Absurde benoemingen in de Europese Commissie, en belangenvermenging is niet het enige probleem

Ursula Von der Leyen, kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie

CC-BY-4.0: © European Union 2019 – Source: EP.

Ursula von der Leyen, de toekomstige voorzitter van de Europese Commissie, moet nu al op zoek naar twee nieuwe Eurocommissarissen. Het Europees Parlement wees de Hongaar Laszlo Trócsányi en de Roemeense Rovana Plumb af wegens belangenconflicten. Maar er zijn nog meer goede redenen om de twee, en net zo goed hun vervangers, ernstig in vraag te stellen.

Het waren in ieder geval bizarre benoemingen. Een Hongaarse schender van democratie en rechtsstaat zou als commissaris voor Uitbreiding van de Europese Unie verantwoordelijk worden voor de opbouw van de rechtsstaat in kandidaat-lidstaten.

Een Roemeense, medeverantwoordelijk voor het slechtste, gevaarlijkste en duurste wegennet van de Unie, zou als commissaris voor Transport verantwoordelijk worden voor ‘duurzaam, veilig en betaalbaar transport’.

Trócsányi en Plumb komen niet meer in het schema van de hoorzittingen voor die gisteren in het Europees Parlement begonnen. Ze werden immers al afgewezen in de voorafgaande fase. Het is nu uitkijken naar de hoorzittingen van de Hongaarse en Roemeense kandidaat-commissarissen die hun plaats zullen innemen: de Hongaar Olivér Várhelyi en de Roemeen Dan Nica.

Want eender welke kandidaat van de huidige Hongaarse en Roemeense regeringen beantwoordt aan de beoordeling ‘bizar’.

Hoe word je Eurocommissaris?

1. De kandidaat-voorzitter van de Commissie, op dit moment Ursula Von der Leyen, stelt haar gewenste ploeg samen. Daarbij moet ze rekening houden met het evenwicht tussen de lidstaten, het evenwicht tussen de politieke families, en het gender evenwicht.

2. De juridische commissie van het Europees Parlement checkt of de voorgedragen kandidaten geen belangenconflicten zouden hebben in hun functie. Ze moeten daarvoor hun financiën voorleggen.

3. Parlementsleden ondervragen de kandidaat-Eurocommissarissen tijdens hoorzittingen om hun politieke geschiktheid voor de job te onderzoeken.

Voorkeur voor Rusland

De Eurocommissaris voor Uitbreiding moet de onderhandelingen met kandidaat-lidstaten van de EU leiden. De Hongaar Laszlo Trócsányi was kandidaat voor deze post. De juridische commissie van het Europees Parlement had verschillende redenen om hem af te wijzen. Het blad Politico kon ze bekijken:

1. Toen Trócsányi minister van Justitie was, duidde hij de mede-eigenaar van zijn eigen advocatenkantoor aan als zijn adviseur in de regering.

2. Het Russische staatsbedrijf Rosatom bouwt nucleaire energiecentrales in Hongarije. In 2018 zorgde minister Trócsányi ervoor dat zijn advocatenkantoor een contract kreeg in verband met de ontwikkeling van een van die centrales.

3. Als minister van Justitie keurde Trócsányi de uitlevering goed van twee Russische verdachten aan Rusland, ook al had de Amerikaanse regering eerder om uitlevering gevraagd. De Hongaarse journalist Marton Gergely verduidelijkt: ‘De Amerikaanse politiedienst FBI had in Hongarije twee Russische wapenhandelaars onderschept. Ze wilden wapens verkopen aan de Mexicaanse drugmaffia. De Amerikaanse regering vroeg de Hongaarse regering om uitlevering aan de VS. Maar Rusland wilde hen ook, omdat ze misschien Russische staatsgeheimen aan de Amerikanen zouden prijsgeven. Hongarije gaf gehoor aan Rusland.’

Trócsányi zelf ontkent deze belangenconflicten. En ook de Hongaarse regering reageerde fel.

