“‘‘Coronacrisis jaagt miljoenen kinderen in armoede’’

© UNICEF

Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Rechten van het Kind op 20 november, wijst Dirk Jacxsens, algemeen directeur van UNICEF België, op de impact van de COVID-19-crisis op de meest kwetsbare kinderen en gezinnen bij ons en elders in de wereld. Volgens Jacxsens is het duidelijk dat de huidige gezondheidscrisis ook een kinderrechtencrisis is.

Door de COVID-19-pandemie riskeren 117 miljoen extra kinderen in armoede te worden geduwd. Dit cijfer is indrukwekkend en nooit gezien. Het zou het aantal arme kinderen van 0 tot 18 jaar op de planeet verhogen tot 700 miljoen. De gezondheidsramp is reëel en rechtvaardigt uiteraard dringende actie en maatregelen. Maar we moeten ook oog hebben voor de gevolgen van de dreigende economische en sociale crisis, zodat we zo snel mogelijk gezamenlijk kunnen optreden.

Achter deze ietwat abstracte cijfers – 700 miljoen – gaan evenveel zeer concrete verhalen schuil over geschonden rechten, gebroken onschuld en lege magen. Maar armoede is niet alleen een kwestie van inkomen: 15 procent extra kinderen zijn dit jaar in multidimensionale armoede gedompeld, wat het aantal op 1,2 miljard brengt. Dit zijn kinderen die geen toegang hebben tot basisrechten zoals zuiver water, voedsel, onderdak of toegang tot gezondheidszorg en onderwijs.

Een kind op vijf in ons land en een kind op drie in de wereld groeit op in armoede.

Economische achteruitgang en lockdownmaatregelen hebben een verwoestende impact op het welzijn van miljoenen kinderen over de hele wereld. Tussen 1990 en 2015 werd een miljard mensen uit de extreme armoede gehaald. In een oogwenk dreigt deze vooruitgang in het kielzog van de COVID-19 pandemie nu te worden weggevaagd.

De economische crisis zal het aantal kwetsbare kinderen en gezinnen doen toenemen. In kwetsbare landen stuwt het jobverlies van de ouders in combinatie met de sluiting van scholen en inperkingsmaatregelen kinderen vroegtijdig naar de arbeidsmarkt, het huishouden of het huwelijk. De band met de school wordt soms voorgoed verbroken, terwijl onderwijs vaak de enige manier is om uit de vicieuze cirkel van armoede te komen.

COVID-19 raakt diegenen die al bijzonder kwetsbaar zijn. Een kind op vijf in ons land en een kind op drie in de wereld groeit op in armoede. Deze uitzonderlijke situatie vereist uitzonderlijke maatregelen.

Armoede is een multidimensionaal fenomeen en noodzaakt een multisectorale aanpak. Het raakt het recht van kinderen op onderwijs, maar ook hun recht op overleven, gezondheid, zuiver water, huisvesting en het recht om te spelen. Ook de geestelijke gezondheid van kinderen wordt niet gespaard door de plotse toename van de armoede en ontneemt kinderen – naast een gelukkige kindertijd – ook hun ontwikkelingspotentieel.

Bij de maatregelen die de rijke landen overwegen om deze armoedestijging tegen te gaan, moet rekening worden gehouden met de lessen uit het verleden.

Na de crisis van 2008 werden de uitgaven voor kinderen hard getroffen door de fiscale bezuinigingsmaatregelen die het leven van vele landen hebben getekend. De reacties op de huidige crisis moeten de kinderen weer centraal stellen.

De uitzonderlijke uitgaven in de strijd tegen de pandemie riskeren te worden gevolgd door bezuinigingen op het vlak van gezondheidszorg, onderwijs, sociale bescherming en internationale solidariteit. Dit zou een groot risico zijn voor kinderen en gezinnen, omdat de pandemie heeft aangetoond dat het van essentieel belang is om een sterke solidariteit te ontwikkelen ten aanzien van gemeenschappelijke bedreigingen. UNICEF België heeft een vijf-punten-agenda gelanceerd om kinderen en gezinnen te beschermen tegen armoede en ieder kind een kans te geven.

Regeringen hebben meer dan ooit belang bij het versterken van het sociale beschermingsstelsel. Het is nu of nooit!

De strijd tegen kinderarmoede vereist een versterking van de sociale beschermingsmaatregelen voor alle kinderen en hun gezinnen, een versterking van de kwaliteit van de gezondheids- en onderwijsdiensten voor alle kinderen, het verlenen van rechtstreekse steun aan gezinnen, het verzekeren van de deelname van mensen die door armoede worden getroffen aan het beleid dat hen treft en het beschermen van de budgetten voor sociale bescherming in België en voor de officiële ontwikkelingshulp.

Voor de opkomst van het coronavirus waren twee op de drie kinderen in de wereld uitgesloten van enige sociale bescherming. In de armste landen, die verzwakt zijn door de schuldenlast, is internationale ontwikkelingshulp van essentieel belang. De bekende doelstelling om 0,7% van het bruto nationaal inkomen toe te wijzen aan officiële ontwikkelingshulp mag niet worden verwaarloosd.

In een tijd waarin de COVID-19-pandemie jaren van vooruitgang op het gebied van armoedebestrijding dreigt te vernietigen, hebben regeringen meer dan ooit belang bij het versterken van het sociale beschermingsstelsel. Het is nu of nooit! UNICEF België roept iedereen – overheden, bedrijven, middenveld én publiek- op om alles in het werk te stellen om de kinderarmoede in België en in de rest van de wereld uit te bannen en zo de meest kwetsbare kinderen en gezinnen te beschermen. Door onze krachten te bundelen kunnen we de trend omkeren en onze kinderen een betere toekomst bieden!

Dirk Jacxsens is algemeen directeur van UNICEF België.