“‘Klimaat: waarom falen geen optie is’

Onze wereld is een vuilnisbelt geworden. En of je het nu graag hoort of niet: het is de mens zelf die daarvoor de grootste verantwoordelijkheid draagt.

De aanpak van de ecologische crisis verloopt veel te traag. De paus roept op tot engagement en actie. Niet morgen, maar vandaag.

Toch blijft Paus Franciscus optimistisch. Hij gelooft in de mens en zijn mogelijkheden zichzelf te overstijgen. Maar dan zullen we daar bewust voor moeten kiezen. Alleen zo kan het tij gekeerd worden.

Deze encycliek zet de mensheid aan het werk. Het is niet toevallig dat hij niet alleen gericht is aan de gelovigen of mensen van goede wil, maar aan alle mensen zonder onderscheid. Ik hoop dan ook dat deze oproep niet in dovenmansoren valt. Falen is namelijk geen optie. In actie komen, vandaag nog, is het enige alternatief.

‘Integrale ecologie’

De encycliek beklemtoont dat ons klimaat een gemeenschappelijk goed is, van en voor iedereen. Sociale en ecologische onrechtvaardigheid gaan dan ook hand in hand. Paus Franciscus vraagt om de armsten centraal te zetten. Zij zijn het minst verantwoordelijk voor de klimaatverandering, maar zijn wel het grootste slachtoffer.

Dit ervaren onze partnerorganisaties in het Zuiden elke dag. Zij vertellen ons telkens opnieuw over de impact van de klimaatopwarming en de onrechtvaardige gevolgen ervan.

‘Het is belangrijk én hoopvol dat deze encycliek het ecologische én het sociale vraagstuk samenbrengt.’

Link

Lees ook: Grootschalige mijnbouw resulteert in uitsluiting en repressie in Peru

Droogte, overstromingen, watertekort, en verwoestijning treffen vooral de armsten. Toch beschikken zij het minst over de middelen om weerwerk te bieden.

Grootschalige mijnbouw en andere megaprojecten pikken hun gronden in en veroorzaken ecologische ravages. En als ze hun rechten al kunnen verdedigen, worden ze daar vaak nog voor vervolgd.

325 miljoen mensen in het Zuiden voelen vandaag al aan den lijve de gevolgen van de klimaatverandering.

De paus levert scherpe kritiek op het neoliberaal kapitalistisch en financieel-economisch model dat aan de basis van onze huidige wereldorde ligt.

Het is belangrijk én hoopvol dat deze encycliek het ecologische én het sociale vraagstuk samenbrengt in een ‘integrale ecologie’. Dat is een mijlpaal.

Consequent handelen betekent dat we vanaf nu deze integrale aanpak in al onze acties toepassen. Weg met het hokjesdenken. Sociale bewegingen, milieubewegingen, ontwikkelingsorganisaties, kortom heel het middenveld, moet rond dit thema veel meer samenwerken. Net zo’n accent op ‘gemeenschap’ vormt een correctie op het overdreven individualisme. Als individu worden we zo opnieuw verantwoordelijk voor de andere, de natuur en heel onze planeet.

Alleen een brede samenwerking met organisaties van diverse pluimage maakt duidelijk hoe ecologische en sociale vraagstukken samenhangen. Dat we allemaal mee in hetzelfde schuitje zitten is ondertussen ook geen geheim meer.

Het is mijn overtuiging dat alleen deze ommekeer in denken en handelen tot meer rechtvaardigheid zal leiden. Op voorwaarde dat we vertrekken vanuit het perspectief van de armen. Hart boven hard. Ook hier.

Lieve Herijgers: ‘Kiezen voor klimaatrechtvaardigheid en nieuwe solidariteit is kiezen voor de toekomst van onze aarde.’

© Kristof Ghyselinck

Politici, beken kleur

Beleidsmakers krijgen in de encycliek een veeg uit de pan omwille van hun kortetermijndenken. Terecht! Dat bepaalde klimaatbijdragen door België bijvoorbeeld niet betaald werden omdat verschillende politieke niveaus het oneens zijn, is beschamend en onverantwoord.

2015 is een cruciaal jaar voor de toekomst van de mensheid.

De timing van deze encycliek is overigens geen toeval. Zes maanden voor de belangrijkste klimaattop in jaren is deze boodschap meer dan relevant.

2015 is een cruciaal jaar voor de toekomst van de mensheid. Onze politici kunnen de volgende maanden tonen dat ze beseffen welke enorme verantwoordelijkheid bij hen ligt om dé uitdaging van deze eeuw aan te pakken.

Ze kunnen mee het verschil maken en ervoor zorgen dat deze aarde ook bewoonbaar blijft voor onze kinderen, kleinkinderen en alle generaties die volgen. We zullen met Broederlijk Delen de volgende maanden met vele vrijwilligers in Vlaanderen, heel België maar ook internationaal actie voeren. We zullen politici blijven uitdagen om te kiezen. Het goed beheer van onze planeet zou opnieuw een leidend principe moeten worden van elke politieke partij.

Politici krijgen de komende maanden vele kansen. De Derde Internationale Conferentie over de Financiering van Ontwikkeling vindt in juli plaats in Addis Abeba. Mogen we erop rekenen dat er meer geld zal vrijgemaakt worden voor de financiering van ontwikkeling?

In september vindt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties plaats. Daar komt er een akkoord rond een nieuwe reeks doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling. En in december wil men tijdens de Klimaattop in Parijs (COP 21) een nieuw akkoord bereiken. De volgende maanden zijn van cruciaal belang voor de ontwikkeling van en de zorg voor onze planeet.

Welke keuze maak jij?

Onze persoonlijke ecologische voetafdruk is groot, té groot. Herhaaldelijk wees de paus er dan ook op dat we onze levensstijl moeten aanpassen. Omwille van het algemeen belang. Omwille van het feit dat we zelf deel zijn van deze aarde en verantwoordelijkheid dragen tegenover elkaar en de natuur.

Dit is hoopgevend. We kunnen het systeem veranderen als we ervoor kiezen dit samen te doen. We kunnen ons een andere levensstijl aanmeten.

‘Het komt erop aan mensen zin te geven in het goede leven.’

Die nieuwe manier van leven moet gebaseerd zijn op solidariteit. We moeten radicaal kiezen voor een samenleving gebaseerd op gemeenschap, duurzaamheid en rechtvaardigheid. Ook als we daarvoor onze comfortzone moeten verlaten. Respect voor de waardigheid van iedere mens en respect voor de planeet moeten hoekstenen worden. Leven vanuit een ‘ethiek van het genoeg’ heeft immers minder te maken met ‘verliezen’ of ‘inbinden’ dan met het scheppen van ruimte voor ‘het goede leven’.

Het zal erop aan komen mensen zin te geven in dit goede leven en hen alternatieve rolmodellen aan te reiken. Samen met de paus zien we daarin een hefboom voor maatschappelijke verandering naar een meer duurzame wereld. Kiezen voor klimaatrechtvaardigheid en nieuwe solidariteit is kiezen voor de toekomst van onze aarde.

Hier wil ik voor gaan. Wie nog?

Lieve Herijgers is directeur van Broederlijk Delen.