Volgens het parlement schaadt de voorkeur voor Rusland het vertrouwen in zijn rol als Eurocommissaris die bijvoorbeeld Oekraïne dichter bij de EU moet brengen. Rusland en Oekraïne zijn in oorlog en de EU handhaaft sancties tegen Rusland. Marton Gergely begrijpt de beslissing, maar wijst er wel op dat het niet Trócsányi was die banden had met Rusland: ‘Het is premier Orbán zelf. Trócsányi deed eenvoudigweg alles wat Orbán hem vroeg, als een trouwe soldaat.’

Ondermijners van de rechtsstaat

‘Als Eurocommissaris voor Uitbreiding zouden we Trócsányi de verantwoordelijkheid toevertrouwen om de criteria van Kopenhagen te handhaven in kandidaat-lidstaten. Dat zou betekenen dat hij de waarden moet bevorderen en beschermen die hij als minister van Justitie in Hongarije zelf heeft helpen ondermijnen’, zegt Marta Pardávi, directrice van de juridische waakhond Hungarian Helsinki Committee. ‘Door zijn toedoen voldoet Hongarije op dit moment niet meer aan die toetredingscriteria.’

Laszlo Trócsányi, Von der Leyens keuze voor Commissaris van Uitbreiding

EU2016 SK [CC0]

De criteria van Kopenhagen over democratie en rechtsstaat zijn de voorwaarden waaraan een kandidaat-lidstaat van de EU moet voldoen voor die kan toetreden tot de Unie.

Trócsányi zou de verantwoordelijkheid krijgen om toe te zien op de rechtsstaat, terwijl hij die zelf in Hongarije hielp afbreken.

Om wat Trócsányi deed, lanceerde het Europees Parlement zelfs voor het eerst in de geschiedenis van de EU een procedure tegen Hongarije op basis van artikel 7 van het EU-verdrag. Dat schrijft voor hoe de EU kan reageren op de ondermijning van democratie en rechtsstaat.

Een aantal van de maatregelen die Trócsányi nam als minister van Justitie:

1. Er kwam een aparte rechterlijke macht onder controle van de regering, tot grote bezorgdheid van de commissie van de Raad van Europa waar Trócsányi zelf nog lid van was.

2. Ngo’s werden verplicht om te rapporteren over hun buitenlandse financiering en zich te laten registreren als ‘organisatie die buitenlandse financiering ontvangt’. Dat is een schending van de vrijheid van vereniging volgens de Raad van Europa (waar Trócsányi vroeger lid van was) en de Europese Commissie (waar Trócsányi lid van zou worden).

3. Juridische bijstand aan asielzoekers werd gecriminaliseerd, volgens de Europese Commissie een schending van dwingend Europees recht.

4. Alle asielzoekers aan de grens werden opgesloten, en het werd voor de Hongaarse immigratiedienst mogelijk om hen dagenlang voedsel te weigeren. Alleen als het Hungarian Helsinki Committee geval per geval naar het Europees Mensenrechtenhof stapt, wordt voedsel toegelaten. Ondanks de aanbeveling van het Europees Mensenrechtenhof om de praktijk ‘onmiddellijk stop te zetten’, wijzigde Trócsányi de wet die voedselweigering mogelijk maakt, niet.

5. Er kwamen automatische pushbacks van asielzoekers aan de grens met Kroatië en Servië, opnieuw een schending van Europees recht volgens de Europese Commissie.

6. Er kwam een wet die vooral de Amerikaanse Central European University in Boedapest trof, die daardoor het land uit moest. Die maatregel was volgens de Europese Commissie een schending van de vrijheid van vestiging.

Hungarian Helsinki Committee stelde een lijst op met alle maatregelen van Trócsányi en stuurde die naar de Europese parlementsleden die hem vandaag zouden ondervragen tijdens de hoorzitting.

Omdat hij nu al uit de running is, gaat die hoorzitting voor Trócsányi niet door en dat is spijtig. ‘Want Trócsányi werd zo niet gestraft voor zijn antidemocratische wetten, wel voor hoogstpersoonlijke belangenconflicten’, zegt journalist Marton Gergely.

‘Maar de opgesomde maatregelen zijn in de eerste plaats maatregelen van de regering Orbán. De parlementsleden kunnen dezelfde vragen stellen worden aan de volgende Hongaarse kandidaat-commissaris, ook al was Trócsányi meer direct verantwoordelijk’, zegt Marta Pardavi.

