en andere landen in crisis, wezen deze week tijdens een bijeenkomst in New York op de voordelen van cash geld.

George Fenton van World Vision stelde dat het digitaal overmaken van geld een van de belangrijkste innovaties van deze tijd is. ‘Als dat gebeurt, betekent dat meer waardigheid, keuze en flexibiliteit voor mensen die getroffen zijn door een ramp.’

Contant geld geeft mensen de mogelijkheid het uit te geven aan wat voor hen het meest nodig is.

Het bezit van mobiele telefoons is inmiddels wijdverbreid en geld wordt tegenwoordig meestal digitaal overgemaakt. In sommige situaties, bijvoorbeeld in vluchtelingenkampen, kunnen hulporganisaties rechtstreeks geld uitkeren aan vluchtelingen. Dat geld wordt meestal zonder voorwaarden uitgekeerd, aangezien het een effectieve manier is om mensen die in nood verkeren, te helpen. Daar waar hulp in natura, zoals voedsel of materialen, niet aansluit bij de specifieke noden van de ontvanger, geeft contant geld mensen de mogelijkheid het uit te geven aan wat voor hen het meest nodig is. Tegelijkertijd wordt dan met het geld de plaatselijke markt ondersteund.

Technische belemmeringen

Aangezien het direct verstrekken van geld aan degenen die hulp nodig hebben effectief is gebleken in diverse omstandigheden, willen humanitaire organisaties zoals de Wereldbank de methode breder gaan toepassen. Daarvoor moeten echter wel enkele hordes genomen worden, zoals de aflevermethoden stroomlijnen en de technische belemmeringen wegwerken.

Colin Bruce, adviseur van de Wereldbank, zegt dat eerst gewerkt moet worden aan betere coördinatie van processen. ‘Als we dat niet doen, wordt het erg lastig deze nieuwe ideeën op grote schaal door te voeren en te financieren.’

Er moet een andere manier van denken komen, zegt Sarah Bailey, onderzoeker bij het Overseas Development Institute (ODI). ‘Het verstrekken van cash betekent dat het idee van hulpverlening in je hoofd moet veranderen. Het is niet meer zo dat de hulpverlener beslist dat mensen voedsel en kleding nodig hebben, maar dat de mensen zelf de keuze hebben.”

Transparantie

Charlotte Lattimer van onderzoeksorganisatie Development Initiatives zegt dat er in het afgelopen jaar meer geld binnenkwam, maar dat er nog steeds enorme tekorten zijn. Donoren eisen steeds vaker transparantie en gedetailleerde rapportages over hoe het geld gebruikt wordt. Dat is lastig als het geld rechtstreeks wordt uitgegeven door de ontvangers, en niet door de hulporganisatie.

‘Rechtstreeks geld verstrekken is niet zozeer een risico voor transparantie, maar eerder een middel tot transparantie.’

Toch biedt het direct overmaken van geld ook een mogelijkheid tot meer transparantie. ‘Het is eenvoudiger na te gaan waar dit geld terechtkomt, dan waar voedsel en andere spullen belanden’, zegt Bailey. ‘Rechtstreeks geld verstrekken, is niet zozeer een risico voor transparantie, maar eerder een middel tot transparantie.’

Goedkoper

Nader onderzoek moet uitwijzen of het verstrekken van contant geld de transparantie biedt die donoren wensen. Met innovatie op het gebied van digitale transacties en mobiel bankieren, verbetert de infrastructuur voor nieuwe vormen van hulpverlening nog jaarlijks.

Hulporganisaties hopen dat deze innovaties ook de belangstelling wekken van donoren. Bailey is ervan overtuigd dat het digitaal verstrekken van geld een steeds belangrijker rol gaat spelen. ‘Het is goedkoper dan hulp in natura. Je hoeft geen opslagruimte te huren of chauffeurs in te zetten om het geld bij mensen te krijgen. Hoe grootschaliger hulporganisaties dit gaan doen, hoe goedkoper het wordt.’