‘Khadaffi is een symbooldossier geworden’
Hasna Ankal
21 maart 2011
De Afrikaanse Unie (AU) heeft van de internationale gemeenschap geen enkele kans gekregen om een diplomatieke oplossing te bereiken in Libië en VN-resolutie 1973 is in feite een carte blanche aangezien de resolutie geen einddoel vooropstelt. Dat zegt Koen Vlassenroot, professor en coördinator van de Conflicht Research Group van de UGent, in een interview waarin hij zijn visie geeft over Libië.
‘We interveniëren zonder een politiek plan en we zagen hoe dat afliep in Irak’, zegt Vlassenroot die vindt dat wat er nu gebeurt heel riskant is en een vreemd verloop heeft. ‘Na allerlei soorten pogingen om met de crisis om te gaan, kregen we plots een consensus voor een militaire interventie. Maar het einddoel is niet duidelijk. De resolutie geeft een carte blanche’, aldus de professor.
Leuzen als ‘Libië aan de Libiërs geven’ en ‘we willen een democratisch bestuur op poten zetten’ zeggen niets volgens Vlassenroot. ‘Wat betekenen die zinnen en wat is het democratisch bestel van de oppossanten?’, vraagt hij zich af. ‘We hebben te snel de neiging om ons achter de oppositie te scharen. Je kan het niet vergelijken met Egypte waar je nog een actief sociaal middenveld hebt. In Libië komt het protest van een samenraapsel van opposanten.’
Afrikaanse Unie op twee snelheden
Er is maar één zaak positief aan resolutie 1973 volgens de professor: ‘De resolutie zet na tien jaar discussies eindelijk kracht bij aan het recht van de internationale gemeenschap om te interveniëren wanneer een staat zijn burgers niet beschermt.’ Maar zelfs dat verloopt negatief: ‘Wel pijnlijk om vast te stellen dat we daarmee ver gaan in Libië terwijl Mugabe wel zijn zin kan doen. Of neem nu Ivoorkust. Gaan we daar een principe maken om te interveniëren? Ik denk het niet.’
De rol van de AU is een andere ‘pijnlijke’ zaak volgens Vlassenroot: ‘De AU zit op twee verschillende snelheden. Enerzijds grijpt de AU steeds meer zelf in, zoals in Kenia waar er een delegatie kwam na het post-electoraal geweld, en zoals in Ivoorkust hoewel dat voorlopig zonder succes blijft. Maar aan de andere kant heeft de internationale gemeenschap nu geen enkele rekening gehouden met de AU hoewel ze ook voor Libië een plan in opmaak had.’
Nieuwe ethiek
Steun van de AU voor militaire interventie is er niet. De Arabische Liga daarentegen vroeg zelf om een no-fly zone, maar protesteerde toen de militaire interventie verder ging dan dat. ‘Daar heb je verder ook een interne verdeeldheid’, zegt Vlassenroot. ‘Maar dat is normaal als je er ook leden bij hebt als Bahrein die zelf interne problemen hebben. Er is intern ook geen draagvlak door het grote verschil tussen Arabische regimes en Arabische naties. Dat verschil is bij de protesten heel duidelijk geworden’, vervolgt Vlassenroot.
‘Je ziet ook geen consensus binnen de Navo, een teken van de interne verdeeldheid’, vindt Vlassenroot. ‘De eensgezindheid brokkelt steeds verder af en dat gaat alleen verergeren in de toekomst.’ Khadaffi is volgens de professor een symbooldossier geworden: ‘Men probeert internationaal een nieuwe ethiek te hanteren, alleen geldt die niet voor iedereen en het is ook niet duidelijk wat die ethiek moet zijn.’
Verder kan hij niet voorspellen waar Libië naartoe gaat en of de interventie gestaakt zou moeten worden: ‘Ik kan enkel zeggen dat ik principieel tegen elke militaire interventie ben, maar daarvoor is het dus te laat.’