‘Geen enkele Hongaar geschikt’

‘Als je abstractie maakt van wat hij deed in de regering Orbán, zou Trócsányi een perfecte kandidaat zijn’, zegt Marton Gergely. ‘Hoogleraar recht, grondwetspecialist, vloeiend in Frans en Engels, voormalig rechter in het Grondwettelijk Hof van Hongarije, voormalig lid van de commissie binnen de Raad van Europa die juridische adviezen geeft over het respect voor de rechtsstaat in Europese landen, voormalig ambassadeur.’

Daarna leende hij zijn grondwettelijke deskundigheid aan de regering Orbán, om de schending van die principes een schijn van grondwettelijkheid te geven.

‘Hij was gewoon een trouwe soldaat die alles deed wat hem gevraagd werd. Ook al was hij nooit de mastermind, het heeft zijn reputatie terecht besmeurd. Het echte probleem is Orbán. En Orbán blijft de winnaar. Trócsányi’s carrière is voorbij, maar Orbán duidt gewoon een andere kandidaat aan.’

‘Het echte probleem is Orbán. En Orbán blijft de winnaar.’

Gisteren maakte premier Orbán bekend dat de Hongaarse EU-ambassadeur Olivér Várhelyi de nieuwe Hongaarse kandidaat-Eurocommissaris is. Paul Butcher van het European Policy Center, een denktank voorgezeten door voormalig Europees president Herman Van Rompuy, gelooft dat ook hij controversieel zal zijn.

Várhelyi is geen politicus, maar een carrière-diplomaat. Toch staat hij bekend als assertief pleitbezorger van de politieke prioriteiten van de Hongaarse regering. Terwijl Orbán de antidemocratische wetten dicteerde en Trócsányi ze opstelde, verdedigde Várhelyi ze vurig.

‘Geen enkele Hongaar uit regeringskringen is geschikt voor deze post’, zegt Butcher. ‘Ook diplomaten hebben het autoritaire beleid van regeringspartij Fidesz uitgedragen. Dat is de teneur in Brussel, zeker bij de parlementsleden die de kandidaat zullen ondervragen. Ik denk dat ze eender wie uit Hongarije moeten blokkeren. Dat zouden ze toch moeten doen, als ze iets geven om de rechtsstaat. Dit verhaal zal nog wel eventjes aanslepen.’

‘De portefeuille van Uitbreiding geven aan de Hongaarse regering is de meest absurde keuze van Von der Leyen. Welke boodschap zal bijvoorbeeld de autoritaire Servische president Aleksandar Vučić daar uit halen? Waarom zouden kandidaat-lidstaten Macedonië, Montenegro, Albanië, Servië — of landen van het nabuurschap zoals Oekraïne — nog enige moeite doen om een werkende rechtsstaat uit te bouwen?’

Olivér Várhelyi, de Hongaarse ambassadeur bij de EU, door de Hongaarse premier Viktor Orbán naar voor geschoven om de afgewezen Laszlo Trócsányi te vervangen als Eurocommissaris van Uitbreiding

Twitter Zoltan Kovacs (bit.ly/2mzW7Hx)

Bescherming tegen migranten of tegen autocraten?

Von der Leyen schrijft in haar politieke richtlijnen voor de komende vier jaar dat respect voor de rechtsstaat deel is van de ‘Europese manier van leven’. Maar ze geeft twee vreemde signalen.

Eén: Margaritis Schinas, de nieuwe Commissaris die deze manier van leven moet beschermen, is verantwoordelijk voor migratie en integratie. Dat doet vermoeden dat Schinas ons moet “beschermen” tegen migranten en niet tegen autocraten als Viktor Orbán.

Twee: ze geeft de portefeuille van Uitbreiding, die de Europese manier van leven moet verspreiden in kandidaat-lidstaten, aan Hongarije. Een land dat niet voldoet aan haar eigen richtlijnen.

Journalist Marton Gergely wil dat toch ook relativeren: ‘Zelfs een Hongaar uit de regeringskringen van Viktor Orbán wordt ingekapseld in een Europees systeem met honderden andere besluitvormingsniveaus rond hem. Noord-Macedonië en Servië weten wel dat de eindverantwoordelijkheid bij de lidstaten ligt, niet bij de commissaris.’

