Oorlog in CAR: ‘Geweld bestrijden met geweld is niet de juiste oplossing.’

‘De situatie is schrijnend’, zegt Tony. ‘De buitenlandse media rapporteren nog maar enkele maanden over de problematiek in CAR, maar in werkelijkheid gaat het al erg lang slecht in ons land. Verschillende rebellengroepen uit Tsjaad en Soedan, bestaande uit hoofdzakelijk moslims, vormden in januari 2012 een alliantie en doopten zichzelf “Séléka”. Iets meer dan een jaar geleden greep Djotodia, een van de Séléka-kopstukken, de macht. Eigenlijk escaleerde de situatie toen al, en niet twee maand geleden.’

Vertekend beeld in de media

‘Séléka had als enige doel te jagen’, gaat Tony verder. ‘De moslimrebellen staken alles in brand wat ze tegenkwamen, maar hadden het vooral gemunt op kerken. Op internationaal vlak gebeurde er ondertussen niets. Er waren geen buitenlandse journalisten in CAR. Niemand was in ons geïnteresseerd tot Frankrijk troepen stuurde om ons te helpen. (CAR is een ex-kolonie van Frankrijk en maakt nog steeds deel uit van “Françafrique”, nvdr.) Nu zijn plots wel alle ogen op ons gericht en geven internationale media een volledig vertekend beeld weer van hoe de situatie in elkaar zit.’

‘Tien maanden lang, tijdens de regeerperiode van Séléka-leider Djotodia, terroriseerde Séléka ons land. Ze vochten met geweren, kalashnikovs en zelfs raketten. Christenen hadden dat allemaal niet, zij hadden machetes en traditionele wapens en konden zich dus niet verdedigen. Enkele maanden geleden draaiden de rollen om. De Anti-Balaka (milities opgericht door christenen om de moslimrebellen te bestrijden, nvdr.) vochten terug. Het moest wel.’

‘Toen het geweld begin december niet meer te overzien viel, greep Frankrijk in. Vanaf dat moment zijn journalisten massaal naar CAR gekomen, omdat er plotseling een Europese instantie mee gemoeid was. Sindsdien wordt er in buitenlandse media gewag gemaakt van christenen die moslims afslachten. “Anti-Balaka moordt alle moslims genadeloos uit.” Momenteel is dat misschien wel het geval, en dat keur ik helemaal niet goed, maar er is een reden voor. Het was bijna een jaar lang omgekeerd, maar daar hebben slechts weinig journalisten aandacht aan besteed. Mensen nemen nu de informatie op waarmee ze volgepropt worden door de kranten, en bestempelen de christenen in ons land nu als “de slechten”, terwijl er in feite geen sprake is van “goed” of “slecht”. We maakten allemaal dezelfde fout.’

Slecht overheidsbeleid

‘Dat gezegd zijnde wil ik niemand met de vinger wijzen’, zegt Tony die zelf christen is. ‘Ik ben niet anti-moslim. Onze organisatie (Jupedec) helpt zowel christenen als moslims die gewond zijn, we maken geen onderscheid, maar het is niet fijn dat christenen nu als de slechten afgeschilderd worden terwijl het niet de christenen noch de moslims zijn die schuld hebben aan de hele situatie. Het is de overheid die ons tegen elkaar opzet. Zij hebben twee gemeenschappen gecreëerd die er voordien niet waren. De spanningen hebben niets met ras of geloof te maken, ook al lijkt dat nu wel zo. Voordien leefden moslims en christenen naast elkaar zonder enig probleem.’

‘De situatie in CAR wordt beschouwd als een religieuze oorlog, maar in werkelijkheid is het een probleem van slecht bestuur. De omstandigheden kunnen enkel verbeteren wanneer de democratische behoeften worden gerespecteerd. Vrijheid van pers, degelijk onderwijs en naleving van mensenrechten zouden al een erg goed begin zijn. Zo zal onze economie zich snel kunnen herstellen. We hebben hier namelijk alles wat we nodig hebben op vlak van grondstoffen: petroleum, diamant en uranium. We hebben ook veel bos en woestijn. Een grote diversiteit dus. CAR heeft erg veel potentieel maar het slechte bestuur speelt die troeven niet uit.’

Verbetering van de situatie

‘Het enige dat ons kan helpen is dialoog’, zegt Tony. ‘Communicatie en respect zijn ongelooflijk belangrijk. Elkaar begrijpen en samen een oplossing proberen te vinden op een niet gewelddadige manier. We (Jupedec) discussiëren momenteel met Anti-Balaka die weigeren om te ontwapenen. Zij gebruiken wapens om vrij te kunnen zijn. Maar is dat de oplossing? Ik geloof dat niet. We moeten volhouden.’

‘Catherine Samba-Panza (nieuwe president ad interim, nvdr.) is de eerste vrouwelijke president van Zwart Afrika. Ze geeft hoop aan de mensen. Vrouwen zijn enorm belangrijk bij ons, er wordt steeds naar hen geluisterd. Daarom wordt ze gesteund door de bevolking, en ook omdat ze zich engageert en onze belangen wil behartigen.’

‘Dat onze nieuwe president de juiste keuze is moet de toekomst nog uitwijzen. Ze verklaarde onlangs de oorlog aan Anti-Balaka die hun wapens niet wilden neerleggen. Maar of dat gaat helpen weet ik niet. Ze moet vooral de dialoog aangaan. Geweld bestrijden met geweld is niet de juiste oplossing.’

Jeunesse Unie pour la Protection de l’Environnement et le Développement Communautaire (Jupedec)

Jupedec is een kleine organisatie met slechts 42 leden die haar bestaan uitsluitend te danken heeft aan vrijwilligers. Sinds het geweld in CAR escaleerde heeft Jupedec het meer dan ooit moeilijk het hoofd boven water te houden en iedereen van medische zorg te voorzien.

‘Met Jupedec helpen we nu al iets meer dan 13 jaar kwetsbare en hulpbehoevende mensen. Dat doen we gratis en voor iedereen. Ongeacht religieuze opvattingen. Maar we zijn met veel te weinig. Ook financieel is het niet haalbaar. Daarom gaan we overal ons verhaal vertellen. We zijn al enkele keren in België geweest om te spreken met de VN en het Europees Parlement en om deze organisaties te vragen ons te helpen’, zegt oprichter Alexis.

‘We zijn nu in België om partners te zoeken. We krijgen momenteel al financiële hulp van het Common Humanitarian Funds (een fonds uitgaande van de Verenigde Naties dat gebruikt wordt om noodhulp te verlenen, nvdr.) maar dat is niet genoeg. We zijn al erg dankbaar voor de hulp die we krijgen, maar hebben nog meer ondersteuning nodig om meer mensenlevens te kunnen redden.