De zwarte gaten in de Congolese overheidsfinanciën

© Julien Harneis (CC BY-SA 2.0)

Als Félix Tshishekedi, die sinds 24 januari president is van de Democratische Republiek Congo, iets wil doen aan de rampzalige levensomstandigheden van zijn tachtig miljoen landgenoten, zal hij daarvoor veel geld moeten vinden.

Hij kan zich laten inspireren door Déogratias Mutombo. Die maakte op 25 januari 2019 op de Congolese elektronische nieuwssite Forum des As, die doorgaans erg regimevriendelijk en zeer kritisch voor de oppositie is, een balans op van zeventien jaar economisch beleid onder president Kabila.

Mutombo is niet de eerste de beste want hij is de gouverneur van de Congolese Centrale Bank. Hij wijst erop dat het algemeen economisch kader sinds 2001 sterk is verbeterd. De economie groeit, maar die groei is kwetsbaar want voor bijna de helft afhankelijk van de grondstoffenprijzen. De inflatie is volgens de gouverneur redelijk onder controle, de deviezenreserves en het budget van de overheid zijn sinds 2001 in dollars omgerekend vertienvoudigd.

Het overheidsbudget is nog altijd veel te klein en zou ongeveer moeten verdubbelen om de volgende jaren economische en sociale ontwikkeling mogelijk te maken.

Maar dat is volgens Mutombo niet genoeg. Het overheidsbudget is nog altijd veel te klein en zou ongeveer moeten verdubbelen om de volgende jaren economische en sociale ontwikkeling mogelijk te maken. Die bijkomende middelen moeten in de eerste plaats in Congo zelf gevonden worden, want het land moet niet te veel rekenen op ontwikkelingshulp of buitenlandse investeringen.

Mutombo ziet drie manieren om bijkomend geld te vinden: door de fiscale fraude te bestrijden, door de kapitaalvlucht van zowel particulieren als bedrijven te bestrijden en door de belastingontwijking door bedrijven te bestrijden.

Mutombo heeft zonder twijfel de recente landenstudie van de Wereldbank gelezen. Die wijst zonder omwegen op de structurele zwakheden van het Congolese belastingsysteem. Internationale ngo’s zoals The Carter Center en Global Witness hameren al lang op die spijker.

In deze paper gaan we na waar de “zwarte gaten” in de Congolese overheidsfinanciën zitten. Volgens Wikipedia is een zwart gat een gebied in de astronomische ruimte waaruit niets, zelfs geen licht kan ontsnappen. Blijkbaar zijn er in de grondstoffensector in Congo ook krachten aan het werk waardoor de overheid onvoldoende middelen ter beschikking krijgt om te investeren in prioritaire overheidstaken.

Download hier deze MO*paper

Over de auteur

Emiel Vervliet is hoofredacteur van MO*papers. Hij bezocht reeds vele malen De Democratische Republiek Congo.

Over de MO*papers

MO*papers is een serie analyses die uitgegeven wordt door Wereldmediahuis vzw. Elke paper brengt fundamentele informatie over een tendens die de globaliserende wereld bepaalt. MO*papers worden toegankelijk en diepgaand uitgewerkt. Ze zijn gratis downloadbaar op www.mo.be. Bij het verschijnen van een nieuwe paper wordt een korte aankondiging gestuurd naar iedereen die zijn of haar e-mailadres bezorgt aan mopaper@mo.be (onderwerp: alert)