“‘De Arabische woede het zwijgen opleggen, is geen goed idee’

Het begon zoals zo vaak dezer dagen met een tweet. Free Palestine by any means necessary, liet Abou Jahjah weten na een aanslag in Jeruzalem waarbij vier Israëlische soldaten werden gedood.

Even later reageert staatssecretaris voor migratie, Theo Francken, met ‘Net na een aanslag met meerdere doden, waarschijnlijk gepleegd door IS, post een vaste columnist van De Standaard dit. En liked PVDA-er Kris Merckx dit, samen met enkele extreemlinkse nitwits. What’s wrong with this world?’

En nog even later wordt Dyab Abou Jahjah ontslagen als columnist bij De Standaard.

Het gebeuren tekent onze tijd van snel twitteren en snel denken, tribaal ophoesten tegen elkaar in het digitale spiegelpaleis. Bedenkingen formuleren over grote conflicten in minder dan 140 karakters. Reageren op basis van losse veronderstellingen en vooroordelen, inspelend op de onderbuik. En daar dan als krant weer stante pede op reageren. Wat moeten we hiervan denken?

Dat drama begint in Europa

Alvast niet ook beginnen twitteren. Om die vraag goed te beantwoorden, helpt het om de achtergrond goed te analyseren. Over welk drama hebben we het hier eigenlijk? Dat drama begint in Europa, de vervolging van de Joden op ons continent en de culminatie daarvan in de Holocaust met de moord op zes miljoen Joden en honderdduizenden anderen…  Het is die Holocaust die de mogendheden van die tijd er definitief toe aanzette om de oprichting van de staat Israël in Palestina toe te laten. Zonder evenwel de lokale bevolking die toen nog onder het koloniale (Britse) juk zuchtte, daarin te horen. Mensenrechten, gelijkheid? Speelden toen nog amper een rol als het om Arabieren ging.

De goed georganiseerde Joodse bevolking in het Heilige Land slaagt er vervolgens in 1948-49 snel in veel meer grond in te palmen dan voorzien door de Verenigde Naties en de mogendheden. Met de overwinning in de zevendaagse oorlog van 1967 voegt het sterke Israëlische leger er nog de hele Westbank, Oost-Jeruzalem en Gaza aan toe. Maar daar lijkt de internationale gemeenschap wel de grens te trekken. In talloze resoluties van de Veiligheidsraad wordt dat duidelijk gemaakt. Resoluties die soms ook unaniem worden goedgekeurd.

Kashfi Halford (CC BY-NC 2.0)​

Resoluties 242, 465 en 2334

In 1967 vraagt V-raad  (resolutie 242) unaniem dat Israël zijn troepen terugtrekt uit de recent veroverde gebieden. In 1980 (res. 465) zegt de V-raad unaniem dat ‘alle stappen om het fysieke karakter, de demografische samenstelling of status van de bezette gebieden te veranderen, wettelijk ongeldig zijn’, en dat Israëls nederzettingen ‘een flagrante schending van de Geneefse Conventie vormen’. Tot slot wordt opgeroepen om de nederzettingen te ontmantelen.

Israel negeert dit edict van de wereld, bouwt aan hoog tempo steeds nieuwe nederzettingen en komt daarmee weg.

En eind vorig jaar heet het in resolutie 2334 alweer dat de ‘bezetting geen wettelijke basis heeft en flagrant in strijd is met het internationaal recht, een grote belemmering voor de tweestatenoplossing en een duurzame en rechtvaardige vrede.’

2334 vraagt Israël – voor de zoveelste keer – om ‘onmiddellijk en volledig te stoppen met elke nederzettingsactiviteit, ook in Oost-Jeruzalem’. Tegelijk staat er in 2334 een duidelijke oproep in tegen elke vorm van geweld tegen burgers, inbegrepen terreur.

Andrea Moroni (CC BY-NC-ND 2.0)​

Geweld

Wat leren we hieruit? Dat de internationale gemeenschap – de hele wereld is dat - het structurele geweld van Israël onwettig heeft verklaard, meermaals. Met  structureel geweld bedoelen we het veroveren van het Palestijnse land, het met duizenden soldaten al vijftig jaar onder controle houden van dat land en zijn bevolking.

Daarnaast is er het administratieve geweld waarmee de bezettende overheid de bevolking het leven moeilijk maakt: de eindeloze checkpoints, aparte regels voor Palestijnen,…

Probleem is dat Israël al vijftig jaar de Geneefse conventies overtreedt. Op een massieve schaal.

Er is ook het ecologische geweld: de gemiddelde Israëli beschikt over tien keer zoveel water als de gemiddelde Palestijn. Israël put massaal water uit de watervoorraden die ook doorlopen onder de bezette gebieden, en zuigt zo eigenlijk het water van onder de Palestijnen weg.

