Justitie gebuisd voor proces van de eeuw
Marcela Valente
03 september 2004
Gisteren (donderdag) werden de vijf Argentijnen vrijgesproken die verdacht werden van betrokkenheid bij de aanslag op een joods gemeenschapcentrum in juli 1994. De aanslag op het Argentijns-Israëlische centrum (AMIA) was met 86 doden en 200 gewonden de zwaarste terreurdaad ooit in Argentinië. Het monsterproces van drie jaar loopt nu met een sisser af omdat het tien jaar durende onderzoek naar de zaak grondig werd verprutst.
De vijf Argentijnen die werden vrijgesproken door de rechtbank in Buenos Aires werden beschouwd als de ‘connectie ter plaatse’ van de buitenlandse daders. Volgens het Argentijnse gerecht was het de Libanese Hezbollah die, met medeplichtigheid van Iran, een autobom plaatste in het joodse gemeenschapscentrum.
De drie rechters verwezen gisteren (donderdag) de bewijzen tegen de autohandelaar Carlos Telleldín naar de prullenmand. De man werd ervan verdacht verantwoordelijk te zijn voor de bestelwagen die gebruikt werd bij de aanslag. Vrijspraak kwam er ook voor de vier leden van de politie van Buenos Aires die tussenpersoon geweest zouden zijn tussen Telleldín en de terroristen: Juan José Ribelli, Raúl Ibarra, Mario Bareiro en Anastasio Leal.
De vrijspraak steunt op het geknoei met bewijzen in de beginfase van het onderzoek. De man die het onderzoek aanvankelijk leidde, José Galeano, maakte er een onvoorstelbaar potje van. Hij werd van de zaak gehaald toen er vermoedens rezen dat hij één van de verdachten 400.000 dollar had betaald om de anderen te beschuldigen. We wisten dat dit een nepproces was, want het was gebaseerd op een onwettelijk vooronderzoek. We hebben daar de aandacht op gevestigd voordat het proces drie jaar geleden begon, maar niemand luisterde, zei nabestaande Laura Ginsberg. Zij verloor haar man bij de tragedie.
Dat besef maakte de ontgoocheling voor de nabestaanden des te zwaarder. De zware fouten die tijdens het vooronderzoek waren gebeurd - en die hun advocaten één voor één al hadden aangeklaagd - hebben een zuiver proces tegen de vijf onmogelijk gemaakt. Het is opnieuw een rouwdag voor ons, want de gerechtigheid sterft vandaag, verklaarde Sofía Guterman, die haar dochter verloor bij de aanslag. We zijn erg ontmoedigd en we houden de staat verantwoordelijk voor het falen van het onderzoek.
Marta Nercellas, de advocaat van AMIA, gaf toe dat er fouten gebeurd waren in het onderzoek maar benadrukte dat het afdoende bewezen is dat Telleldín de bestelwagen geleverd had. Ook tegen voormalige commissaris Ribelli waren de bewijzen overweldigend, zei Nercellas. Hij heeft nooit kunnen verklaren waar de 2,5 miljoen dollar vandaan kwamen die op zijn rekening werden gestort op de dag dat Telleldín de bestelwagen ontving.
Het verdict beveelt wel een bijkomend onderzoek tegen een aantal politieke en gerechtelijke protagonisten, onder wie Carlos Ruckauf en Carlos Corach, die onder president Menem (1989-1999) dienden als ministers van Binnenlandse Zaken. De rechters willen ook dat de rol van voormalig staatssecretaris voor Veiligheid Andrés Antonietti en ex-politiebaas Ramón Verón wordt onderzocht. Tegen rechter Galeano loopt al een tuchtonderzoek.
Het verdict, waarvan de officiële versie pas wordt vrijgegeven op het eind van oktober, is koren op de molen van zij die beweren dat de regering-Menem het onderzoek in de doofpot heeft willen steken.
Het onderzoek naar de echte schuldigen is nog niet afgesloten. Maar de kans dat het daar nog tot een doorbraak komt, is erg klein. Argentinië heeft Iran om de uitlevering verzocht van tien voormalige diplomaten, maar Teheran weigert. De voorlopige balans van het langste onderzoek ooit in de Argentijnse gerechtelijke geschiedenis is met nul veroordelingen dan ook bijzonder mager. (MM/ADR)