“‘Citytrip Bagdad. De Bagdadi's drinken nog steeds bier’
Nog voor ik voet op Iraakse grond had gezet, had ik het met Irakezen al over alcohol gehad. Niet dat ik erom vroeg, maar ik zou bier en wijn kunnen drinken in Bagdad, alcoholban of niet. De befaamde oude Bagdaadse dichter Abou Nuwas, zou toezien dat het bier blijft vloeien in zijn stad, desnoods onder de tafel door.
Met zijn rug naar de Tigris heft Aboe Nuwas, een van de grootste Arabische dichters uit de achtste eeuw, zijn glas op de stad. Een eretoast of een protestproost op Bagdad, vraag ik me af. Want binnenkort wordt alcohol hier, net als in de rest van het land, misschien een verboden goed, als gevolg van de nieuwe Iraakse anti-alcoholwet.
Het standbeeld van de Bagdaadse dichter, die van zijn liefde voor vrouwen maar vooral voor mooie jongens en wijn, een centraal thema in zijn oeuvre maakte, kwam, sinds ik hier ben, al heel snel ter sprake.
‘Wat hebben de Irakezen toch met alcohol?’, vroeg ik Karim, mijn reisgenoot. Want nog voor ik voet op Iraakse grond had gezet, had ik het met Irakezen al een paar keer over alcohol gehad. Ik kreeg telkens de verzekering dat ik bier en wijn zou kunnen drinken in Bagdad. Met andere woorden, ‘mijn nood zou dus gelenigd worden’.
Om de huidige relatie van de Bagdadi's met bier echt te begrijpen, zouden we het standbeeld van Aboe Nuwas moeten opzoeken, vertelde Karim. Het standbeeld van de vroeg-middeleeuwse vrijbuiter zou zijn gemolesteerd, werd immers verteld. De verliefde wijnpoëet zou zijn glas niet meer vasthouden. Islamisten zouden zijn hand hebben afgehakt. Ze zouden een doek van Imam Hoessein over hem hebben gegooid. Wie niet gezien is, is weg, zoiets.
Islamisten zouden zijn hand hebben afgehakt. Ze zouden een doek van Imam Hoessein over hem hebben gegooid. Maar Aboe Nuwas staat er dus nog, compleet met opgeheven beker.
Maar Aboe Nuwas staat er dus nog, compleet, en met opgeheven glas. In deze zinderende novemberzon zou een mens voor minder een ode brengen aan heerlijk en fris geestrijk vocht.
Maar of er nu wijn, bier of water in zijn glas zit, daarover zijn de Bagdadi’s het niet eens. Volgens sommige vrome Bagdadi’s zijn de alcoholodes van Aboe Nuwas verzinsels en dronk de man gewoon water. Punt. Maar seculier Bagdad is wel degelijk overtuigd dat hij evenzeer de wijn als de liefde bezong.
Om alvast één misverstand de wereld uit te helpen: Aboe Nuwas was gek op alcohol. ‘Wijn komt de mens ten goede, dus laat ons samen drinken en ontspannen’, zo ongeveer, en echt wel zeer vrij vertaald, staat het in een van de verzen onderaan zijn standbeeld.
‘Kijk even naar dit paneel’, zegt Aboe Hassan, een lokale vriend en gids. De tekst op het oude paneel, naast het standbeeld, werd overschilderd en kreeg een nieuwe, islamitische tekst. Wat er stond, weet Aboe Hassan niet meer, ‘maar het was in elk geval geen religieuze tekst.’
Niet iedereen in Irak volgt Nuwas’ overtuiging van de heilzame werking van wijn. Op 23 oktober stemde het Iraaks parlement een wetsvoorstel dat de productie, import en verkoop van alcohol in Irak moet verbieden, met enorme boetes, tot 21.000 dollar, als sanctiemiddel.
Niet alleen zien de Irakezen dit als een dreigende islamisering van de seculiere staat. De alcoholban wordt ook gezien als een aanfluiting van de rechten van minderheden, zoals de alcoholminnende christenen.
Bovendien, zo wordt ook hardop gefluisterd, is de alcoholban niet minder of meer dan een poging van politiek-islamitische partijen om de controle te krijgen op de lucratieve zwarte markt van alcohol.
Die zwarte markt is gekend onder de Bagdadi’s. Zeker tijdens Moeharam, de sjiitische rouwmaand om Imam Hoessein, doet de zwarte markt gouden zaken. Want tijdens deze veertig dagen zijn de weinige bars in Bagdad waar alcohol wordt geschonken gesloten, wegens ‘haram’.
En dus slaan niet-islamitische Bagdadi’s hun voorraden op via de zwarte detailhandel, waar je, afhankelijk van de importeur, Tuborg, Heineken en Corona (maar helaas geen Belgisch bier) kan vinden. De, overigens zeer betaalbare, prijzen zijn licht gestegen sinds Moeharam, klinkt het bij een verkoper. ‘Het heeft te maken met de omkoopprijzen voor leger en politie die hier patrouilleren.’
Of de bars gesloten blijven na Moeharam, dat volgende week afloopt, weet niemand. Maar de Bagdadi’s die ik spreek geloven niet in de alcoholban. Er zal te veel tegenkanting zijn. En dus zullen de bars opnieuw opengaan en zal Aboe Nuwas zijn glas blijven heffen op Bagdad, de stad van contrasten.