Diplomatieke conflicten

Ook problematisch is het conflict van Hongarije met de eerste kandidaat-lidstaat: Noord-Macedonië. Hongarije verleende asiel aan Nikola Gruevski, de ex-premier van Noord-Macedonië die in eigen land veroordeeld werd tot twee jaar cel wegens corruptie. Gruevski ontvluchtte zijn land. ‘Hoe zal een Hongaarse commissaris voor Uitbreiding ontvangen worden in Noord-Macedonië?’, vraagt Paul Butcher zich af.

Daarnaast heeft de Hongaarse regering-Orbán ook met Oekraïne een diplomatiek conflict. Oekraïne keurde een wet goed die het aanleren van minderheidstalen zoals het Hongaars op school afschaft na de lagere school. Orbán reageerde daarop door Hongaarse paspoorten te verlenen aan etnische Hongaren in Oekraïne.

Ook Slovakije probeert de etnisch Hongaarse minderheid los te weken van Hongarije. Daar maakt Hongarije geen probleem van. Dat doet vermoeden dat Hongarije een dieperliggend probleem heeft met Oekraïne. Hongarije staat op goede voet met het Kremlin in Rusland en blokkeert als enige NAVO-lid de integratie van Oekraïne in de NAVO. Hongarije dreigde er ook al mee om de Europese integratie van Oekraïne te blokkeren.

Hooggeplaatste Oekraïense verantwoordelijken voor de Europese integratie van hun land huiverden toen ze hoorden dat een Hongaar de Eurocommissaris voor Uitbreiding zou worden. Want net met die commissaris moeten ze de onderhandelingen verderzetten.

Orbán kreeg zijn zin

Als Trócsányi ongeschikt is voor de job, waarom had Von der Leyen hem dan überhaupt aangeduid?

‘Ik was met verstomming geslagen toen ik zag dat hij toch deze portefeuille kreeg, tegen alle verwachtingen in.’

Orbán wilde in 2014 al de portefeuille van Uitbreiding. Als het in 2014 al onwaarschijnlijk was dat een Hongaar de post van Uitbreiding zou krijgen, dan was het dat in 2019 zeker: sinds 2014 brak Trócsányi de Hongaarse rechtsstaat verder af. Paul Butcher van het European Policy Center: ‘Toen ik zag dat Von der Leyen hem op deze positie benoemde, tegen alle verwachtingen in, was ik met verstomming geslagen.’

De vraag werpt zich dus op of er politieke belangen meespelen.

Waarom kreeg Orbán zijn zin? ‘Eenvoudig: de logica van de macht’, legt Paul Butcher uit. ‘Orbán was nodig om Von der Leyen voorzitter van de Commissie te maken. Ze haalde het met slechts negen stemmen op overschot in het parlement. Fidesz heeft twaalf stemmen. Dan weet je hoe belangrijk het was om zeker ook Orbán tevreden te stellen.’

Marton Gergely ziet nog diepere redenen: ‘Toen Macron en Merkel Frans Timmermans als kandidaat-voorzitter voorstelden, was er weerstand bij de Europese Volkspartij. Macron en Merkel stelden dan Von der Leyen voor. Ze vroegen aan Orbán om ervoor te zorgen dat de andere Visegrad-landen Von der Leyen zouden steunen, in ruil voor de portefeuille Uitbreiding voor Trócsányi. Voor Polen was het niet evident om Von der Leyen te steunen. Zij is de voormalig Duitse minister van Defensie. Maar dankzij Orbán steunt Polen haar.’

‘Ik denk dat Von der Leyen de relatie met Orbán niet wilde beginnen met een gevecht’, zegt Paul Butcher. ‘Ze probeert Orbán aan haar kant te krijgen. Misschien aanvaardde ze de benoeming van Orbáns keuze, wetende dat parlement hem toch niet zou goedkeuren. Ofwel gelooft ze echt dat ze Hongarije opnieuw in de pas kan doen lopen door Orbán te geven wat hij wil. Dat zou naïef zijn.’

Márta Pardavi van Hungarian Helsinki Committee denkt dat Von der Leyen munitie wil bewaren voor later: ‘Deze Commissie geeft de rechtsstaat niet helemaal op. Ook het Finse voorzitterschap van de EU is heel actief wanneer het gaat om de procedure van artikel 7.’

