Onderzoek VUB: Natuurbranden nemen wereldwijd toe

Nieuws

Bij extreem weer krijgen we vuur niet of moeilijk onder controle

Onderzoek VUB: Natuurbranden nemen wereldwijd toe

De klimaatverandering draagt bij aan een wereldwijde toename van het natuurbranden, ondanks pogingen van de mens om die trend te temperen. Dat blijkt uit een internationale studie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) die is gepubliceerd in het vakblad Nature Climate Change.

Het team onderzocht de invloed van het klimaat op bosbranden door diverse factoren zoals klimaat, vegetatie, en bevolkingsdichtheid in modellen te gieten. Uit de resultaten in Nature Climate Change blijkt dat de opwarming in veel regio’s een toename van de verbrande oppervlakte veroorzaakt. Dat effect zet zich vooral door in gevoelige ecosystemen zoals de Afrikaanse savannes, Australië, en Siberië.

Savanne

Maar de relatie is complex. Zo wijst het onderzoek op grote regionale verschillen. In Afrika - waar tot 70% van het globale verbrande oppervlak zich bevindt - stellen de wetenschappers bijvoorbeeld een duidelijke daling vast in getroffen gebied, met name in de savanne. 

‘Dat komt voornamelijk door de toename van menselijke activiteit in de regio en veranderingen in landgebruik’, legt VUB-klimaatwetenschapper Seppe Lampe uit. ‘Zo zien we bijvoorbeeld dat in sommige regio’s het landschap steeds meer versnipperd geraakt, waardoor branden moeilijker kunnen uitbreiden. In die gebieden domineren de rechtstreekse menselijk ingrepen in het landschap voorlopig nog over de toenemende risico’s door de klimaatverandering.’

In bosrijke gebieden zoals Californië en Siberië neemt de verschroeide oppervlakte dan weer toe, en dat wordt in verband gebracht met langere periodes van droogte en hogere temperaturen als gevolg van klimaatverandering. Vooral regio's zoals West-Siberië en Australië zien een sterke toename. 

Die regio’s kwamen de afgelopen jaren dan ook vaker in het nieuws vanwege extreme branden, en er is niet meteen beterschap, zeggen de onderzoekers.  ‘Onze modellen bevestigen dat dit helaas een trend is die waarschijnlijk zal aanhouden’, zegt Chantelle Burton van het Britse Met Office.

Extreem weer

Een andere opvallende conclusie is dat menselijke inspanningen tegen natuurbranden wel kunnen helpen, maar bij extreem weer vaak tekortschieten. 

‘In perioden met weinig tot gemiddelde brandactiviteit kunnen rechtstreekse menselijke ingrepen een groot effect hebben’, zegt Lampe. ‘Maar in periodes met veel branden overheerst het effect van de klimaatverandering, wat betekent dat we in deze extreme gevallen de controle verliezen.’

De onderzoekers waarschuwen ook voor de toekomst. ‘Het tempo waarin de invloed van de klimaatverandering op natuurbranden toeneemt, stijgt jaarlijks’, zegt professor Wim Thiery, klimaatwetenschapper aan de VUB en mede-auteur van de studie.

De resultaten suggereren dat, indien de huidige trend zich voortzet, het verbrande oppervlak als gevolg van klimaatverandering in de komende decennia aanzienlijk zal toenemen.

‘Het onderzoek komt op een cruciaal moment, aangezien we wereldwijd getuige zijn van steeds destructievere brandseizoenen. Het is essentieel dat we niet alleen ons beleid aanpassen om branden beter te beheersen, maar ook de onderliggende oorzaken zoals de klimaatverandering aanpakken’, concludeert het onderzoeksteam