Koper- en kobaltontginning in Zuid-Congo bedreigt reproductieve gezondheid van vrouwen
Mijnbouw in Zuid-Congo: hulpverleners zien meer miskramen en misvormde baby’s
Uit voorlopig onderzoek blijkt dat in de Democratische Republiek Congo de ontginning van kobalt en koper, die essentieel zijn voor batterijtechnologie, risico's inhoudt voor de vrouwelijke gezondheid. Dat schrijft nieuwssite Mongabay.
Een half jaar geleden meldden de Britse ngo Raid en de Congolese organisatie Afrewatch in een rapport dat ‘de wetenschappelijke gemeenschap nog geen duidelijkheid heeft over de mate waarin frequent contact met water dat vervuild is met mijnafval van koper en kobalt, zwavelzuur en zware metalen, de gezondheid van vrouwen beïnvloedt’.
Nieuwssite Mongabay ging zelf op onderzoek in Golf Musonoie, nabij ‘kobalthoofdstad van de wereld’ Kolwezi, in het zuiden van de DR Congo.
Miskramen
Als verpleegster in een gezondheidscentrum vlak bij een industriële koper- en kobaltmijn zag Julie Nshinda veel gevallen van seksueel overdraagbare aandoeningen en, erger nog, aangeboren misvormingen bij baby's en miskramen.
Ze laat beelden zien van een baby met inwendige organen die uit de buik steken. Haar medisch centrum ontvangt vijf tot tien vrouwen per maand met reproductieve gezondheidsklachten, vertelt ze aan Mongabay.
Nshinda linkt deze gezondheidsproblemen aan mijnbouwactiviteiten voor onze energietransitie. ‘Toen het gezondheidscentrum werd opgericht, behandelde ik meer patiënten met malaria, hoest, koorts en tyfus. Maar sinds de mijnbouw hier in 2019 een hoge vlucht nam, krijg ik te maken met andere ziekten, vooral bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd.’
Radioactiviteit
In Kapata, 20 minuten rijden buiten Kolwezi, maken vrouwen erts schoon bij een ambachtelijke mijn. Het is een laagbetaalde baan aan het einde van de keten. Met hun voeten in het water hanteren ze de zwarte stenen, meestal met hun blote handen, terwijl ze vrijwel niets weten over het mogelijke stralingsgevaar.
Volgens Queenter Osoro van Kenia's Nuclear Power and Energy Agency en voorzitter van de East African Association for Radiation Protection, en een Franse wetenschapper die anoniem wilde blijven, kunnen de stralingsniveaus in bepaalde gesteenten hoog zijn.
Het risico is vooral hoog bij ambachtelijke mijnbouw, waar langdurige blootstelling wordt verergerd door factoren als stof, slechte ventilatie en een gebrek aan beschermende kledij.
‘Koper en kobalt kunnen kleine hoeveelheden uranium en thorium bevatten, die vervallen tot hoogradioactieve elementen’, vertelt Osoro aan Mongabay.
Ze voegt eraan toe dat stralingsbesmetting, of die nu afkomstig is van industriële of ambachtelijke mijnen, zich in rivieren kan verspreiden. Werknemers van raffinaderijen kunnen ook worden blootgesteld aan het residu, dat ‘radium kan bevatten van de radioactieve vervalketen van uranium, dat giftig en radiotoxisch is als het wordt ingeslikt’.
In april 2024 schortte de Congolese regering de productie van de eerder genoemde mijn in Golf Musonoie een maand lang op vanwege vermoedens van hoge radioactiviteit in de gewonnen ertsen. Het risico is vooral hoog bij ambachtelijke mijnbouw, waar langdurige blootstelling wordt verergerd door factoren als stof, slechte ventilatie en een gebrek aan beschermende kledij.
Slechte waterkwaliteit
De vrouwen in Kapata, die de ertsen schoonmaken of vaak op de zakken met stenen zitten, melden aan Mongabay dat ze kietelende sensaties in hun genitaliën ervaren. ‘Soms krijgen we uitslag’, zegt toezichthoudster Suzanne Ngwewe.
Sommige vrouwen lopen gezondheidsproblemen op door lange tijd in de rivier te werken tijdens het schoonmaken van het erts, zo bevestigen onderzoekers van de afdeling toxicologie van de Universiteit van Lubumbashi. Dat onderzoek loopt nog.
‘Ik heb de afgelopen jaren vier opeenvolgende miskramen gehad.’
Célestin Banza Lubaba, directeur van de afdeling, vermoedt een verband tussen mijnbouw en problemen met de reproductieve gezondheid, maar wacht nog op de volledige resultaten van de lopende analyses.
Het eerste resultaat wijst volgens hem op de achteruitgang van de kwaliteit van de waterlopen, een veelvoorkomend probleem in Congo. In voldoende hoge concentraties kunnen verschillende metalen het menselijk lichaam binnendringen door inademing, inslikken of via de huid, aldus Banza, die lood als voorbeeld noemt.
Volgens Angèle, een vrouw die in de artisanale mijnen van Kolwezi werkt, zouden haar gezondheidsproblemen verband kunnen houden met haar werk. ‘Ik heb de afgelopen jaren vier opeenvolgende miskramen gehad. Als ik drie maanden zwanger ben, begin ik pijn in mijn onderbuik te voelen. En dan wordt de pijn erger en verlies ik de baby. Elke keer als ik zwanger word, gebeurt hetzelfde’, getuigt ze bij Mongabay.
Niets missen?
Abonneer je op (één van) onze nieuwsbrieven.
