Nieuw VN-klimaatrapport: ‘Doen we zo verder, dan is het game over’

Elk jaar analyseert het Emissiekloofrapport van de VN de kloof tussen de huidige uitstoot en de nodige reducties om de opwarming te beperken tot 1,5 graad Celsius.

De auteurs slaken meerdere keren een noodkreet: de klimaatdoelen van Parijs lopen groot gevaar en de wereld stevent momenteel af op 3,1 graden extra als we gewoon doordoen zoals de voorbije jaren.

De gevolgen voor mens en natuur zullen daarmee nog veel erger zijn dan bij 1,5 graad. Bij een verdere opwarming van de aarde worden immers kantelpunen overschreden: ecosystemen kunnen dan niet meer herstellen naar hun oorspronkelijke toestand en er treedt een escalerend effect op.

Bossen zouden bijvoorbeeld veel minder CO2 opslaan dan nu het geval is, en ook warmere oceanen zouden minder in staat zijn om CO2 uit de atmosfeer vast te houden.

De auteurs vragen dan ook om de uitstoot van broeikasgassen absoluut snel terug te dringen en willen verder dat de onderhandelaars op de COP in Bakoe ook aangepaste nationale doelstellingen (NDC’s) bespreken.

G20

Het hoopvolle nieuws is dat het technisch gezien nog altijd mogelijk is om het doel van 1,5 graad Celsius te bereiken. Maar daarvoor zijn uitstootreducties nodig van 42% tegen 2030 en 57% tegen 2035.

Dat kan alleen als de G20-landen een grootschalige en wereldwijde inspanning leveren om alle broeikasgasemissies meteen te verminderen. Zo laat het rapport zien dat er in 2030 technisch gezien tot 31 gigaton CO2-equivalent kan worden bespaard en 41 gigaton in 2035.

Om dat te bereiken moet worden gekeken naar een massale inzet op zonne- en windenergie, een beter beheer van bossen, elektrificatie van mobiliteit, gebouwen en industrie en meer energie-efficiëntie van burgers.

Daarom raden de auteurs aan om op COP29, waar met name financiën op de agenda staan - wie zal wat betalen - ook kijken naar de NDC’s zodat landen hun aangepaste versies klaar hebben voor de volgende klimaattop (COP30) van start gaat in Brazilië.

Monsterorkanen

‘De emissiekloof is geen abstract begrip’, zegt António Guterres, secretaris-generaal van de VN, in een videoboodschap over het rapport. ‘Er is een direct verband tussen stijgende broeikasgassen en frequentere en meer intense klimaatrampen. Recordemissies betekenen warmer zeewater dat monsterorkanen aanwakkert, hittegolven die steden in sauna’s veranderen en stortbuien die bijbelse overstromingen veroorzaken’, aldus de VN-topman.

‘Het rapport over de emissiekloof is duidelijk: we spelen met vuur en er is geen tijd meer. Om de emissiekloof te dichten dienen we de ambitiekloof te dichten, net zoals de implementatiekloof en de financieringskloof. En dat moet beginnen op COP29.’