EU-uitbreiding is geen prioriteit

‘De keuze voor een Hongaarse Commissaris voor Uitbreiding zendt ook een boodschap over de uitbreiding van de EU, namelijk dat het niet zo belangrijk is’, zegt Butcher. ‘Meestal krijgen de herrieschoppers de minder belangrijke portefeuilles. Het zou dus kunnen dat deze Commissie niet veel aandacht wil besteden aan uitbreiding. Dat is dan weer niet zo’n goed signaal aan de westelijke Balkanlanden.’

‘Deze Commissie heeft genoeg andere katten te geselen: de Verenigde Staten van Trump, Brexit, China, de meerjarenbegroting, enzovoort’, zegt ook Márta Pardavi.

De criteria van Boedapest: autoritarisme

Hongarije wil koste wat het kost de commissarispost van Uitbreiding behouden. Voor de Hongaarse regering is de uitbreiding van de EU wél een nationale prioriteit. Met een Eurocommissaris voor Uitbreiding kan Hongarije zijn invloed in de westelijke Balkan vergroten.

‘Orbán wil meer gewicht in de westelijke Balkan, voor hemzelf en voor zijn bedrijven’, zegt journalist Marton Gergely. ‘Hij kan dan in Belgrado zeggen: pas op, mijn man zit op jullie uitbreidingsdossier in Brussel. Geef me wat ik wil.’

‘In de westelijke Balkan zien we nu al een gelijkaardige autoritaire houding tegenover de rechtstaat als in Hongarije.’

Paul Butcher gaat nog een stapje verder: ‘Orbán wil deze portefeuille om de omgekeerde reden als waarvoor hij bedoeld is. Hij wil gewoon zoveel mogelijk Centraal-Europese landen in de EU om het autoritaire antimigratieblok in de EU te vergroten en het meer stemgewicht te geven. Hoe meer landen in de geografische omgeving en de politieke invloed van Hongarije EU-lidstaat worden, hoe meer invloed voor Hongarije in de EU.’

‘In de westelijke Balkan zien we nu al een gelijkaardige autoritaire houding tegenover de rechtstaat, nationale soevereiniteit en democratie als in Hongarije. Als de Hongaarse Commissaris dus ook het eigenbelang van zijn land volgt, heeft hij er dus geen belang bij om de criteria van Kopenhagen te doen respecteren. Integendeel.’

Een Hongaarse Eurocommissaris voor Uitbreiding zou de criteria van Kopenhagen rond democratie en rechtsstaat stilzwijgend vervangen door de ‘criteria van Boedapest’.

‘Anti-migratie eurocommissaris’

De Commissaris voor Uitbreiding leidt ook de onderhandelingen en relaties met de landen in het zogenaamde nabuurschap van de EU, bijvoorbeeld met de landen in Noord-Afrika. ‘Hoe zou een Hongaarse Eurocommissaris worden ontvangen in pakweg Marokko of Tunesië, wetende wat de Hongaarse regering wil op het vlak van migratie?’, vraagt Paul Butcher.

‘Het nabuurschapsbeleid van de EU gaat tegenwoordig om niet veel meer dan financiële steun voor die landen, in ruil voor grensbewaking om migranten tegen te houden. Dat ligt goed voor een ‘anti-migratie commissaris’, zoals de functie in Hongarije genoemd wordt.’

Alles wijst er dus op dat de Hongaarse regering deze portefeuille de komende vier jaar wil gebruiken om het verschil te maken voor de bevordering van het eigenbelang.

Transport-postje naar land met slechtste wegen

Rovana Plumb, Von der Leyens keuze voor Commissaris van Transport

CC BY 2.0

En dan was er nog die andere kandidaat-Eurocommissaris die werd afgewezen: de voormalige Roemeense minister Rovana Plumb. Zij was Von der Leyens keuze voor Eurocommissaris van Transport.

De sociaaldemocratische Plumb is afkomstig uit het land met elk jaar opnieuw de meeste verkeersdoden in de hele EU, de duurste en toch een van de slechtste snelwegen ter wereld (plaats 134 van 139 landen qua wegenkwaliteit). Net zij zou als Eurocommissaris voor Transport moeten zorgen voor ‘duurzaam, veilig en betaalbaar transport’.

