Wereld krijgt voorproefje van hervormde VN-Veiligheidsraad
Peter Dhondt
11 oktober 2010
India en Zuid-Afrika winnen morgen (dinsdag) zo goed als zeker een tijdelijke zetel in de VN-Veiligheidsraad. Ook Duitsland maakt een goede kans bij de verkiezing van vijf nieuwe niet-permanente leden. De komende twee jaar zijn dan bijna alle invloedrijkste landen ter wereld vertegenwoordigd in het machtigste orgaan van de Verenigde Naties.
De Veiligheidsraad moet de internationale veiligheid en vrede handhaven en kan daarvoor onwillige landen sancties opleggen en zelfs met militair geweld tot de orde roepen. De raad telt vijf permanente leden – de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en China – en tien niet-permanente leden die voor twee jaar verkozen worden. Alleen de vijf permanente leden hebben een vetorecht.
Morgen stemmen de leden van de Algemene Vergadering van de VN over de vervanging van vijf niet-permanente leden waarvan de tweejarige termijn op 31 december afloopt. De kandidaturen worden per regio bekeken: de Veiligheidsraad moet altijd vijf niet-permanente leden uit Afrika en Azië tellen, twee uit Latijns-Amerika, één uit Oost-Europa en twee uit een restgroep waartoe de landen van West-Europa en Oceanië plus Canada behoren.
BRIC
India is bijna zeker van zijn verkiezing omdat de enige andere kandidaat voor Azië, Kazachstan, eerder dit jaar de handdoek in de ring heeft geworpen. Zuid-Afrika is de enige kandidaat voor de Afrikaanse zetel en geniet de steun van de Afrikaanse Unie. Beide landen moeten alleen nog het groene licht krijgen van twee derde van de leden van de Algemene Vergadering – in dit geval een formaliteit.
Omdat Brazilië vorig jaar al in de Veiligheidsraad werd gekozen, zetelen straks vier ontwikkelingslanden in de Veiligheidsraad die hun standpunten in heel wat internationale vraagstukken op elkaar afstemmen. India, Brazilië en Zuid-Afrika (de IBSA-landen) werken het nauwst samen, maar Brazilië en India proberen ook afspraken te maken met China en Rusland (samen de BRIC-landen).
Voor de twee zetels voor West-Europa en Andere Landen die vrijkomen, zijn er drie kandidaten: Duitsland, Canada en Portugal. Als Duitsland verkozen raakt, zetelen met India, Brazilië en Duitsland volgend jaar drie van de vier grootste kanshebbers op eventuele bijkomende permanente zetels in de Veiligheidsraad. Alleen Japan is dan niet van de partij.
Er wordt al lang gediscussieerd over een hervorming van de V-raad. De samenstelling weerspiegelt immers nog altijd de mondiale krachtsverhoudingen van net na de Tweede Wereldoorlog. India, Brazilië, Japan en Duitsland zijn door hun bevolkingsaantal en hun economische gewicht voor de hand liggende kandidaten voor bijkomende permanente zetels.
De hervorming van de Veiligheidsraad blijft echter aanslepen omdat de permanente leden hun privileges liever niet met andere landen delen en omdat de kandidatuur van elke mogelijke nieuwe permanente lidstaat tegenreacties oproept. China is niet opgezet met Japan, Pakistan probeert India te dwarsbomen, Italië vindt dat het evenveel recht heeft als Duitsland op een permanente zetel en Argentinië en Mexico tekenen verzet aan tegen de aanspraken van Brazilië.