Suikerriet bemest zelf zijn grond
Mario Osava
12 april 2011
Tot voor kort verbrandden de Braziliaanse landbouwers de bladeren van het suikerriet net voor de oogst. Nu hoeft dat niet meer, en binnenkort is het zelfs verboden. De plantenresten blijken de grond in conditie te houden, suikerriet bemest nu eigenlijk zelf de grond waar het op groeit.
Lange tijd werden de bladeren van de hoge suikerrietstengels net voor de oogst in brand gestoken. Dat vergemakkelijkte nadien het werk van de suikerrietkappers maar het ging ook gepaard met luchtvervuiling.
Door de mechanisering van de suikerrietoogst is dat verbranden stilaan verleden tijd in het zuidelijke São Paulo, de deelstaat die de grootste hoeveelheid suiker en ethanol van Brazilië produceert. Nu blijven de bladeren liggen na de oogst. Het afval maakt de grond vruchtbaar, houdt het vocht vast en vermijdt erosie.
Kalium
De plantenresten leveren per hectare 45 kilogram kalium op, zegt agronoom Gustavo Nogueira, technisch beheerder van Canaoeste, de vereniging van suikerrietproducenten van São Paulo .
Nu al is 70 procent van de suikerrietoogst gemechaniseerd. Dat zal fors toenemen vanaf 2014, wanneer het verbranden verboden wordt. Er komt alleen een overgangsperiode tot 2017 voor terreinen die meer dan 12 graden hellen en daardoor niet bereikbaar zijn met de huidige machines.
Op plaatsen waar de mechanisering al een tijd bezig is, leveren de rietvelden zeven tot acht jaar suiker, twee tot drie jaar meer dan normaal, zegt Manoel Ortolan, voorzitter van Canaoeste. “De bladeren recupereren de microflora van de grond en kunnen de levensduur van het suikerriet tot twaalf à vijftien jaar verlengen.”
Monocultuur
De Braziliaanse suikerrietteelt werd na 1975 zevenmaal groter als gevolg van de regeringsbeslissing om brandstof te winnen uit suikerriet en zo minder afhankelijk te zijn van buitenlands petroleum.
Maar agronoom Manoel Tavares, honingexporteur en voorzitter van Cultureel-Ecologische Vereniging Pau Brasil, noemt de exclusieve monocultuur van suikerriet een ramp. De regio Ribeirão Preto, in het noordoosten van São Paulo, bestond vóór 1975 voor een kwart uit bossen. “Vandaag beslaan ze nog maar 4 procent. Dat verandert het regenpatroon, vermindert de vochtigheid en maakt het warmer.”
Tavares moet zijn honing nu in andere deelstaten zoeken. Het suikerriet heeft de lokale productie verdrongen. Ribeirão Preto “had dertig jaar geleden 2500 bijenkorven.”
De regio was vroeger een belangrijkste producent van diverse voedingsproducten, nu moet hij rijst, bonen, melk, koffie en groenten invoeren, zegt Tavares.
Het suikerriet heeft een “omgekeerde landbouwhervorming” veroorzaakt, met een “verontrustende” concentratie van de grond bij een klein aantal eigenaars en de uitsluiting van kleine eigenaars.
Bovendien wordt de plaatselijke grondwaterlaag, die onder meer de stad São Paulo bedient, bedreigd door toxische stoffen uit de landbouw en door de vinasse, een donkere vloeistof die ontstaat na de distillatie van alcohol.