“‘‘De koude is onverbiddelijk en begint stilaan slachtoffers te eisen’’

Mensen zoeken beschutting onder een plastic zeil tijdens het wachten aan Klein Kasteeltje, 1 december 2021.

© Belga

Meer dan 40 organisaties – waaronder Vluchtelingenwerk Vlaanderen, 11.11.11 en Dokters van de Wereld – richten zich tot de federale regering. Ze wijzen hen op hun verplichting onderdak te geven aan de asielzoekers die vandaag noodgedwongen op straat slapen. ‘Elke dag, elk uur dat asielzoekers op straat moeten slapen is er één te veel. Daarom vragen wij om de politieke waan van de dag te overstijgen en meteen werk te maken van noodopvang en om het recht op asiel te respecteren.’

Sinds 19 oktober slapen asielzoekers op straat en hebben zij nauwelijks de mogelijkheid om hun asielaanvraag in te dienen. Met deze tekst veroordelen wij de huidige situatie aan het Klein Kasteeltje in Brussel.

Met de aanhoudende winterperikelen zijn we in een alarmerende fase van de opvangcrisis beland.

Vandaag zien wij nog altijd geen verbetering: een grote groep mensen slaapt al weken op straat in mensonterende omstandigheden. Vooral alleenstaande mannen zijn hier de dupe van; concreet gaat het over gemiddeld 87 mensen per werkdag (sinds 19 oktober) die op straat belandden en 108 mensen per werkdag (sinds 16 november) die geen asielaanvraag konden indienen.

Het recht op opvang en het recht op asiel zijn internationaal verankerde mensenrechten en vormen fundamenten van het vreemdelingenrecht, waar niet licht aan voorbij gegaan mag worden.

Dit menselijk leed zal een enorme impact hebben op het verder verloop van de asielprocedure van deze mensen. Mannen die er wél in slagen om hun asielaanvraag in te dienen worden terug op straat gezet, zonder juridische en sociale begeleiding om hen door de complexe asielprocedure te loodsen.

Verschillende hulporganisaties uit het middenveld hebben zich ondertussen georganiseerd om de acute nood op het terrein deels te verlichten. We delen dekens, eten en drinken uit. We proberen de vragen van de mensen op straat zo goed mogelijk te beantwoorden, maar we moeten hen al te vaak antwoorden schuldig blijven en we kunnen hen geen oplossing geven voor hun belangrijkste vraag: een dak boven hun hoofd.

Voor de asielzoekers, en voor de organisaties op het terrein is de situatie stilaan onmogelijk om te volgen en te begrijpen. De ene dag krijgen alleenstaande mannen wel toegang tot het opvangnetwerk, de andere dag niet. Soms kunnen alleenstaande mannen een asielaanvraag indienen, en soms ook niet.

Deze onduidelijkheid geeft de asielzoekers een gevoel van willekeur en onrecht. Terechte gevoelens die stilaan veranderen in wanhoop en frustratie. Deze willekeur moet stoppen.

Deze week heeft stad Brussel, in samenwerking met BXLRefugees en Artsen Zonder Grenzen zélf noodopvang voor 100 asielzoekers in hotelkamers geopend. Deze tussenkomst helpt, maar volstaat niet. Nog steeds slapen er dagelijks tientallen asielzoekers op straat. Opvang via leegstaande hotelkamers is een optie die intussen binnen de federale regering nog steeds taboe blijft, hoewel dit de sleutel kan zijn om elke asielzoeker nog deze week onderdak te geven, zoals jullie wettelijk verplicht zijn.

We erkennen dat staatssecretaris Mahdi (CD&V) verschillende pistes onderzoekt om extra opvangplaatsen te creëren. Helaas zijn dit oplossingen op de middellange termijn, die volledig voorbijgaan aan de urgentie van de situatie op het terrein.

Met de zoektocht naar bijkomende bufferplaatsen alleen vermijden we bovendien geen volgende crisis. Zo ontbreekt vandaag een draaiboek voor crisismanagement van de opvang van asielzoekers, blokkeert de doorstroming van nog niet erkende verzoekers naar Lokale Opvanginitiatieven soms maandenlang en verloopt de doorstroming van erkende vluchtelingen naar de reguliere woningmarkt ontzettend moeizaam.

Er woedt niet alleen een opvangcrisis, maar ook een wooncrisis, die door de federale overheid, in samenspraak met de drie gewestregeringen hoog op de agenda van de Interministeriële conferentie Migratie moet worden gezet. Ook dit zijn structurele problemen waar dringend een oplossing voor moet worden gezocht.

Met de aanhoudende winterperikelen zijn we in een alarmerende fase van de opvangcrisis beland. Op 29 november werd er een man afgevoerd met onderkoelingsverschijnselen als een gevolg van de vele weken op straat. Maandag zes december is er opnieuw een ambulance moeten tussenkomen.

Wij vrezen dat het niet bij deze gevallen zal blijven. De koude is onverbiddelijk en begint stilaan zijn slachtoffers te eisen. Elke dag, elk uur dat asielzoekers op straat moeten slapen is er één te veel. Daarom vragen wij om de politieke waan van de dag te overstijgen en meteen werk te maken van noodopvang en om het recht op asiel te respecteren:

• Geef iedereen onmiddellijk de mogelijkheid om een asielaanvraag in te dienen.

• Voorzie genoeg plaatsen in de noodopvang, zodat niemand nog een nacht op straat moet doorbrengen.

• Schakel hiervoor desnoods hotels in, een formule die op korte termijn werkt.

• Verzeker in deze noodopvang adequate sociale, juridische en psychologische begeleiding.

Deze tekst werd ondertekend door 11.11.11, Amnesty International België, Allemaal Mensen vzw, Artsen Zonder Grenzen, Astrid Bimson –  Opvangverantwoordelijke van de Humanitaire Hub, Beweging.net, Bij Ons Thuis vzw, Booms Welkom vzw, Brussels Platform Armoede, BXL Refugees, CAW Antwerpen, Christine D’aes - trekker van Steunpunt Integratie Asielzoekers Lubbeek, CIRE ASBL, De Spiegel vzw, Dokters van de Wereld, Gastvrij Boechout Vremde, Hannah Interculturele projecten vzw, JRS Belgium, KAJ De Mug, Liga voor Mensenrechten, Limburgs Platform Mensen op de Vlucht, Mondiale Werken Regio Lier, NANSEN vzw, Onthaalgroep Vluchtelingen Herent, ORBIT vzw, Pax Christi, Pigment vzw, Platform Kinderen op de Vlucht, Protestants Sociaal Centrum, Saamo, Steunpunt Asiel & Migratie, SOCK vzw, Vlaams ABVV, Vlaams Netwerk Tegen Armoede, Vluchtelingen Ondersteuning Sint-Niklaas vzw, Vluchtelingenwerk Klein-Brabant-Willebroek, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Vrienden van K, Welcome to Mechelen, Werkgroep Merchtem multicultureel, Werkgroep Vluchtelingen Gent.