“‘Ultranationalisten, Alt Right, Turkse Islamisten en Russische conservatieve rabbijnen: één strijd’

Terwijl Dugin in de jaren negentig een eerbetoon bracht aan de Jodenmoordenaar Reinhard Heydrich, kon Fethullah Gülen in Turkije betrapt worden op antisemitische uitspraken. Die werden hem aan Joodse zijde erg eenvoudig vergeven. Zoals door de Israëlische rabbijn Eliyahu Bakshi-Doron. Hij oordeelde simpelweg dat Gülen zonder antisemitisme onmogelijk een islamitische beweging kon beginnen in Turkije.

Abraham Foxman van de pro-Israëlische Anti-Defamation League of B’nai B’rith, met wie Gülen in de VS een ontmoeting had, zag de negatieve uitspraken van de imam over Joden eveneens door de ogen.

Link

Lees ook De invloed van de Russische nationalist Alexander Dugin in de VS en Europa

Abraham Kook

(CC0)​

Gülen is eerder vergeleken met Abraham Kook, een rabbijn wiens denkbeelden veel invloed kregen op religieuze kolonisten in de door Israël bezette gebieden. Volgens de Israëlische mensenrechtenactivist Israel Shahak vergeleek Kook niet-Joden met dieren. Dat onplezierige gegeven kon niet verhinderen dat op website van Gülen naar Kook werd verwezen

Hoewel Israëlische leiders aanvankelijk afstand tot Gülen bewaarden, kon hij later op sympathie van hen rekenen. Dat verklaart waarom er tijdens bijeenkomsten van de Gülen-beweging in Turkije vertegenwoordigers van de Israëlische staat Israël werden gesignaleerd.

Gülens betrekkingen zorgden voor een tegenstelling met de Turkse president Erdogan. Toen Erdogan in 2010 het Freedom Flotilla naar de Gaza-strook steunde, sprong Gülen voor Israël in de bres. Het was het eerste signaal naar de buitenwereld van een conflict dat uiteindelijk tot een regelrechte oorlog zou leiden.

Christian Right

Wat betreft de combinatie antisemitisme en een positieve opstelling ten opzichte van Israël is Gülen verre van uniek. Antisemitisme en zionisme laten zich beter met elkaar verenigen dan pleitbezorgers van Israël willen weten. Ook Adolf Eichmann had bijvoorbeeld een zekere sympathie voor het zionisme.

De ‘Christian Right’ in de VS combineert antisemitisme eveneens met zionisme. De Amerikaanse president Donald Trump heeft zijn ‘Alt Right’, maar moet ook rekening houden met de fundamentalistische christenen. Dat hij een vooraanstaande vertegenwoordiger daarvan, Jerry Falwell jr., in zijn team opnam spreekt boekdelen. Falwell is de zoon van Jerry Falwell sr., een tv-evangelist die in zijn gebeden de hoop uitsprak op een Nuclear Armageddon, omdat Jezus anders niet op aarde terug zal keren.

De appel valt niet ver van de boom, maar Trump en Falwell jr. vinden vooral aansluiting in een negatieve opstelling over de islam. Tijdens een toespraak zei de jonge Falwell dat ‘er een einde aan die moslims gemaakt moet worden voordat ze het land in komen’. Toen hij ‘vermoord ze’ riep kreeg hij een luid applaus van zijn fundamentalistisch-christelijke gehoor. Later zei hij alleen over islamitische terroristen en niet over moslims in het algemeen te hebben gesproken, maar dat zei hij er in eerste instantie niet bij.

Dugin en Israël

Antisemitisme, anti-islam en warme gevoelens voor Israël vormen ook raakvlakken tussen de Christian Right en de Alt Right. De enige vestigingen van de Alt Right website Breitbart buiten de VS zijn in Londen en Jeruzalem. Op de Israëlische website van Breitbart druipt het zionisme er van af. Zoals we in het eerste deel van deze artikelenserie zagen is de voormalige baas van Breitbart, Trumps strateeg Steve Bannon, onder de indruk van Alexander Dugin.