Geweld is het uitoefenen van fysieke macht om burgers dingen op te leggen die ze eigenlijk niet willen. In dat opzicht is de Israëlische bezetting een massief geweld dat evenwel – buiten de militaire veldslagen in Gaza of Jenin - niet erg fotogeniek is.

De terreuraanslag met de vrachtwagen daarentegen, is al te herkenbaar. Het gelijkt op de aanslagen hier, die we zo verfoeien. De verleiding is groot om de aanslag in Jeruzalem op dezelfde manier te veroordelen. Dat is wat Theo Francken zo ongeveer doet. Met in de hand de Geneefse conventies. Waar de Palestijn tegen zondigde. Probleem is dat Israël al vijftig jaar de Geneefse conventies overtreedt. Op een massieve schaal.

Antony Drugeon (CC BY-NC 2.0)​

Bezettingen en terroristisch verzet, déjà vu

Waarom wordt aan de onwettelijke bezetting en nederzettingen al vijftig jaar niks gedaan? Omdat tussen die enkele unanieme resoluties door, heel wat andere resoluties botsten op het veto van de VS die zo de rest van de wereld beletten om iets aan deze onwettelijkheid te doen. De VS beschermen Israël tegen de rest van de wereld, ze legaliseren zo eigenlijk de onwettelijkheid.

Kan je in die omstandigheden verwachten dat alle Palestijnen zich aan de nitty gritty van de Conventies van Genève houden, gesteld dat ze die al zouden kennen? Dat ze met andere woorden, zoals de laatste resolutie van de V-raad vraagt, geen geweld gebruiken tegen burgers? Je kan dat natuurlijk vragen maar we weten dat terreur per definitie het wapen van de zwakke is, van de actor die kansloos als het om echt militair geweld gaat.

Antony Drugeon (CC BY-NC 2.0)​

Als Israël naar zijn eigen geschiedenis kijkt, weet het dat maar al te goed. In de jaren veertig van de vorige eeuw aarzelden Joodse milities niet om terreuraanslagen te plegen tegen de Britse koloniale heersers/bezetters (die in een witboek van 1939 nog dachten aan een door Arabieren geleid Palestina met een Joodse minderheid). Dat zagen de zionisten absoluut niet zitten en dus werden de Britten hun vijand.

Zo bracht de Sterngroep, geleid door de latere premier Yitzhak Shamir, in november 1944,  Lord Moyne, de Britse minister-resident in het Midden Oosten voor zijn woning in Cairo om het leven. De grootste aanslag was die op het Koning Davidhotel in Jeruzalem, het hoofdkwartier van de Britten, op 22 juli 1946: een bomauto met 450 kg springstof maakte 91 doden en ruim honderd gewonden. In zijn schitterende boek ‘De Arabieren’ schrijft Eugene Rogan, professor geschiedenis van het Midden Oosten in Oxford, daarover: ‘Door met behulp van terroristische tactieken politieke doelen te verwezenlijken, schiepen ze een gevaarlijk precedent in het Midden-Oosten – een precedent waardoor de regio tot op de dag van vandaag wordt geteisterd.’

Rechtvaardigt de Joodse terreur de huidige Palestijnse terreur? Niet noodzakelijk maar jet illustreert dat bezettingen dikwijls gepaard gaan met geweld van terroristische aard.

Woede het zwijgen opleggen

Juich ik terreuraanslagen toe? Neen. Begrijp ik het? Ja. Zal het nog gebeuren? Ik vrees het, ja. Is dit de beste of zelfs maar de goede manier om het probleem aan te pakken? Zeker niet. Maar welke andere drukkingsmiddelen hebben de Palestijnen anders als er op politiek vlak niks gebeurt? Aan iedereen in de VS en de EU die deze terreurdaden veroordeelt, en betreurt (zoals ongetekende): onze weigering en ons onvermogen om iets aan de onwettelijke bezetting te doen, en Israël echt tot een compromis te bewegen, werkt deze daden in de hand.

Juich ik terreuraanslagen toe? Neen. Begrijp ik het? Ja. Zal het nog gebeuren? Ik vrees het, ja. Is dit de beste of zelfs maar de goede manier om het probleem aan te pakken? Zeker niet.

Het Israël van Benjamin Netanyahu werkt niet meer aan een tweestatenoplossing, het hoopt dat een onwettelijke situatie wettelijk wordt als ze lang genoeg duurt. Als je daarop doordenkt, kom je bij één staat met een aparte behandeling van de Palestijnen in de bezette gebieden. Noemen we dat dan Apartheid? Hebben de tegenstanders van deze Apartheid, bij gebrek aan een politiek initiatief, zoveel andere actiemiddelen dan sporadisch geweld en oproepen tot boycotmaatregelen?