Bovendien was Plumb als Roemeens minister van Europese Fondsen zelf gedeeltelijk verantwoordelijk voor de situatie in haar land. Want corruptie met die fondsen is een groot obstakel voor duurzaam, veilig en betaalbaar transport in Roemenië.

Plumb heeft banden met Liviu Dragnea, de voorzitter van de Roemeense sociaaldemocraten die momenteel een driejarige gevangenisstraf uitzit wegens corruptie.

Exit Plumb

De juridische commissie van het Europees Parlement wees Plumb af omdat ze twee leningen van 1 miljoen euro niet aan het parlement had aangegeven. De leningen dienden voor de aankoop van onroerend goed, en voor een politieke campagne van haar sociaaldemocratische partij (PSD).

‘Als parlementsleden haar niet gered hadden, zat ze nu waarschijnlijk in de gevangenis voor corruptie.’

Plumb neemt het al jaren niet al te nauw met belangenvermenging. ‘Plumb werd in verschillende zaken beschuldigd van corruptie, maar haar collega’s in het Roemeense parlement stemden tegen de opheffing van haar immuniteit, waardoor ze niet strafrechtelijk onderzocht kon worden’, zegt anticorruptie-activiste Elena Calistru.

‘Ze was een van Liviu Dragnea’s rechterhanden’, zegt Angi Serban, activiste bij de anticorruptie-ngo Corruption Kills. ‘Als minister van Leefmilieu hielp ze bijvoorbeeld om Belina, een economisch belangrijk eiland in de Donau, over te dragen van de Roemeense wateren naar het district Teleorman, waarvan Dragnea gouverneur was.’

‘Als parlementsleden haar niet gered hadden, zat ze waarschijnlijk nu in de gevangenis. En zo iemand kiest Von der Leyen als Eurocommissaris. Ik ben blij dat de juridische commissie van het parlement haar heeft afgewezen.’

Net als bij Hongarije en de post voor Uitbreiding maakt het ook hier niet uit welke Roemeen uiteindelijk de portefeuille krijgt. Een Roemeense commissaris voor Transport is sowieso problematisch.

Andere Roemeense kandidaat-commissarissen zijn ook corrupt. ‘Rovana Plumb is slechts een van de mogelijke Roemeense commissarissen met een twijfelachtige reputatie’, zegt activiste Elena Calistru. Dit zijn mogelijke andere kandidaten:

Deze vier Roemenen worden genoemd als nieuwe kandidaat-Europees commissaris voor Transport te worden: (v.l.n.r.) Dan Nica, Eugen Teodorovici, Ramona Manescu, Victor Negrescu.

Wikimedia (CCBY-SA 2.0, 3.0, 4.0), Flickr (CCBY-SA 2.0)

Dan Nica, leider van Roemeense sociaaldemocraten (PSD) is het Europees Parlement. ‘Hij was betrokken bij een van de grootste corruptieschandalen in de recente Roemeense geschiedenis’, zegt Angi Serban. ‘Grote bedragen aan smeergeld werden betaald aan Roemeense regeringsleden in ruil voor een verhoging van licentiekosten voor Microsoft-producten. Ook multinational Fujitsu-Siemens was betrokken. Nica werd vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs, maar hij was minister van Communicatie toen de regering een deal sloot met Fujitsu-Siemens.’ Nica wordt genoemd in verschillende corruptiezaken. Zo zei de ex-CEO van Ericsson România dat hij smeergeld aan Nica betaalde om Ericsson te bevoordelen. Deze zaak lag voor in het Arbitrage-instituut van de Kamer van Koophandel van Stockholm.

Eugen Teodorovici, minister van Financiën en interim-voorzitter van PSD. ‘Hij lanceerde een wetsvoorstel over buitensporige belastingen dat de aandelenmarkt bijna deed instorten, waarna hij het introk. Hij is incompetent’, zegt Angi Serban.

Ramona Mănescu, minister van Buitenlandse Zaken. ‘Ze was minister van Transport en Europarlementslid, wat haar geschikt doet lijken. Maar niets is minder waar. Ze is een van de meest corrupte politici van het land. Zelfverrijking, geen aangifte van persoonlijk vermogen, belangenconflicten, banden met corrupte bedrijven, noem maar op’, zegt Serban.

