“‘Europese Unie chanteert Afghanistan om 80.000 vluchtelingen terug te nemen’

Afghanistan is niet veilig. Het land is na 37 jaar oorlog doodgebloed. Afghanen zijn de tweede grootste groep vluchtelingen die de Europese Unie binnenkomen. Het conflict is actueel en prangend, maar ebde weg uit de publieke opinie. Tijd dus om de Afghaanse vluchtelingen terug te sturen, althans volgens de EU. Bij deze koehandel toont de EU haar meest cynische gelaat.

Tot nog toe wilde de Afghaanse overheid niet weten van grootscheepse terugkeeracties. Het land heeft al een miljoen interne vluchtelingen en weet bij god niet hoe die mensen te eten te geven en tegen oorlogsgeweld te beschermen. Laat staan hen een enigszins menswaardig leven te laten leiden. Vooral voor de vele alleenstaande vrouwen of weeskinderen is de situatie tragisch. Zij  zijn overgeleverd aan de internationale hulp die vaak aan de handen van tussenpersonen blijft kleven en slechts beperkt de noodlijdenden bereikt. Bovendien verlaten zelfs de NGO’s Afghanistan omwille van de onveilige situatie ter plaatse. Nog eens 80.000 teruggekeerde vluchtelingen bij kan het land niet slikken.

Winter komt er aan

Komt daarbij dat het bepaald niet de juiste kant op gaat. Het aantal burgerslachtoffers was nog nooit zo hoog sinds de buitenlandse inmenging in het conflict in 2001. De armoede neemt hand over hand toe en honderdduizenden mensen overleven in erbarmelijke omstandigheden in tentenkampen buiten de grote steden. Elke winter verhongeren en bevriezen er meer en meer kinderen.

En toch wil de EU het noodlijdend land het mes op de keel zetten. De noodhulp, waarop zowat de helft van de Afghaanse bevolking overleeft, zal niet meer betaald worden als Afghanistan de 80.000 (toekomstig) afgewezen asielzoekers niet terugneemt.

Loterij

De asielprocedure voor Afghanen is een loterij. Wie geloofd wordt, krijgt verblijf. Wie niet geloofd wordt, zal als ongewenste verder in Europa blijven. Want in Afghanistan wacht gruwel en verschrikking. Een einde van het al zevenendertig jaar durend conflict is niet in zicht. En wie zich niet wil inlaten met zware criminaliteit zal moeten krabben om elke dag te kunnen eten. Wat er voor veel Afghanen niet van komt.

Heeft de interviewer een slechte dag, of erkende hij al veel mensen die week, is het voor de asielzoeker afgelopen.

Elke Afghaanse vluchteling heeft een hartverscheurend levensverhaal, heeft broers, zussen, ouders en/of kinderen die op gruwelijke wijze werden vermoord door de taliban of andere krijgsheren, of gewoon door een jaloerse buur. Want in Afghanistan geldt het recht van de sterkste.

Of je als Afghaan asiel zal krijgen, is echter veel minder waarschijnlijk. Bewijsmateriaal uit het meest corrupte land ter wereld wordt door de asielinstanties van tafel geveegd. Dit heeft echter voor de reeds veelgeplaagde Afghanen als gevolg dat de enige kans op asiel erin bestaat om de interviewer van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) te overtuigen. Heeft die een slechte dag, of erkende hij al veel mensen die week, is het voor de asielzoeker afgelopen.

Een tweede aanvraag heeft zelden zin en de kans om de bij de beroepsinstantie, de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, te overtuigen, is even goed tegen elf ogen dobbelen.

Onrecht tegen de afghaanse diaspora

Het onrecht dat de Afghaanse diaspora wordt aangedaan, is niet nieuw. Al verschillende keren werd er door zij die, figuurlijk dan, uit de boot vielen, actie gevoerd, en met succes. De schrijnende beelden van Afghaanse gezinnen in een Brusselse kerk en het politiegeweld waarop deze mensen werden getrakteerd, zullen velen zich nog kunnen herinneren.

De storm van optimisme is alweer gaan liggen. Calais moet leeg. Orban gesust. De Afghanen zijn alweer de klos.

Veel minder bekend zijn hun dagelijkse betogingen, waarbij zij het ganse middenveld meekregen, en die uiteindelijk succesvol waren.

De overgrote meerderheid van de actievoerders werd erkend als vluchteling, de procedure werd verbeterd zodat ook met vrouwen en kinderen rekening zou gehouden worden.

De erkenningsgraad steeg enorm. Voor even. De storm van optimisme is alweer gaan liggen. Calais moet leeg. Orban gesust. De Afghanen zijn alweer de klos.

Wat moet er van al die terugkeerders worden?

Iedereen weet dat 80 % van Afghanistan onleefbaar is. Daar vindt de open oorlog plaats tussen de Taliban, IS en de Amerikanen (met de hulp van de EU). De terugkeerders moeten zich verdringen rond Kabul en Jalalabad, steden die reeds overbevolkt zijn door de 1 miljoen interne vluchtelingen. Ook de landen in de regio kunnen de instroom van Afghaanse vluchtelingen niet meer aan, en bij voorbeeld Pakistan heeft sinds juli 2016 meer dan 100.000 Afghanen teruggestuurd.

De terugkeer van 80.000 vluchtelingen uit Europa zal een immense druk zetten op het reeds zeer instabiele land. Experten ter plaatse luiden de alarmklok: deze terugkeeroperatie zal voor een ongeziene humanitaire crisis leiden.

De gelekte EU documenten zijn van een ongekend cynisme. Daarin staat te lezen dat er nooit zoveel burgerslachtoffers waren en dat de burgerbevolking steeds meer geterroriseerd wordt door aanslagen, dat het onmogelijk is om na terugkeer een bestaan op te bouwen, gelet op de desastreuse economische situatie. En toch wil men Afghanistan dwingen 80.000 gevluchte onderdanen terug te nemen.

80.000 nieuwe inheemse vluchtelingen zal het land opnieuw ontwrichten en de chaos doen toenemen. Daarover zijn experten unisono. Men hoeft geen expert te zijn om te weten waartoe meer chaos en ontwrichting zal leiden. Juist: tot nog meer vluchtelingen.

Selma Benkhelifa en Mieke Van den Broeck, Advocaten bij Progress Lawyers Network, gespecialiseerd in asielrecht.