Partijcongres Cuba moet economie grondig hervormen

Aan de belangrijkste bijeenkomst van de Communistische Partij van Cuba, die al meer dan vijftig jaar als enige partij op het eiland de macht in handen heeft, zullen duizend afgevaardigden deelnemen. Die moeten ook een nieuw centraal comité kiezen, dat op zijn beurt een eerste en twee partijsecretaris zal aanduiden.

Het conclaaf, dat normaal achter gesloten deuren plaatsvindt, had in 2002 al moeten plaatsvinden maar werd uitgesteld door de economische problemen op dat moment en nadien, in 2006, door de ziekte van voormalig president  en eerste PCC-secretaris Fidel Castro, zeggen officiële bronnen.

President Raúl Castro, die tot dusver tweede partijsecretaris was, kondigde al grondige economische hervormingen aan, omdat daarvan “de duurzaamheid en het voortbestaan” van het socialisme afhangen, zoals hij zelf aangaf.

Meer privé-initiatief

De debatten op het zesde congres van de Communistische Partij zullen vooral beheerst worden door het document Richtlijnen voor het economisch en sociaal beleid. Deze basistekst werd al aan de bevolking voorgelegd. Op basis van de vele opmerkingen is twee derde van de 291 paragrafen aangepast, zeggen officiële bronnen.

Uit het document zal men de strategie en instrumenten voor een nieuw sociaaleconomisch model kunnen distilleren, zegt econoom Armando Nova.
De tekst maakt nieuwe ondernemingsvormen mogelijk, met meer ruimte voor privé-initiatief. Maar tegelijk stelt het document duidelijk dat het economisch beleid moet vertrekken “van het principe dat alleen het socialisme in staat is de moeilijkheden te overwinnen.”

De verwachting is dat bijvoorbeeld coöperaties mogelijk zullen worden in de industrie- en dienstensector; nu vindt men die enkel in de landbouw. Tegelijk verwacht men een uitbreiding van de mogelijkheden om voor eigen rekening te werken; nu kunnen bijvoorbeeld academici daar geen gebruik van maken.

Veel mensen rekenen op een verandering in het eigendomsregime voor hun woningen en auto’s, die ze nu niet kunnen verkopen aan wie ze willen, en op een versoepeling van de beperking op reizen naar het buitenland.

Een andere bezorgdheid is dat de subsidies voor basismiddelen zouden wegvallen, wat vooral voor armere gezinnen zware gevolgen kan hebben.

Decentralisering

Voor de Cubaanse academicus Arturo López-Levy, die in de VS woont, wordt dit congres vooral belangrijk om “de privé-eigendom en de markt niet langer te laten verketteren door de officiële ideologie.” Volgens de expert gaat het erom “een mentaliteitswijziging bij de PCC-leiding teweeg te brengen, zodat ze een gemengde economie met een minimum aan coherentie gaat stimuleren.”

Van die wijziging hangt af of Cuba vooruitgang boekt bij twee belangrijke processen: “de decentralisering en de inkrimping van het staatsapparaat”, zegt López-Levy.
Het congres begint morgenochtend met een optocht van militairen en burgers op het Plein van de Revolutie in de hoofdstad. Daarmee herdenkt Cuba de vijftigste verjaardag van de proclamatie van het socialistische karakter van de revolutie.
De sessies duren in principe tot dinsdag. Volgens officieuze gegevens telt de PCC ongeveer 800.000 militanten. De UJC, de jongerenafdeling, telt meer dan 600.000 leden.

De Cubaanse grondwet definieert de PCC als “belangrijkste leidende kracht van de Samenleving en Staat, die de gemeenschappelijke inspanningen naar de hogere doelen van de constructie van het socialisme en de vooruitgang naar een communistische samenleving organiseert en oriënteert.”