‘s Werelds meest onstabiele landen

Het Fund for Peace gaf 177 landen een score van 0 tot 10 op 12 sociale, politieke en economische indicatoren die de kwetsbaarheid en instabiliteit van een land meten.

De 12 indicatoren van de failed state index

• demografische druk

• vluchtelingen en intern ontheemden

• geweld van of tegen bepaalde groepen

• emigratie en braindrain

• ongelijke economische ontwikkeling

• armoede

• criminalisering van de staat

• achteruitgang van de openbare dienstverlening

• mensenrechtenschendingen

• gebruik van geweld door de staat

• gefragmenteerde elites

• externe interventies en humanitaire hulp

Failed state?

Noam Chomsky definieert een failed state als een staat die niet kan instaan voor de veiligheid van zijn bevolking, hun rechten in binnen- of buitenland niet kan respecteren of er niet in slaagt (niet enkel formele) functionerende, democratische instellingen te onderhouden. De Wereldbank hanteert liever de term “lage-inkomenslanden onder druk”.

De term ontstond op het einde van de Koude Oorlog. Door de versnelde globalisering, het ontstaan van nieuwe staten en de desintegratie van anderen dreigden enkele landen door oorlogen, corruptie en wetteloosheid in te storten. Na 9/11 stond het begrip centraal op de internationale politieke agenda te staan. De vrees ontstond dat deze failed states een kweekvijver konden vormen voor terroristische organistaties zoals Al Qaeda.

‘Deze zwakke, falende staten vormen een ongekende bedreiging voor de VS. Ze dienen als internationale routes die de verspreiding van pandemieën en wapens vergemakkelijken en vormen een toevluchtsoord voor terroristen’, aldus Condoleezza Rice.

Somalië

Aan de hand van Chomsky’s definitie lijkt Somalië wel het schoolvoorbeeld van een failed state te zijn. Voor het vierde jaar op rij heeft het land de dubieuze eer om op nummer 1 te staan. In Somalië regeert de wetteloosheid sinds president Siad Barre in 1991 werd verjaagd. Kort na zijn vertrek verklaarde het noordelijke Somaliland zijn onafhankelijkheid, de rest van het land zakte steeds verder weg in clanoorlogen en anarchie. Dit jaar alleen al sloegen meer dan 200.000 inwoners op de vlucht voor het geweld, en bijna een derde van de Somalische bevolking is afhankelijk van voedselhulp om te overleven.

<iframe src="http://geocommons.com/maps/82397/embed" width="100%" height="400" frameborder="0"></iframe>De landen en hun score op de failed states index. Verberg de lagen door op de groene pijltjes te klikken naast ‘Layers’ en klik op de landen voor de scores. Bron: Fund for Peace

Moeder Natuur

Een ander land dat steeds verder wegglijdt in chaos is Haïti. In 2009 stond Haïti nog op de twaalfde plaats, anderhalf jaar na de aardbeving in januari 2010 bevindt het land zich met zijn vijfde plaats een pak dichter bij Somalië.

De aardbeving met een kracht van 7 op de schaal van Richter herleidde de hoofdstad tot een puinhoop. Nadat ook cholera uitbrak in de tentenkampen, was de chaos compleet. Het land is erg afhankelijk van buitenlandse humanitaire hulp en rekent tevens op VN-vredesmacht om de rust te bewaren. Anderhalf jaar later zijn nog steeds meer dan 375.000 mensen dakloos en is de heropbouw amper begonnen.

‘Dit is een van de opmerkelijkste vaststellingen van de index. Veel van de slechtere resultaten zijn de wijten aan Moeder Natuur’, aldus Ken Brill, de voorzitter van het Fund For Peace. ‘Natuurrampen -en dan vooral aardbevingen- kwamen het afgelopen jaar erg veel voor.’

De ergste overstromingen in Benin sinds 1963 maakten dit jaar bijna 700.000 mensen dakloos en jaagde het land negentien plaatsten omhoog in de index. Door de extreme droogte in Niger met een humanitaire crisis tot gevolg scoorde dit land eveneens erg hoog.

Vergeten revolutie

De evolutie van Irak en Afghanistan is opmerkelijk. Terwijl Irak in 2005 nog slechts drie plaatsjes van de top verwijderd was, doet het land het anno 2011 wat beter met een negende plaats. Afghanistan doet het echter ieder jaar slechter. In 2005 stond Afghanistan nog op de elfde plaats, zes jaar later is dat de zevende plaats.

Een tweede verrassende stijger -in de lijst, niet in stabiliteit- is Kirgizië. De etnische spanningen tussen Kirgiziërs en Oezbeken leidden in 2010 tot een uitbarsting van geweld die het land sinds zijn onafhankelijkheid niet meer had gezien. Deze gebeurtenissen werden volgens het rapport merendeels genegeerd doordat alle ogen op de Arabische revolutie waren gericht. Maar ze maakten het land wel erg gevoelig voor interne, etnische conflicten en brachten het land van nummer 45 naar nummer 31.

België scoort slecht

België doen het evenmin erg goed. We komen dit jaar drie plaatsen dichter bij de failed states en staan zelfs in de top tien van landen die het meest achteruit gaan qua score. We zijn samen met Ierland ook het enige Europese land dat meer dan twee punten stijgt. Dit ligt volgens het rapport vooral aan het Belgische onvermogen een regering te vormen, ‘ook al dreigen de vrouwen van ’s lands grootste politici zich te onthouden van de echtelijke plichten tot er een regering is.’

Georgië en Servië zijn dan weer de absolute winnaars van de Failed State Index 2011. Ingrijpende hervormingen van het Georgische veiligheidsapparaat, meer transparantie en een hardere aanpak van corruptie deed Georgië met maar liefst tien plaatsen dalen. Alleen Servië deed het nog beter met een sprong van de 86e naar de 97e positie in de rangschikking, dankzij de arrestatie van enkele oorlogsmisdadigers en hun toenadering tot de EU.

De meest succesvolle staten volgens de Fund for Peace zijn Finland, Noorwegen en Zweden.