“‘De mooiste van alle overwinningen: vrede in Colombia’

De mededeling vanuit Havana, Cuba, over het vredesakkoord was afgelopen maand groot nieuws in heel de wereld. Internationale krantenkoppen weerspiegelden overwegend drie gevoelens: het historische karakter van het akkoord, de obstakels voor echte vrede in het Zuid-Amerikaanse land en onbeschaamde oprechte hoop.

Dit zijn alle drie geldige benaderingen van een – ja – historische gebeurtenis. Een van de oudste guerrillabewegingen uit Latijns-Amerika legt de wapens neer om een politieke partij te vormen en de democratische weg in te slaan. In América Latina, een continent met een geschiedenis van revolutionaire strijd tegen (militaire) dictaturen, was de gewapende strijd iets uit het verleden geworden. Latijns-Amerikaanse burgers strijden vandaag voor hun rechten via de weg van de democratie. Guerrillatactieken maakten plaats om openlijk op straten en pleinen democratische verworvenheden kracht bij te zetten.

Een van de oudste guerrillabewegingen uit Latijns-Amerika legt de wapens neer.

Kranten en tijdschriften beschreven de menselijke verliezen van het langstdurende gewapende conflict uit de recente geschiedenis van het Amerikaanse continent. Het is geen overbodigheid deze cijfers – en verhalen van mensen hierachter – te herhalen: Het conflict kostte aan meer dan 200.00 mensen het leven en 6,9 miljoen Colombianen werden intern ontheemd.

President Santos: ‘Vandaag begint het einde van de tragedie, de pijn, het lijden en de oorlog.’

Hoewel er in de harten en achter gesloten deuren ook getreurd wordt, vierde de Colombiaanse bevolking in Bogota de vrede op straat.

Hoe de vreugde over een aangekondigde vrede verzoenen met de herinnering aan jaren van geweld? De Colombiaanse auteur Héctor Abad vindt rechtvaardigheid in het vertellen van het verhaal over zijn vader die vermoord werd door paramilitairen: ‘Vrede is er niet om volledige rechtvaardigheid te verkrijgen. Vrede is er om de pijn van het verleden te vergeten, de pijn van vandaag te verminderen en de pijn van morgen te voorkomen.’

Een eindpunt betekent, zoals wel vaker het geval is, ook een nieuw begin. De uitdagingen zijn enorm. Een multi-etnische en diverse maatschappij laten deel uitmaken van de veranderingen die voor de deur staan. Het begin van het gewapende conflict in Colombia leert dat mensen uitsluiten vrede bemoeilijkt.

Esperanza

Voor een goede analyse van het vredesproces in Colombia zijn er veel kanttekeningen te maken: Wat als de FARC niet al hun wapens inleveren? Criminele bendes kunnen het machtsvacuüm na de ontwapennig van de FARC invullen. De op een na grootste rebellenbeweging van Colombia, het Nationaal Bevrijdingsleger (ELN), blijft actief.

En toch, ondanks alle uitdagingen en de realiteit dat het uitvoeren van het vredesakkoord een lang proces is, zijn er al positieve ontwikkelingen opgemerkt. Het geweld tussen de FARC en de Colombiaanse regering bereikte in juli zijn laagste niveau in tweeënvijftig jaar conflict. Afgelopen week kondigde president Santos aan dat er sinds het staakt-het-vuren van 29 augustus geen doden, gewonden of confrontaties meer waren met de FARC.

Het journalistieke najaar is net begonnen. Het vredesakkoord in Colombia is nu al mijn favoriete actualiteit over Latijns-Amerika uit heel 2016.

Bij het begin van een nieuw hoofdstuk voor Colombia betekent het ondertekenen van de vrede hoop, esperanza.

Bij het begin van een nieuw hoofdstuk voor Colombia betekent het ondertekenen van de vrede hoop, esperanza. Hoop in een wereld die het moeilijk heeft en waar haatpraat het goed doet. Iedereen weet waarover ik het heb; van polarisatie in onze eigen grootsteden tot conflicthaarden wereldwijd.

Colombia is een voorbeeld van waar dialoog toe kan leiden. En verre van naïviteit is dit realiteitszin in zijn puurste en mooiste vorm. Yes we can en Wir schaffen das vertalen zich in de actualiteit van Colombia in een nieuwe toekomst voor de Colombianen met het Spaanse Sí se puede.