In Peru botsen bevolking en houtindustrie over bossen en rechten

In Atalaya, een provincie in het Peruaanse Amazonegebied, is het regenwoud de belangrijkste bron van levensonderhoud voor de inheemse gemeenschappen.

RV

De enorme vraag naar houtproducten heeft een grote impact, die vooral de mensen treft die rechtstreeks afhankelijk zijn van het bos. Studente Myrah Vandermeulen deed onderzoek naar de landrechten van inheemse gemeenschappen in Atalaya, een provincie van de Peruviaanse Amazone, en schreef er een uitgebreide MO*paper over.

Elk jaar verbruiken wij Belgen een oppervlakte bos die 1,5 keer zo groot is als ons eigen land en 6,5 keer zo groot als onze eigen bossen om te voorzien in ons hout- en paperverbruik. Die enorme vraag naar houtproducten heeft een grote impact, die vooral de mensen treft die rechtstreeks afhankelijk zijn van het bos.

In Atalaya, een provincie in het Peruaanse Amazonegebied, is het regenwoud de belangrijkste bron van levensonderhoud. Hier wonen meer dan tweehonderd inheemse gemeenschappen van verschillende volken, waaronder de Asháninka, de Ashéninka, de Yine en de Machiguenga.

In augustus 2018 organiseerden zij een paro amazonico of een ‘staking van de Amazone’, uit onvrede met de overheid en het beheer van hun bossen. Na een week van demonstraties volgde een blokkade van tien dagen van rivieren en wegen. Verschillende groepen bezetten de oevers van de rivieren Urubamba, Tambo en Maldonadillo, zodat er geen boten konden aanmeren. Op die manier hoopten ze de overheid te dwingen om te voldoen aan de eisen van de hedendaagse inheemse Amazonegemeenschappen.

Zij willen met name dat de overheid hun territoriale rechten verzekert, de bossen beschermt tegen illegale houtkap, ‘vrije’ stukken grond toekent aan gemeenschappen en bedrijven aansprakelijk stelt bij inbreuken op de Peruaanse boswetgeving.

Om de economische groei te verzekeren, geeft de overheid voorrang aan grote bedrijven

De meerderheid van de inheemse gemeenschappen in Atalaya heeft inderdaad geen grondzekerheid, hoewel hun identiteit sterk verbonden is met hun grond. Hun territoriale rechten worden herhaaldelijk met de voeten getreden. Een groot aantal gemeenschapsgronden valt deels samen met bosconcessies die de staat heeft toegekend of wil toekennen aan houtbedrijven.

Terwijl gemeenschappen decennia wachten op een eigendomsbewijs, krijgen ondernemers en bedrijven al binnen enkele maanden een concessie. Om de economische groei te verzekeren, geeft de overheid dus voorrang aan grote bedrijven, hoewel veel van die bedrijven ook betrokken zijn bij de illegale houtkap.

Link

Download hier de volledige MO*paper.

Grond en natuurlijke hulpbronnen zijn intrinsiek verbonden met de inheemse beweging in Atalaya. Daarom eist die beweging niet alleen grondrechten, maar stelt zij ook specifieke eisen in verband met het bosbeheer en de houtindustrie.

De houtbedrijven, de agro-industrie en de cocaïnesmokkel bedreigen immers niet alleen hun grond, maar ook hun culturele en sociale identiteit.

Download hier de volledige MO*paper (pdf, 21 blzn).

Over de auteur

Myrah Vandermeulen studeert de Master Conflict & Ontwikkeling aan de UGent. Voor haar thesis deed ze onderzoek naar landrechten van inheemse gemeenschappen in Atalaya, een provincie van de Peruviaanse Amazone. Ze werkte hiervoor samen metinheemse organisaties en lokale overheidsinstituties (zoals het Gerencia deDesarrollo de Pueblos Indigenas) en sprak vooral met mensen van de Asháninka etnische groep. Haar thesis kan je hier downloaden. Daarnaast is ze ook catapista ofwel vrijwilliger bij CATAPA, een sociale beweging die zich verzet tegen ‘extractivisme’ in Latijns-Amerika.

Over de MO*papers

MO*papers is een serie analyses die uitgegeven wordt door Wereldmediahuis vzw. Elke paper brengt fundamentele informatie over een tendens die de globaliserende wereld bepaalt. MO*papers worden toegankelijk en diepgaand uitgewerkt. Ze zijn gratis downloadbaar op www.mo.be. Bij het verschijnen van een nieuwe paper wordt een korte aankondiging gestuurd naar iedereen die zijn of haar e-mailadres bezorgt aan mopaper@mo.be (onderwerp: alert)