Luminița Odobescu, de Roemeense ambassadeur bij de EU. Ze bouwde in Brussel veel krediet op toen Roemenië voorzitter van de EU was. Angi Serban: ‘Maar regeringspartij PSD wil haar niet omdat ze gesteund wordt door de liberale president van Roemenië en de liberale fractie in het Europees Parlement Renew Europe. Bovendien was ze voorstander van de benoeming van Laura Kövesi als Europees openbaar aanklager. De Roemeense regering heeft tégen die benoeming gelobbyd, en daarom vindt de premier dat Odobescu de regering heeft verraden.’

‘Als het dan toch een PSD-politicus moet zijn, zou het wel eens Victor Negrescu kunnen worden. Voormalig minister van Europese Zaken, en de enige PSD-politicus die een goed imago heeft in Brussel’, zegt Angi Serban.

(Update: de Roemeense regering van sociaaldemocraten schuift Dan Nica naar voor als de nieuwe Roemeense kandidaat voor Eurocommissaris van Transport. De liberale president van Roemenië denkt dat ook Nica afgewezen zal worden.)

‘Geen enkele Roemeen geschikt’

‘Ik vrees dat de EU op dit moment eenvoudigweg geen Roemeen uit de kringen van de huidige regering aan het hoofd moet plaatsen van Transport in de EU’, zegt Serban. ‘We hebben in Roemenië slechts vier grote snelwegen voor zo’n groot land, en zelfs die beantwoorden niet aan de Europese standaarden. Op vele andere wegen hebben we niet eens wegmarkeringen.’

De regerende sociaaldemocraten kregen zware klappen: ze verloren 12 procent bij de Europese verkiezingen. De liberalen zijn de grootste. Toch kiezen de sociaaldemocraten de Eurocommissaris.

‘Als ze al wegen herstellen, geven ze de contracten aan bedrijven van politici. Er wordt veel geld verduisterd. Corina Crețu, de vorige Roemeense commissaris voor Regionaal Beleid, zei eens dat de Roemeense regering het land nog liever in de schulden steekt door te lenen van Arabische landen dan te rekenen op EU-ontwikkelingsfondsen. Omdat de EU transparantie eist. Omdat ze EU-geld moeilijker kunnen stelen, dus.’

Activiste Elena Calistru begrijpt dat de staat van de Roemeense wegen een schepje bovenop de ironie doet, maar ziet toch een voordeel: ‘Het zou als duwtje in de rug kunnen werken, zodat Roemenië zich eindelijk eens toelegt op veilig verkeer.’

Tot slot, maar niet onbelangrijk: de huidige Roemeense regering heeft in eigen land geen meerderheid meer. De liberale oppositie eist al maandenlang nieuwe verkiezingen. De regerende sociaaldemocraten kregen zware klappen. Ze verloren 12 procent bij de Europese parlementsverkiezingen van 26 mei. De liberalen zijn de grootste.

Toch is het de huidige regering van sociaaldemocraten die de Eurocommissaris voor Roemenië aanduidt. ‘Welke democratische legitimiteit heeft eender welke keuze van de sociaaldemocraten nog? Het zou goed zijn moest een Roemeen van onze politieke toekomst, niet van ons verleden, bevoegd worden in de Europese Commissie’, zegt Angi Serban.

Geld verdelen

Waarom wil Roemenië de Europese commissarispost voor Transport behouden? ‘De Roemeense regering wilde een portefeuille met gewicht’, zegt Sergiu Miscoiu, hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Cluj-Napoca.

‘Als je Transport controleert, heb je wel wat hefbomen in handen. In Roemenië heeft de minister van Transport de lokale burgemeesters en gouverneurs in zijn of haar zak. Die verdeelt immers het geld voor wegenbouw. De regering denkt dat dit ook zo zal zijn op Europees niveau. Ze denkt dat ze sommige lidstaten ertoe kan bewegen om bijvoorbeeld voor de toetreding van Roemenië tot de Schengenzone te stemmen, als de Roemeense Eurocommissaris voor Transport infrastructuur bouwt in die lidstaat.’