Abou Jahjah  die van nature graag de dingen scherp formuleert, heeft in dit morele en politieke mijnenveld niets anders gedaan dan de Arabische solidariteit te verwoorden. Als Israël al vijftig jaar de Geneefse conventies met voeten treedt, en de resoluties van de V-raad naast zich neerlegt, mag de andere kant dan ook het recht overtreden? Dat is zijn vraag en zijn antwoord is een duidelijk ja. Er zijn ongetwijfeld miljoenen Arabieren die hetzelfde vinden, die begrip hebben voor de Palestijnse strijd en de schaarse wapens waarover ze beschikken.

Als De Standaard zegt dat hij de openheid van het debat wil behouden, zorgt de krant er beter voor dat die mening ruimte krijgt. En dat er mee in debat wordt gegaan. We moeten veel praten. Deze mening zal niet weggaan door Abou Jahjah te ontslaan als columnist. Het is voor onze veiligheid zelfs niet goed die mening te begraven en geen politieke oplossing te zoeken.

Framing

De Israëlische premier Netanyahu was er vlug bij om te zeggen dat dit eigenlijk een aanslag was van de Islamitische Staat. Daarmee zegt hij eigenlijk dat het geen daad van verzet is tegen de bezetting, maar hetzelfde soort aanslag als wij in Europa van IS ondervinden. Bijzonder slimme framing waar sommigen hier blijkbaar vlotjes inlopen. Er bestaat geen onwettelijke bezetting meer, we zitten zogezegd in hetzelfde bootje als Israël: allen samen tegen de Islamitische barbaren!

Terwijl het juist omgekeerd is: door niks aan de onwettelijke bezetting te doen, blijven we de spanningen aanwakkeren. Hier en ginder. De Palestijnen blijven de dagelijkse vernederingen en pesterijen ondergaan. En de sfeer in de Israëlische samenleving wordt steeds harder. Hoezeer is Israël door die bezetting niet veranderd, jammeren Joodse schrijvers die de agressie en haat in hun land hebben zien groeien?

De wereld wordt steeds kleiner: denken dat we de Palestijnse etterbuil als een ver probleem kunnen afdoen, waar wij nooit last zullen van hebben, is naïef. Dit is niet 1949 of 1967 maar 2017. Als je het historisch bekijkt, draagt Europa hier een grote verantwoordelijkheid. We moeten die opnemen voor het welzijn van de Palestijnen, van Israël en voor onze eigen veiligheid. Alweer een reden waarom we nood hebben aan een Europa dat eensgezind optreedt.

Tali C. (CC BY-NC-ND 2.0)

Hier wordt niemand beter van

Laat ons terugkeren naar het grote drama en de brede kijk. Op termijn is deze evolutie ook voor Israël geen goeie zaak.

De aftredende Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, heeft gelijk: goede vrienden zeggen elkaar de waarheid. En die is dat dit niet per se een heilvolle weg is voor Israël. Het heeft iets van een Grieks drama.

De bezetting lijkt op een gifpil die het land langzaam vergiftigt.

Toen ik de beelden zag van de Israëlische soldaat die in Hebron een op de grond liggende Palestijn als een hond afmaakte, moest ik onwillekeurig denken aan beelden van nazi’s die weerloze Joden afknallen. Gelukkig heeft de Israëlische rechter de daad veroordeeld – Israël is de enige rechtstaat van het Midden-Oosten hoor ik Mia Doornaert al roepen - maar dat premier Netanyahu meteen opriep tot gratie voor de moordenaar, zegt veel. Israël bevindt zich op een hellend vlak en dreigt door de bezetting en het uitblijven van vrede, te worden wat zijn oprichters nooit wilden dat het werd. De bezetting lijkt op een gifpil die het land langzaam vergiftigt.

Onder de Amerikaanse president Trump zal verder worden gegaan met de normalisering van de onwettelijke bezetting. Netanyahu zal tevreden zijn. Maar brengt dit Israël echt veiligheid? Ik betwijfel het. De polarisering blijft groeien. Laten we dit niet vergeten: Israël, dat is enkele miljoenen Joden te midden tientallen miljoenen Arabieren. We moeten er alles aan doen om te beletten dat de ene Holocaust tot een andere zou leiden. Dat doe je volgens mij niet door de Arabische woede het zwijgen op te leggen.

Integendeel, je vraagt iedereen om eerlijk zijn gevoelens en bedenkingen te uiten. Pas dan kan je verder. Vrede maak je onder vijanden, onder mensen die het grondig oneens zijn. met elkaar. Dat is soms verdomd moeilijk maar het is niet anders.