Alexander Dugin

© National Review​

Dit brengt ons bij de relatie tussen Rusland en Israël. Gezien de nauwe samenwerking tussen Rusland en Iran ligt het voor de hand dat de Israëlische regering Poetin on arm distance houdt. Omgekeerd liet Poetin zich bij gelegenheid positief uit over de zionistische staat, al wordt die achter de Russische schermen beschouwd als een exponent van de VS. Zo drukte Dugin het eveneens uit, al paste hij zijn mening wellicht aan sinds Trump in Washington aan het roer staat. Hij zei in ieder geval geen ‘fundamenteel probleem’ met Israël of het zionisme te hebben.

De controversiële anti-Israëlische Israëliër Israel Shamir suggereerde dat Dugin er vroeger anders over dacht. Hij zei me in ieder geval eens dat Dugin volgens hem ‘zacht ten opzichte van Joden was geworden.’

Shamir, die een zeker respect voor Dugin toonde, stelde me overigens voor aan Mehmet Perincek, de zoon van Dogu Perincek, de leider van Dugins Euroaziatische beweging die we eveneens in het eerste deel van deze serie zagen. Tja, deze publicist komt zo nu en dan vreemd volk tegen…

Avigdor Eskin

Israël kent een beweging rond het traditionalisme, de occulte ideologie waar Dugin zich eveneens op baseert. Dat is verklaarbaar, want er emigreerden veel Russen naar Israël. Dit als de Israëlische tak van de Euroaziatische beweging omschreven gezelschap staat onder leiding van twee uit Rusland afkomstige rabbijnen.

Title

Copyright

De bekendste daarvan is Avigdor Eskin. Hij sprak in 1995 een vervloeking uit over de toenmalige Israëlische premier Yitzhak Rabin, wat alles te maken had met diens initiatief om tot een overeenkomst met de PLO en Yasser Arafat te komen.

Of de duivel ermee speelde, maar 32 dagen later werd Rabin vermoord door de student Yigal Amir, al had die niets met de Israëlische traditionalisten te maken. Eskin kreeg in Israël vier maanden gevangenisstraf voor het aanzetten tot moord.

Eskin associeerde zich met de meest racistische en extreemrechtse kringen. Zoals met de Jewish Defence League en Kach partij van de zionistische extremist Meir Kahane, wiens assistent hij een tijd was. Verder sympathiseerde hij met racisten in Zuid-Afrika. Eskin bezocht dat land op uitnodiging van Dan Roodt, een racist die de apartheidsgezinde Pro-Afrikaanse Action Group oprichtte, in Zweden contacten onderhield met neonazi’s en in België Filip Dewinter van Vlaams Belang ontmoette.

Jesse Helms

In de VS leerde Eskin begin jaren tachtig de aartsconservatieve senator Jesse Helms kennen. Helms stelde zich op als een fanatiek tegenstander van gelijke rechten voor Afro-Amerikanen, vrouwen en homoseksuelen. Hij was daarnaast een uitgesproken antisemiet, en aanvankelijk ook een tegenstander van Israël.

Eskin wist echter veel enthousiasme voor de zionistische staat bij hem aan te wakkeren. Hij stelde Helms voor aan Michael Kleiner, een lid van de Knesset namens de Likoed-partij, die tegenwoordig wordt geleid door premier Netanyahu.

Extremisten als Eskin worden door Israëlische regeringen vaak als lastpakken gezien, maar hebben daar aan de andere kant ook nogal eens invloed op. Wat betreft Palestijnen verschilt Netanyahu’s Likoed in essentie overigens niet veel van figuren als Eskin. Het verschil bestaat er vooral uit dat Likoed uit praktische overwegingen minder open is over het streven naar een Israël zonder Palestijnen.

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)