“‘Waar blijft het publiek debat over schaliegas?’

Argumenten pro

Voorstanders van onconventionele gassen beweren dat deze energiebron noodzakelijk is om in onze energiebehoeften te voorzien in een periode van overschakeling naar hernieuwbare energiebronnen. Men spreekt daarom van overgangsbrandstoffen. Deze hebben twee voordelen ten opzichte van andere fossiele brandstoffen. Ten eerste wordt per kilogram uitgestoten CO2 meer energie gewonnen bij de verbranding van aardgas (methaangas) dan bij de verbranding van aardolie of steenkool. Ten tweede kunnen de onconventionele gassen meer lokaal ontgonnen worden, waardoor de broeikasgasuitstoot door transport wordt teruggedrongen.

Maar de vermindering in uitstoot wordt door andere eigenschappen van deze brandstoffen opgeheven. Ten eerste kan de werkwijze van de ontginningsactiviteiten niet vermijden dat grote hoeveelheden methaan, wat een sterk broeikasgas is, op een diffuse manier in de atmosfeer terechtkomen. Ten tweede is de ontginning van schaliegas en steenkoolgas op zich een energierovende onderneming. Volgens Richard Heinberg, auteur van het boek Einde aan de groei, is energie-opbrengst per geïnvesteerde energie extreem laag bij de ontginning van deze gassen.

Greenwashing

Om de klimaatopwarming tegen te gaan, moet het gebruik van fossiele brandstoffen juist verminderd en afgeschaft worden en moet ingezet worden op hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. De behoefte aan energie wordt trouwens kunstmatig zeer hoog gehouden door energierovende levenswijzen en praktijken, die door de industrie worden gepromoot en in stand gehouden worden. Denk bijvoorbeeld aan de productie van overbodige consumptiegoederen, inefficiënt transport en het energieverslindende industriële landbouwmodel.

Overigens bestaan de technische mogelijkheden om over te schakelen op een energievoorziening zonder fossiele brandstoffen en zonder kernenergie. Dat er een overgangsperiode nodig zou zijn om dat te verwezenlijken is greenwashing.

Vervuiling van lucht, bodem en water

Bovendien veroorzaakt de ontginning van schalie- en steenkoolgas een dramatische vervuiling van bodem, grondwater en omgevingslucht. De Europese Unie zelf liet een aantal studies uitvoeren die de risico’s bevestigen. In een studie van het Joint Research Centre van de Europese Commissie uit 2012 wordt gesteld ‘dat dit soort ontginningen schadelijker is dan gewone gaswinning’. Dat is niet te verwonderen als men weet op welke manier deze brandstoffen ontgonnen worden.

Na het uitvoeren van boringen en het aanleggen van verticale en horizontale pijpleidingen wordt in het geval van steenkoolgas uit diepe steenkoollagen water opgepompt, waardoor de druk in de steenkoollagen daalt en het beoogde methaangas (steenkoolgas) vrijkomt uit de poriën van de steenkool. Het proces kan niet vermijden dat er ook methaan in bodem, grondwater en atmosfeer terechtkomt. De grote hoeveelheid opgepompt water is vervuild met steenkoolresten, sulfiden, zware metalen en soms ook radioactieve deeltjes. Er is nog geen oplossing om dit water op een betaalbare manier te zuiveren vooraleer het te lozen. Bijkomende ongemakken zijn explosiegevaar door het aanwezige methaangas en brandgevaar in de ontwaterde steenkoollagen wanneer zich daarin zuurstof ophoopt. Zo een brand is onblusbaar en zorgt voor drinkwatervervuiling.

Soms opteert men voor ‘fracking’ om nog meer methaan uit het gesteente (de steenkoollagen) te kunnen vrijmaken. Hierbij wordt onder grote druk een enorme hoeveelheid zand, water en chemicaliën in het gesteente gespoten. In geval van schaliegas is dit de standaardtechniek.

Wat ten slotte het landschap betreft veroorzaakt schalie- en steenkoolgasontginning een landschapswijziging op plaatsen waar die gassen toevallig in de grond aanwezig zijn.

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt

Wanneer het erop aankomt winstgevende zaakjes te doen, zijn grote bedrijven er zoals steeds als de kippen bij om, met overheidssteun, projecten te ontwikkelen ten gunste van het eigen kortetermijnprofijt. Ook als dit enorme nadelen teweegbrengt voor mens en milieu.

Het hele debat over niet-conventionele gassen wordt nu al doorkruist door een leugencampagne waarbij zelfs beweerd wordt dat onconventionele gassen een alternatief zouden zijn voor groene energie. Erger nog, nieuwe versies van klimaatontkenning stellen deze energiebronnen zelfs als groene energie voor! De boodschap van deze belangengroepen vergiftigt de publieke opinie net zoals de ontginning van deze energiebronnen dat doet met de bodem, het water en de atmosfeer.

Publieke zaak van prioritair belang

Power Shift België is voorstander van een publiek debat over onconventionele gassen, zonder oneerlijke lobbyactiviteiten zoals deze vorige week in Brussel. Belangrijke beslissingen in de samenleving moeten genomen worden op democratische basis en niet door enkele grote kapitaalgroepen die hun wil vanuit het duister opdringen aan de rest.

Energiewinning mag geen bron van ongehoorde winsten voor enkelingen blijven. Hernieuwbare energie door middel van publieke en coöperatieve energieproductie en –distributie is nodig, met een beleid dat energie voor iedereen betaalbaar houdt.

Power Shift België is onderdeel van de globale Power Shift beweging voor klimaatrechtvaardigheid.