Handelsakkoord alleen in belang van grote sojaproducenten en Europese auto- en chemie-industrie
“‘Waarom het EU-Mercosur-akkoord voor Brazilië een vergiftigde deal is’
Na 20 jaar onderhandelen kwamen de Europese Unie en Mercosur tot een akkoord. Zou het kunnen dat de EU het akkoord doorduwde op het moment dat Brazilië en Argentinië zich in een economisch en politieke zwakke positie bevinden?
© FLAR/Luciano Carmona y Terzio Maronezzi (CC BY-NC-SA 2.0)
Na 20 jaar onderhandelen landden vorige week Mercosur (Brazilië-Argentinië-Paraguay-Uruguay) en de Europese Unie met een nooit geziene handelsovereenkomst. CETA, de deal die de EU met Canada is in vergelijking peanuts. Celso Amorim, voormalig Braziliaans minister van Buitenlandse Zaken onder Lula, merkt op dat het niet toevallig is dat de EU net nu doorduwt voor een akkoord, op een moment dat Brazilië en Argentinië economisch en politiek verzwakt zijn. Zou dat kunnen?
Wat Brazilië betreft, daar kan ik het volgende over kwijt: meer dan 600 wetenschappers vroegen om duurzaamheid in de onderhandelingen centraal te stellen en 300 middenveldorganisaties riepen de Europese Unie in een open brief op om de onderhandelingen stop te zetten. Het mocht niet baten.
Waarom die ongerustheid? Het land zit sinds januari met een extreem-rechtse president: Jair Messias Bolsonaro. Soms wordt hij de tropische Trump genoemd, maar hij heeft meer weg van die andere Messias, de Filipijnse Duterte.
Bolsonaro is aan de macht geholpen door de drie b’s die het parlement beheersen:
de ‘b’ van Bala: de wapenindustrie
de ‘b’ van Bíblia: de conservatieve Pinksterkerken
de ‘b’ van Boi: het ‘rund’ als symbool van de machtige agro-industrie met zijn grootgrondbezitters
Eén van Bolsonaro’s eerste beslissingen was om de FUNAI, het federale orgaan in verband met de rechten van de inheemse volkeren bij het Ministerie van Landbouw te parkeren. Een oude droom werd daarmee werkelijkheid: de grootschalige exportlandbouw kon vanaf dan nog vlotter de Cerrado, het rijke savannegebied in het westen van het land, en het Amazonegebied inpikken.
Tegelijk wordt verzet van inheemse volkeren, van landlozen en kleine, familiale boeren gecriminaliseerd. De ‘bala’-president zorgde er meteen voor dat grootgrondbezitters zich mogen bewapenen en schieten, naar analogie van één der oneliners van de president: ‘Een agent is maar een agent als hij iemand doodschiet’.
Giftige pesticiden
Sinds zijn aantreden werden daarnaast 200 nieuwe pesticiden aanvaard, waarvan een groot aantal extreem giftig zijn. Het merendeel zijn pesticiden die in Europa verboden zijn, maar die via internationale handel toch op ons bord belanden en in ons lijf terecht komen. Om nog maar te zwijgen over de lijven van Braziliaanse schoolkinderen, burgers en bio(boeren). Vanuit vliegtuigen wordt het gif over de fazenda’s gesproeid. Dat zijn de vele hectares (van 2.000 tot maar liefst 150.000) aan monocultuur waar soja, katoen of suikerriet op wordt geteeld. Bij de minste wind komt dat in scholen en dorpen terecht.
Of neem nu Xingu, het grootste gebied in Cerrado en Amazonië, waar zeventien inheemse volkeren proberen te overleven. Ze worden niet alleen bedreigd door op grond beluste sojaboeren, het immense gebied wordt volledig omsingeld door monocultuur van soja in dienst van de Europese en Chinese agro-industrie.
Tussen die sojavelden, of zogenaamde sojawoestijnen, liggen de bronnen van de rivieren die door de Xingu stromen. Het water wordt daardoor vergiftigd met pesticiden en zware metalen. De índios (de inheemse volkeren, red.) zwemmen, drinken en maken hun eten met dit extreem vervuilde water. Hoe zit het nu met de EU en de mensenrechten aan de overkant van de oceaan?
Welke familiale boer(in) kan er concurreren tegen een Braziliaans bedrijf van 80.000 hectare?
En… hoe zit het met ons landbouwmodel in de Europese Unie? Welke familiale boer(in) kan er concurreren tegen een Braziliaans bedrijf van 80.000 hectare? Wat met onze rundveehouders die nu al met bodemprijzen moeten werken als er nog eens 99.000 ton extra rundvlees wordt geïmporteerd? Wat met de sanitaire eisen die we onze boeren hier opleggen, terwijl er 180.000 ton aan Braziliaans kippenvlees onze nu al oververzadigde markt gaat overspoelen?
Het is algemeen geweten dat het antibioticagebruik in de Braziliaanse megastallen vele malen groter is dan in onze contreien. Blijkbaar moeten onze boeren gaan boeten voor de gulzigheid van de Duitse auto- en chemie-industrie: Mercedes, Volkswagen, BMW, Bayer naast uiteraard andere Europese bedrijven die hun lobbybureaus in Brussel hebben zitten.
Bayer rijfde Round-up van Monsanto binnen, dat rijkelijk uit vliegtuigen gespoten wordt. Brazilië is al tien jaar wereldkampioen in het gebruik van gif per inwoner. Tegelijk produceert Bayer tal van geneesmiddelen. Als Brazilianen ziek worden van het gif, kunnen ze naar de apotheken die ze op elke hoek van de straat vinden. Monsanto was voor Braziliaanse sociale bewegingen de baarlijke duivel. Dat wordt nu geneutraliseerd door het Braziliaanse gezegde: ‘Wat Bayer doet, is goed’.
De overeenkomst moet nog geratificeerd worden door het Europees Parlement en de nationale parlementen. Mogen we hopen dat er nog het nodige vuurwerk wordt gemaakt?