Vorige week donderdag, de dag nadat het Luxleaksschandaal uitbrak, werd op Europees niveau besproken hoe een bepaald fiscaal achterpoortje kon worden dichtgedaan. 25 lidstaten wilden de tekst meteen goedkeuren, Nederland was tegen, België sloot zich aan bij verder uitstel, al beloofde minister Van Overtveldt in de media actie op Europees niveau.
#Luxleaks deed vorige week heel wat stof opwaaien. Zowat alle ministers van de regering Michel I vonden dergelijke belastingontwijking niet ethisch en verzekerden dat ze al het mogelijke zullen doen om dat in de toekomst onmogelijk te maken. Minister van Financiën, Johan Van Overtveldt, stelde op donderdag 6 november dat hij ook op Europees niveau zal onderzoeken wat hij in dat verband kan ondernemen.
Diezelfde avond vond toevallig ook een Ecofinraad plaats, een bijeenkomst van de ministers van Financiën van de Europese Unie. Op de raad werd onder meer het dichten van de fiscale vluchtroutes in de moederdochterrichtlijn besproken. Die zogenaamde moederdochterrichtlijn wil voorkomen dat bedrijven twee keer belast worden voor dezelfde activiteit als ze moeder-en dochterondernemingen hebben in verschillende landen.
Zoals zo vaak kan dat soort richtlijn evenwel ook creatief gebruikt worden om helemaal geen of amper nog belastingen te betalen. Om dat te voorkomen werd een antimisbruikbepaling in de richtlijn opgenomen. Die komt erop neer dat het voordeel van de richtlijn niet wordt toegekend als bedrijven kunstmatige regelingen scheppen die niet aan de economische realiteit beantwoorden.
Principieel voor, technische vragen
Onze minister stond dus kennelijk aan de kant van diegenen die het goedkeuren van deze antifraudewetgeving vertraagden.
25 van de 28 lidstaten waren het eens om de tekst van de bepaling zoals hij voorlag, meteen goed te keuren. Nederland maakte evenwel bezwaren en wilde de procedure verzwaren. Het Verenigd Koninkrijk en Nederland wilden het parlement erbij betrekken. En België vervoegde Nederland in zijn vraag om de tekst verder uit te klaren. Onze minister stond dus kennelijk aan de kant van diegenen die het goedkeuren van deze antifraudewetgeving vertraagden.
Bij de permanente vertegenwoordiging van Belgie bij de EU benadrukt woordvoerder Peter Van de Velde dat België in principe geen probleem heeft met de antimisbruikbepaling. ‘Ons probleem is eerder van technische aard. In een andere richtlijn – de intrest- en royaltiesrichtlijn – staat ook een antimisbruikbepaling en die is niet helemaal coherent met de antimisbruikbepaling in de moederdochterrichtlijn. Wij willen dat dit beter op elkaar afgestemd wordt. Maar geloof me: op de volgende Ecofinraad keuren we dit goed. Overigens heeft ons land een antimisbruikbepaling die verder gaat dan wat deze Europese richtlijn voorstelt.’
Op het kabinet van minister van financiën Johan Van Overtveldt verklaarde de woordvoerder de Belgische houding als volgt: ‘België staat achter het idee van een effectieve anti-misbruikbepaling in de richtlijn(en). Deze moet duidelijk zijn en in dat kader heeft België om enkele verduidelijkingen gevraagd over het voorstel. Dit betekent niet dat het voorstel afgevoerd is.’
Staes: ‘Dit is niet wat burgers van hun minister verwachten’
Europees parlementslid Bart Staes (Groen) volgt dit dossier al vele jaren in het Europees Parlement. Hij is niet overtuigd: ‘De houding van Nederland, België en dus kersvers minister van Overtveldt in de Ecofin is bespottelijk. Ze kunnen zich niet achter techniciteiten verschuilen! We weten dat de heer van Overtveldt een diepblauwe zeg maar neoliberale overtuiging heeft. Dat is zijn goed recht, maar hij lijkt het enorme probleem van belastingontwijking, de daarmee verbonden fraude en de destructieve effecten voor samenlevingen, toch niet helemaal serieus te nemen. Toen hij vorige week na de eerste publicaties rond LuxLeaks in zijn reactie zei dat hij het op Europees niveau zou aankaarten, dan is deze houding niet wat burgers van hem als hun minister verwachten. De feiten zijn wat ze zijn: 25 lidstaten waren voor het sluiten van een achterpoortje rond belastingontwijking via Europese wetgeving. En België steunde Nederland in het verzet daartegen.’
Sander Loones (N-VA): ‘Wij zijn voor belastingconcurrentie’.
Staes wijst erop dat de N-VA ten gronde gewonnen lijkt voor achterpoortjes en voor een fiscaal lappendeken in de Europese Unie: ‘Van Overtveldt’s NVA-collega Sander Loones zei deze week tijdens het debat in het Europees parlement heel duidelijk: “Wij zijn voor belastingconcurrentie”. Wel, die belastingconcurrentie is in feite uitgedraaid op een belastingoorlog tussen lidstaten die elk op hun beurt bedrijven aantrekken met fiscale aardigheidjes. In die oorlog zijn alleen multinationale ondernemingen en de allerrijksten de winnaars. Alleen zij beheersen dat spel tot in de finesses, de verliezers zijn de overgrote meerderheid van burgers en KMO’s.’